Іshki ister organdaryn reformalaý qoǵam qaýipsizdigin arttyrady

NUR-SULTAN. QazAqparat – Búginde elimizdiń Іshki ister mınıstrligi qurylymy keń, atqarar qyzmeti kóp quqyq qorǵaý organy sanalatyndyǵy belgili. Al onyń tıimdi jumys isteýine qoǵamdaǵy tynyshtyq pen azamattardyń qaýipsizdigi tyǵyz baılanysty. Sondyqtan da qazirgi ýaqytta ishki ister organdarynda úlken ózgerister jasalyp jatyr. Jalpy, alǵashqy nátıjeler de jaman emes. Elimizde kisi óltirý, densaýlyqqa aýyr zııan keltirý, tonaý, urlyq, buzaqylyq, zorlaý faktileri azaıdy. Kóshelerde jáne qoǵamdyq oryndarda jasalatyn, buryn sottalǵandarmen, kámeletke tolmaǵandarmen, mas kúıinde, sondaı-aq qarý qoldaný arqyly jasalatyn qylmystar tómendedi. Mundaı jaǵdaı sońǵy 3 jyl boıy saqtalyp otyr. Demek, salada júrgizilip jatqan reformalar óz nátıjesin berip jatyr degen sóz.

Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev «halyq únine qulaq asatyn memleket» tujyrymdasyn jarııa etkeni belgili. Osy maqsatta maqsatynda ishki ister organdarynyń qyzmetin uıymdastyrý ózgertildi. Barlyq aımaqta «Azamattarǵa arnalǵan qabyldaý» bólmeleri ashyldy. Onda halyqqa konsýltatıvtik kómek kórsetiledi. Polıtseılerdiń áleýmettik jelimen jumys kúsheıdi. Feısbýkte barlyq basshylardyń jeke akkaýnttary ashyldy. Sonymen qatar azamattardy qabyldaý tártibi de ózgerdi. Endi barlyq deńgeıdegi basshylar azamattardy apta saıyn qabyldaıdy. Azamattarǵa yńǵaıly bolýy úshin beınebaılanys arqyly qabyldaý da júrgiziledi. Ýchaskelik ınspektorlar páter ıeleri kooperatıvteriniń, múlik ıeleri uıymdarynyń chattaryna qosyldy. Toqsan saıyn «Joldaǵy qabyldaý» aktsııalary ótkizilip turady. Osy jyldyń ózine atalǵan aktsııa aıasynda 18 myń azamatqa keńes berilip, 25 myń aryz qaraldy. Aımaq basshylary men ýchaskelik ınspektorlar turǵyndar aldynda toqsan saıyn esep berip otyrady.

Sondaı-aq ishki ister organdary júıesinde «jurtqa jaqyn polıtsııa» qaǵıdaty iske asyrylyp jatyr. Nátıjesinde polıtsııanyń qoǵamdyq oryndarda turaqty bolýy qamtamasyz etiledi. Qalalardyń eń krımınogendik ýchaskelerinde damyǵan elderdiń tájirıbesine saı áýlik boıy jumys isteý jáne azamattardy qabyldaý úshin zamanaýı statsıonarlyq polıtsııa beketteri ornatylady. Jekelegen ýchaskeler men adamdar kóp jınalatyn oryndardyń krımınogendiligin eskere otyryp, polıtsııanyń táýlik boıǵy modýldik beketterin ońtaıly ornalastyrý oryndaryn keńeıtý jáne aıqyndaý, sondaı-aq «ıkemdi» patrýldeýdi engizý is-sharalary da iske asyrylýda. «Ikemdi» patrýldeý qaǵıdaty quqyq buzýshylyqtardyń tıimdi aldyn alýdy jáne azamattar jappaı bolatyn kóshelerde, saıabaqtarda, gúlzarlarda, aýlalardy jáne basqa da qoǵamdyq oryndarda mundaı kelesizdikterdi boldyrmaýdy qamtamasyz etedi.

Jalpy, elimizdiń búkil aýmaǵynda quqyqtyq tártipti qamtamasyz etý úshin kún saıyn 13,5 myńǵa jýyq polıtsııa qyzmetkerleri men Ulttyq ulan áskerı qyzmetshileri shyǵady. Jaıaý sholǵyndaýǵa ishki ister organdarynyń shamamen 9 myń qyzmetkeri men Ulttyq ulannyń áskerı qyzmetshileri, al avtombılmen sholǵyndaýǵa shamamen 4 myń qyzmetker jumyldyryldy.

