Italııanyń bolashaq premer-mınıstri Djordja Melonı jaıly ne bilemiz
Bolashaq premer-mınıstr Djordja Melonı kim? Onyń ustanymdary qandaı? Qandaı máselelerdi kóterip júr? Onyń partııasy nemen aınalysady? Halyq nelikten bul partııany qoldap otyr? Pandemııadan eń kóp zardap shekken memleket Italııanyń qazirgi ekonomıkalyq jaǵdaıy qalaı? Tolyǵyraq QazAqparat sarapshysynyń materıalynda.
Buǵan deıin atap ótkenimizdeı, ońshyl «Italııa baýyrlary» partııasy parlament saılaýynda alda keledi.Ekinshi orynda – solshyldar koalıtsııasyndaǵy Demokratııalyq partııa, al úshinshi oryndy popýlıstik «Bes juldyz qozǵalysy» ıelendi.
Italııanyń Demokratııalyq partııasy bir kún buryn ótken kezekten tys saılaýda jeńilgenin moıyndady. Partııa tóraǵasynyń orynbasary Debora Serrakkııanı endi olar oppozıtsııaǵa ótetinin málimdedi.
Bastapqyda saılaý 2023 jyldyń kóktemine josparlanǵan bolatyn. Alaıda shildede premer-mınıstr Marıo Dragı otstavkaǵa ketti. Mınıstrler kabınetinde sóılegen sózinde saıasatker qazirgi kezde ulttyq birlik koalıtsııasy joq ekenin atap ótken bolatyn. Italııanyń prezıdenti Serdjo Mattarella Marıo Dragıdiń otstavkasyn qabyldaǵan joq. Tek ekinshi ret ótinish bergennen keıin ǵana Dragı kabıneti otstavkaǵa ketti. Sóıtip 21 shildede Italııa prezıdenti parlamentti taratyp, kezekten tys saılaý ótkizý týraly jarlyqqa qol qoıǵan bolatyn.
Italııanyń bolashaq premer-mınıstri Djordja Melonı kim?
Djordja Melonı 1977 jyly dúnıege kelgen. Ol saıasatqa mektep qabyrǵasynda júrgen kezinen bastap aralasa bastaǵan. Melonı 15 jasynda neofashıstik ıtalıandyq áleýmettik qozǵalys atanǵan «Jastar maıdany» uıymynyń múshesi boldy. Keıinnen ol ońshyl radıkaldy stýdenttik qaýymdastyq «Ulttyq alıansty» basqardy. Al 2006 jyly Italııa Parlamentiniń depýtattar palatasyna saılandy. 2008 jyly 31 jastaǵy Melonı Sılvıo Berlýskonı Úkimetindegi Jastar jáne sport mınıstrligin basqardy, Osylaısha ol Italııa tarıhyndaǵy eń jas mınıstr boldy.
Osydan on jyl buryn Djordja Melonı «Italııanyń baýyrlary» partııasyn qurdy, keıin 2014 jyldan bastap onyń tóraǵasy boldy. Oǵan qosa 2020 jyly ol Eýroparlamenttegi Eýropalyq konservatorlar jáne reformatorlar alıansy fraktsııasyn basqardy.
Melonı saılaý naýqanyndaǵy urany – «Eń aldymen Italııa men ıtalıandyqtar!». Ol óziniń saıası málimdemelerinde otbasylarǵa kóbirek jeńildik berýdi, salyqty tómendetýdi, ımmıgratsııany toqtatýdy talap etip júr. Budan bólek Djordja Melonı Eýropalyq Odaqtyń negizgi sharttaryn, Italııanyń eýroaımaqqa músheligin qaıta qaraýdy usyndy.
Sonymen birge «Italııa baýyrlary» partııasynyń lıderi «dástúrli qundylyqtardy» qoldaıtynyn, túsik jasatýǵa qarsy ekenin, ımmıgratsııany jáne LGBT quqyqtaryn shekteýge shaqyrady.
