Qandastar Qazaqstan ekonomıkasyna qandaı paıda ákeledi – sarapshy pikiri

NUR-SULTAN. QazAqparat – Qazaqstanǵa kóshken qandastardyń 62,7 paıyzy eńbekke qabiletti jasta. Bul týraly S. Seıfýllın atyndaǵy Qazaq agrotehnıkalyq ýnıversıtetiniń professory, ekonomıka ǵylymdarynyń kandıdaty Qaırat Bodaýhan aıtyp berdi, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

«Qandastardy memleket bıýdjetine artyq salmaq pen qoǵamdaǵy destrýktıvti kúsh degen kózqarasty ózgertetin ýaqyt jetti. Mońǵolııanyń, Qytaı men Ózbekstannyń qazaqtary kóbinese dástúrli sharýashylyq júrgizý daǵdylary men tásilderin saqtap qaldy. Sheteldegi qazaqtardyń turatyn elderinde tıtýldyq ult bolmaýy jáne memlekettik qoldaýdyń túrli sharalaryna basymdyq túrde ıelik etpeýi olardy ekonomıkalyq belsendi bolýǵa jáne ál-aýqatty arttyrýdyń ózindik ustanymyn qalyptastyrýǵa jeteledi», - dedi Qaırat Bodaýhan «Otandastar qory» KEAQ janyndaǵy qoǵamdyq komıssııanyń otyrysynda.

Bul jaǵdaı sheteldik qazaqtar arasynda negizinen ózderiniń ishki resýrstaryna jáne kásipkerlik áleýetti iske asyrýdyń óz múmkindikterine súıenýge degen kózqarastar júıesin qalyptastyrdy. Qandastar mekendegen elderdegi kásipkerlik bastamashylyq pen ekonomıkalyq derbestik erekshelikterine sáıkes, sheteldik qazaqtar básekelestik orta men bıznes-bastamalaryn iske asyrýǵa burynnan daǵdyly jáne yntaly.

Elge kelgen qandastardyń 62,7 paıyzy - eńbekke qabiletti jastaǵylar, 30,7 paıyzy – jasóspirimder men balalar, tek 6,6 paıyzy ǵana – zeınet jasyndaǵylar bolyp otyr. Bul memleket úshin eń ekonomıkalyq belsendi halyq bolyp esepteledi.

«Qandastar - qoǵamdyq ıgilikterdiń óndirýshileri. Olardyń eńbegin, ásirese «qarapaıym zattar ekonomıkasyn» ilgeri jyljytýda qoldanýǵa bolady. Qandastardyń Qazaqstan ekonomıkasyna qosatyn úlesi retindegi ekonomıkalyq áleýetin jalpy qosylǵan qun túrinde qarastyrsaq, eńbekke qabiletti 100 myń qandas tek aýyl sharýashylyǵynda ǵana jumys isteıdi dep boljasaq, bes jyl ishinde áleýetti túrde 771 mlrd teńge jalpy qosylǵan qun mólsherinde tabys ákeledi. Osylaısha, tek qana aýyl sharýashylyǵy salasynda jumys isteıtin bir qandas jyl saıyn Qazaqstan ekonomıkasyna 2,9 mln teńge tabys ákeledi», - dep atap ótti Q. Bodaýhan.

Al aýyl sharýashylyǵy salasynda da, ekonomıkanyń basqa da sektorlarynda jumys isteıtin qandas orta eseppen jyl saıyn Qazaqstan ekonomıkasyna 4,8 mln teńge ákele alady. Budan bólek, halyqtyń ósýine baılanysty tutynýshylyq naryqtyń ósýin eskerý qajet.

«Sonymen birge, qandastar aǵynynyń respýblıkaǵa úlesi tek ekonomıkalyq áserlermen ǵana shektelmeıtini anyq. Onyń rýhanı, mádenı jáne ulttyq bolmysymyzdyń qalyptasýyna qosyp jatqan úlesi baǵa jetpes. Ony esh tsıfrmen esepteýge bolmaıdy», - dedi Q. Bodaýhan.

Aıta keteıik, bıyl Qazaqstannyń 7 oblysyna 1378 etnıkalyq qazaqqa óńirlik kvota berilip otyr. 1991 jyldan beri elimizge 1 mıllıonnan astam qandas kóship kelgen.