Quqyqtyq tártipti qamtamasyz etý salasyna zamanaýı tehnologııalar engizilip, beınebaqylaý júıeleri keńeıtilýde. Barlyq oblys ortalyqtarynda jáne Jańaózen, Rýdnyı, Şýchınsk, Semeı jáne Hromtaý qallarynda polıtsııanyń keshendi kúshterin basqarýdy, kóshelerdegi jáne basqa da qoǵamdyq oryndardaǵy quqyq tártibiniń jaı-kúıine monıtorıngti, sondaı-aq jasalǵan quqyq buzýshylyqtarǵa jedel den qoıýdy qamtamasyz etetin Jedel basqarý ortalyqtary jumys isteıdi. Olardyń kómegimen 9 aıda 6 599 qylmys ashylyp, 760 myń ákimshilik quqyq buzýshylyq anyqtaldy. Qazirgi ýaqytta Jedel basqarý ortalyǵynyń 7,5 myń beınebaqylaý kamerasy jumys isteıdi. Sonyń ishinde, aýlalarda Jedel basqarý ortalyǵymen biriktirilgen 1932 beınebaqylaý kameralary ornatyldy.

Aıta keterligi, qoǵamdyq tártipti qorǵaýda Jedel basqarý ortalyǵy mańyzdy býyn sanalady. Óıtkeni beınebaqylaý kameralarynan jáne «102» qosymshasynan barlyq jedel aqparat dál osy jerge túsedi. Qazir ýaqytta Jedel basqarý ortalyǵy júıesine taldaý fýnktsııasyn engizý jumysy júrgizilip jatyr. Munan bólek adamdar kóp jınalatyn jerlerde «SOS batyrma» jedel shaqyrý qurylǵylaryn ornatý jumystary qolǵa alynǵan. Búgingi tańda mundaı 74 qurylǵy Nur-Sultan qalasynda, Almaty, Qaraǵandy, BQO, Pavlodar, Qostanaı, Túrkistan oblystarynda ornalastyrylǵan. Bıyl Nur-Sultan qalasynda, Pavlodar, Soltústik Qazaqstan jáne Shyǵys Qazaqstan oblystarynda mundaı 20 qurylǵy ornatý josparlanyp otyr.

Іshki ister mınıstrligi jergilikti atqarýshy organdarmen birlesip, álemdik tájirıbe negizinde beınebaqylaý kameralary jelisin keńeıtý boıynsha júıeli jumystar júrgizýde. Oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń ákimdikterimen beınebaqylaý júıelerin keńeıtý jáne biriktirý boıynsha jol kartalary bekitildi. Oǵan Jedel basqarý ortalyqtaryndaǵy, onyń ishinde bilim berý uıymdaryndaǵy lańkestik áreketterge osal nysandarǵa beınebaqylaý kameralaryn qoıý is-sharalary kiredi. Beınebaqylaý júıelerin keńeıtý men biriktirýdegi negizgi mindeti - quqyq buzýshylyqtar men qylmystardyń aldyn alý. Osy jyldyń 1 qarashasyndaǵy jaǵdaı boıynsha respýblıka aýmaǵynda 625 myń beınekamera jumys isteıdi.

Munan bólek, elimizde polıtsııa qyzmetin baǵalaýdyń jańa júıesi engizildi. Onda azamattyń qaýipsizdik deńgeıi men halyqtyń senimi negizgi ólshemshart retinde aıqyndaldy. Bul úshin táýelsiz ınstıtýttar tarapynan áleýettik zertteýler júrgiziledi. Osy jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda júrgizilgen zertteýlerdiń nátıjesi azamattardyń 38,7 paıyzy polıtsııaǵa tolyqtaı senetinin, al 38,1 paıyzy jartylaı senetindigin kórsetken. Atalǵan málimetter Jahandyq beıbitshildik ındekspen de sáıkes keledi. 2021 jyly Qazaqstan qaýipsizdiksizdiń barynsha senimdi deńgeıi bar elderdiń qataryna kirdi. Álemniń 163 eliniń ishinde 67-orynǵa turaqtady.

Polıtsııa qyzmetkerleriniń áleýmettik-materıaldyq jaǵdaıyn kóterý boıynsha da is-sharalar qabyldanýda. Óıtkeni, búginde polıtsııa qyzmetkerleriniń jalaqysy quqyq qorǵaý organdary arasynda óte tómen. Sondyqtan Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, 2019 jyldan bastap kezeń-kezeńmen jalaqy kóterilýde. Naqtyraq aıtar bolsaq, 2023 jylǵa deıin polıtsııa qyzmetkerleriniń jalaqysyn 50-den 90 paıyzǵa deıin ósirý kózdelgen. Osylaısha, serjanttyń jalaqysy 81 myńnan 140 myń teńgege deıin, leıtenant jalaqysy 103 myńnan 174 myń teńgege deıin artatyn bolady.