Іshki naryqqa jetkiziletin munaı baǵasyn jasyryn retteý bar - agenttik

NUR-SULTAN. QazAqparat – QR Básekelestikti qorǵaý jáne damytý agenttigi tóraǵasynyń birinshi orynbasary Rýstam Ahmetov elimizdegi munaı ónimderi naryǵyndaǵy negizgi qatysýshylar arasynda básekelestik joq ekenin aıtty, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

«Otyn-energetıka kesheni, kólik jáne baılanys naryqtaryn tańdaý olardyń jalpy ishki ónimge qosqan úlesine, baǵanyń ózgerýine jáne naryq qatysýshylarynyń shaǵymdaryna negizdelgen. Barlyq bazalyq taýar naryqtarynda joǵary shoǵyrlaný baıqalady. Munaı ónimderi, tabıǵı gaz, elektr energııasy, kólik jáne baılanys naryqtaryna negizgi qatysýshylardyń úlesi 70 paıyzdan asady. Osylaısha, taýar naryqtarynyń monopolııalyq qurylymy qalyptasty. Garvard mektebi ókilderiniń pikirinshe, salanyń jumys isteý nátıjesi satýshylar men satyp alýshylardyń áreketterine baılanysty. Olardyń áreketi salanyń qurylymymen anyqtalady. Sondyqtan naryqtar jetilmegen. Olardy túzetý úshin memlekettiń qatysýy talap etiledi. Dara kásipkerlikti retteýden bastap kásiporyndardy ıelenýge deıin», - dedi R. Ahmetov Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde.

Osy oraıda ol munaı jáne munaı ónimderi naryqtaryna toqtaldy.

«Munaı jáne munaı ónimderi naryǵynyń negizgi qatysýshylary - tiginen ıntegratsııalanǵan eki kompanııa. SNPS jáne QazMunaıGaz ishki naryqqa jetkiziletin munaıdyń 80%-yn óndiredi, 3 iri munaı óńdeý zatyna jáne janar-jaǵarmaı quıý stantsııalarynyń negizgi bólshek saýda jelilerine ıe. Olardyń arasynda básekelestik joq. Bólshek saýdada ekeýi de naryqtaǵy aǵymdaǵy baǵalarǵa nemese is júzinde olardyń belgilengen baǵalaryna nazar aýdarady. Іshki naryqqa jetkiziletin munaı baǵasyn jasyryn retteý qoldanylady. Іshki naryqqa jetkizý úshin iriktep alynatyn munaı kólemi qandaı da bir ólshemderdi qoldanbaı aıqyndalady», - dedi Rýstam Ahmetov.

Onyń aıtýynsha, kóterme saýda naryǵynda eki negizgi munaı jetkizýshi bar. Olar - Petrosıan jáne QazMunaıGaz. Eger QazMunaıGaz - 100% memlekettik kompanııa bolsa, onda Petrosannyń 50%-y SNPS-ke, al qalǵan jartysy - jeke kompanııaǵa tıesili.

«11 mln tonna munaı ónimderiniń úshten ekisi tikeleı bólshek saýda jelilerine, úshten biri, ádette, qandaı da bir ınfraqurylymy joq qaıtalama kóterme saýda jetkizýshilerine satylady. Qazaqstandyq otyn qaýymdastyǵynyń derekteri boıynsha SNPS tobyna kirmeıtin táýelsiz janarmaı quıý stantsııalary jelileri nemese QazMunaıGaz deldaldardan munaı ónimderiniń jetispeıtin kólemin alady: Gelıos - 65%, Gazprom Neft-Qazaqstan - 80%, usaq jeliler - 90% deıin. Osylaısha, munaı ónimderi naryǵynda deldaldardyń eki býyny jumys isteıdi - munaı jetkizýshiler (Petrosan jáne QazMunaıGaz alý-berýshileri) jáne kóterme saýdada jetkizýshiler, ádette, olarmen affılırlengen jáne ınfraqurylymy joq. Sońǵy býyn artyqtaý. Munaı jetkizýshilerdiń marjasy 30%-ǵa, al úlestes deldaldar 10-15% - ǵa jetedi», - dedi agenttik ókili.

Óz kezeginde MÓZ-de munaı óńdeýdiń biryńǵaı tehnologııalyq tsıklyn bólshekteý praktıkasy qalyptasty. AMÓZ-de gaz saqtaý parki, Pavlodar MÓZ-de munaı ónimderin baıytý jáne tasymaldaý boıynsha ınfraqurylym iske asyryldy. Olardyń jalpy tehnologııalyq tsıklden shyǵarylǵan qyzmetteri munaı óniminiń qunyn arttyrady.

«Bólshek saýda naryǵynda eki negizgi jeli bar - Petro Retail (burynǵy QazMunaıGaz), Sinooil naryqtaǵy negizgi úleske ıe. Sinooil tikeleı óziniń úlestes Petrosun kompanııasynan, Petro Retail - osy jeliniń burynǵy menshik ıesi - QazMunaıGaz kompanııasynan kólemderdi satyp alady. Qalǵan jeliler men usaq AJQS kóleminiń keminde úshten birin deldaldardan satyp alady», - dep túsindirdi ol.