Qandaı otandyq fılmderge aýdıodeskrıptsııa jasalǵan

ALMATY. QazAqparat – Elimizde qandaı otandyq fılmderge aýdıodeskrıptsııa jasalǵan? Bul salanyń qyzyqty tustary qandaı? Osy jáne basqa da suraqtarǵa QazAqparat tilshisine «Qazaqfılm» kınostýdııasy dýblıaj bóliminiń redaktory, fılolog, aýdarmashy Nurgúl Shýbaeva aıtyp berdi.

Mamannyń aıtýynsha, elimizde fılmderge aýdıodeskrıptsııa jasaý jumystary 2021 jyldan bastap qolǵa alynǵan.

«Sol kezdegi Mádenıet jáne sport mınıstri Aqtoty Raıymulovanyń tusynda Qazaqstan zaǵıptar qoǵamynyń ótinishimen «Kınematografııa týraly» zańǵa ózgerister engizildi. Zaǵıp jandardyń «deni saý adamdar sekildi kınoteatarlar, mýzeılerge barǵymyz keledi» degen ótinishinen soń atalǵan zańǵa ózgerister enip, elimizde shyqqan árbir otandyq fılmge aýdıodeskrıptsııa jasaý mindetteldi. Sodan beri, ıaǵnı 2021 jyldan bastap otandyq fılmderge aýdıodeskrıptsııa jasalyp keledi», - dedi Nurgúl Shýbaeva.

Onyń aıtýynsha, fılmderge aýdıodeskrıptsııa jasaý jumystary alǵash ret 1978 jyly joba retinde bastalǵan.

«Keńes úkimeti kezinde «Kleopatra» jáne «Mımıno» fılmderine joba retinde aýdıodeskrıptsııa jasalǵan. Biraq, sol kezdegi bılik tarapynan qarjylandyrý, qoldaý bolmaǵan soń, bul joba sol kúıinde qalyp qoıǵan. Keıin 2018 jyly Reseıdiń kınematografııa zańyna resmı túrde engen. Qazir bul elde árbir fılmge aýdıodeskrıptsııa jasalady. Kınoteatrlarynda zaǵıp jandar úshin arnaýly oryndar bar. Qajetti qondyrǵy, jabdyqtar, qulaqqaptar bolady. Demek, zaǵıp jandar kez kelgen kınoteatrǵa baryp, ózderine arnalǵan zalda otyryp, qalaǵan fılmin kóre alady. Bizde ázirge olaı emes sekildi. Degenmen, fılmderge aýdıodeskrıptsııa jasaý jumystary júrip jatyr», - dedi spıker.

2021 jyldan beri birneshe otandyq fılmge aýdıodeskrıptsııa jasalǵan.

«Qazaqfılm» kınostýdııasynda búginge deıin «Hırýrg», «Aǵaıyndylar», «Baýyrlar», «Aqyn», «Sońǵy úkim», «Óliara» degen otandyq fılmderge aýdıodeskrıptsııa jasadyq.

Sonymen birge, TiJi jáne Nickelodeon telearnalarynyń usynysy boıynsha, qazir balalarǵa arnalǵan mýltfılmderdi qazaq tiline aýdaryp jatyrmyz. Bul rette, aýdarmashylar olardy aýdarady, men jazbaǵa daıyndaımyn. Mátinde eshqandaı qate ketpeýi, tolyqqandy durys daıyn bolýy, akterlerdiń durys oqýy sekildi shyǵarmashylyq protsesterdi qadaǵalaımyn», - dedi Nurgúl Shýbaeva.

Ol aýdıodeskrıptsııa jasaý salasyn qalaı meńgergeni týraly áńgimelep, tájirıbesimen bólisti.

«Men bul salany áýeli ınternet arqyly zerttedim. Keıin ózim bir fılmdi tańdap, oǵan aýdıodeskrıptsııa jasap kórdim. Ony rejısserge kórsetip edim, ol ony unatty. Keıin osy salaǵa qyzyǵa bastadym. Aryqaraı bilimimdi tolyqtyraıyn dep, ınternet arqyly Reseıdiń Marııa Babkına atty aýdıodeskrıptorymen tanystym. Ol kisi aqyly túrde jabyq sheberlik sabaqtaryn ótkizedi. Sol sabaqtarǵa onlaın úsh ret qatysyp, bul salany tolyq túsindim desem bolady», - dedi ol.

Ol sondaı-aq, aýdıdeskrıptsııa salasynyń ereksheligi jaıynda da aıtyp berdi.

«Fılmge aýdıodeskrıptsııa jasaǵan kezde ekrandaǵy árbir is-áreketti vızýaldy túrde sıpattap otyrý kerek. Sózben sýretteý kezinde ony jaı qarapaıym tilmen emes, is-áreketti kórkem, ádebı tilmen jetkizý kerek. Tyńdaýshynyń qulaǵyna jaǵymdy bolýy tıis. Tyńdaýshy ne bolyp jatqanyn kóz aldyna eletetip, túsinip otyrýy kerek.

Bir aıta keterligi, fılmdegi tek is-áreket sýretteledi de, dıalogter sol kúıinshe qala beredi. Sebebi, zaǵıp jandar ol dıalogterdi ózderi estip otyrady. Dıalog bitken soń bolatyn is-áreketterdi qaıtadan aýdıodeskrıptor sıpattap beredi.

Jalpy, maǵan bir fılmge aýdıodeskrıptsııa jasaý úshin 10 kún ýaqyt qajet nemese keminde bir apta ketedi. Eger fılmde dıalog kóp bolatyn bolsa, maǵan ońaı bolady. Sebebi, dıalogke kezek bere qoıasyń, aryqaraı keıipkerler sóılep kete beredi. Al, keıbir fılmderdiń ishinde únsizdik kóp bolady, ol kezde aýdıodeskrıptorǵa salmaq túsedi, ıaǵnı zaǵıp janǵa onyń bárin sýrettep jetkizý kerek», - dedi spıker.

Aýdıodeskrıptor jazǵan mátindi oqıtyn dıktordyń daýysy jaǵymdy, túsinikti bolýy shart.

«Akterlik, dıktorlyq boıynsha oqý ornyn bitirgen, daýsy taza, dıktsııasy durys qoıylǵan kisiler oqıdy. Olardyń únderi áserli bolý kerek. Ózine baýrap alatyn, tartymdy daýys bolǵany abzal. Sondyqtan, biz qońyr, jaǵymdy daýysty dıktorlardy tańdaımyz», - dedi Nurgúl Shýbaeva.

Sóz sońynda ol: «Elimizde aýdıodeskrıptorlardy daıyndaıtyn kýrstar bolsa, shetelden mamandardy shaqyryp, kýrstar ótkizse, sóıtip bul salada jas mamandar kóbeıse, «nur ústine nur» bolar edi», - degen tilegin jetkizdi.

Aıta keteıik, aýdıodeskrıptsııa – kórý qabileti joq jáne kózi nashar kóretin adamǵa aqparat berýdiń mańyzdy quraly, ıaǵnı aýdıodeskrıptor nysan nemese qubylystardyń aýyzsha sıpattamasy arqyly zaǵıp jannyń aınaladaǵy orta, is-áreket týraly túsinik alýyna kómektesedi.