Qaraqýlar mahabbatqa adal ma - ǵalymdar zertteýi
TASS agenttiginiń málimetinshe, arnaıy zertteý júrgizgen Melbýrn ýnıversıtetiniń bıologtary 18 jyl boıy qalalyq saıabaqta qara aqqýlardy (qaraqý, tek Aýstralııada kezdesetin aqqý túri) baqylaǵan.
«Biz uzaq jyldar boıy jup qurǵan aqqýlardy baqyladyq. 18 jyl ishinde juptary jazylmaǵan bir jupty ǵana kórdik», - dedi Melbýrn ýnıversıtetiniń bıologııalyq ǵylymdar mektebiniń qyzmetkeri Raýl Malder.
Bıologter aqqýlardy sonaý 2006 jyly Melbýrndaǵy Albert saıabaǵynda zertteı bastaǵan. Zertteý barysynda olar 2 myń qustyń ómirin baqylaǵan. Baqylaýdyń alǵashqy kezeńderinde ǵalymdar shynymen de aqqýlardyń mahabbatqa adal ekenine kóz jetkize bastaǵan. Biraq, barlyǵy birdeı emes. Dese de, statıstıkany túzgende aqqýlardyń ómir súrý uzaqtyǵyn esepke alǵan jón. Aqqýlardyń shamamen 10 paıyzynyń ǵumyry qysqa bolady eken. Sáıkesinshe, ajyrasý týraly áńgime qozǵaýdyń ózi artyq.
Sondaı-aq, ǵalymdar mahabbaty berik juptar keıde úzilis jasap, birneshe aı bir-birinen alshaqtap, keıin qaıtadan qosylatynyn anyqtaǵan. Bul – uzaq jyl birge bolý úshin jasalǵan qadam bolýy múmkin. Qustarǵa ornatylǵan trekerlerdiń derekterine súıensek, juptardyń 40 paıyzy derlik eki-úsh aıǵa deıin úzilis alyp, bólek ýaqyt ótkizedi eken.
«Úzilis alǵandardyń jartysy máńgilikke ajyrasyp ketti. Biraq qalǵandary qaıta jup jarastyrdy, burynǵydaı bir-birine adal boldy», - dedi ýnıversıtet aspıranty Vınsent Noýlz.
Qara aqqý – qaztárizdiler tobyna ári aqqýlar tuqymdasyna jatatyn qus. Alǵash ret 1697 jyly Aýstralııanyń Pert qalasyna jaqyn jerde tabylǵan. Qara aqqý Aýstralııa materıginde kezdesetin aqqýdyń jalǵyz túri. 19 ǵasyrdyń ortasynda bul qus Jańa Zelandııaǵa ákelinip, kóbeıe bastaǵan. Búginde keıde Eýropa men Soltústik Amerıkanyń qalalyq saıabaqtary men qoryqtarynda arnaıy ustalady. Aqqýlardyń basqa túrlerinen aıyrmashylyǵy - qonys aýdarýǵa beıildi emes.
Bul maqalany TASS agenttigi QazAqparat agenttigine seriktes retinde arnaıy usyndy.