Djordja Melonı EO-ny erkin ekonomıkalyq odaqqa aınaldyrý protsesinde Italııa kóshbasshy bola alady dep úmittenedi. Italııanyń qoǵamdyq-quqyqtyq telearnasyna bergen suhbatynda «Italııa baýyrlary» partııasynyń jetekshisi «Frantsııa Parlamentinde qoldaýshylary az bolǵandyqtan prezıdent Emmanýel Makron pozıtsııasy álsiregenin» aıtty. Al Germanııa kantsleri Olaf Sholts týraly aıta kele, GFR úkimetin talaı jyl basqarǵan «Angela Merkelmen salystyrǵanda oǵan senimdilik jetispeıtinin» málimdedi. Sarapshylardyń aıtýynsha, Djordja Melonı óziniń ýaqyty kelgenine senimdi.
«Italııa baýyrlary» partııasy jaıly ne bilemiz?
Saılaýda ońshyldardyń jeńiske jetýi «Italııa baýyrlary» partııasynyń tanymaldylyǵyn odan saıyn arttyra tústi. Joǵaryda atap ótkendeı, 2012 jyldyń jeltoqsanynda «Halyq bostandyǵy» birlestiginiń birneshe saıasatkeri Sılvıo Berlýskonıdiń uıymynan bólinip shyǵyp, ońshyl partııany qurdy. Onyń ataýy retinde Italııa ánuranynyń birinshi joly tańdalǵan bolatyn.
2013 jyldyń kókteminde jańa «Italııa baýyrlary» partııasy parlamenttik saılaýda 1,96% daýys jınap, toǵyz depýtatyn tómengi palataǵa ótkizdi. Kelesi birneshe jyl ishinde atalǵan partııa kóptegen ońshyl saıasatkerdi óz qataryna jınap, yqpalyn arttyra bastady.
Al «Italııa baýyrlary» 2018 jyly parlament saılaýyna qatysqan kezde onyń quramynda birneshe qala meri, aımaq prezıdentteri, senatorlar jáne basqa partııalardan shyqqan ondaǵan saıasatker boldy. Alaıda atalǵan partııa 4,4% daýys jınady. Bul olarǵa depýtattar palatasynda 32 oryn jáne Italııa Senatynda 18 oryn alýǵa múmkindik berdi. Al kelesi jyly partııa alǵash ret Eýroparlamentte alty orynǵa ıe boldy.
Kelesi tórt jyl ishinde Italııa memleketine aýyr tıgen koronavırýs pandemııasy, ekonomıkalyq problemalardy sheshýde atalmysh partııa salmaqty ról atqara bastady. Osy ýaqyt ishinde oppozıtsııada bolǵan «Italııa baýyrlaryn» qoldaý deńgeıi 24-26%-ǵa deıin ósti. Sondyqtan da Dragı úkimeti taraǵannan keıin kezekten tys saılaý jarııalanýy bul partııaǵa óte ońtaıly bolǵanyn kórip otyrmyz.
Aqyr sońynda 2022 jyldyń kúzinde ońshyl partııa bılik basyna kelgen koalıtsııany basqaryp otyr.
Italııanyń ekonomıkalyq jaǵdaıy
Italııa Eýropa elderi ishinde koroanvırýstan eń kóp zardap shekken memleket qatarynda. Halyqaralyq buqaralyq aqparat quraldarynyń jazýynsha, pandemııa kezinde Italııa ekonomıkasy birneshe jylǵa artqa ketken. Koronavırýs pandemııasy bastalǵaly beri elde 22 mıllıonnan astam adam ınfektsııa juqtyrǵan. Al 177 myńnan astam adam qaıtys boldy.
Degenmen sońǵy jyldardaǵy ekonomıkalyq qıyndyqtarǵa qaramastan, Italııa eýroaımaqtyń úshinshi jáne álemniń segizinshi ekonomıkasy bolyp qalyp otyr.
Halqynyń sany 60 mıllıonnan asatyn Italııanyń JІÓ jan basyna shaqqanda jylyna shamamen 30 myń AQSh dollaryn quraıdy. Óz kezeginde, bul joǵary kórsetkish bolyp sanalady.
Foto: REUTERS