«Integratsııalyq úderis shaǵyn bızneske de paıdaly» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, Qazaqstan Prezıdenti janyndaǵy Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde Parlament Senatynyń depýtaty Nurlan Orazalınniń qatysýymen brıfıng ótti. Brıfıngke qazaqstandyq qoǵamnyń rýhanı-mádenı damýy ózek boldy. «El ómirinde úlken oqıǵalar bolady. Meniń paıymdaýym boıynsha, sondaı bir jadymyzda qalatyndaı, jattalatyndaı oqıǵa - bul Prezıdentimizdiń Ulytaýdaǵy suhbaty. Árıne, ol jerdegi suhbatta osyǵan deıin de aıtyp kele jatqan tujyrymdary, osyǵan deıingi baǵdarsham oılary, pikirleri jınaqtalyp, qarapaıym halyqqa jetimdi úlgide qaıyra jańǵyryp, mıllıon sandy aýdıtorııaǵa baǵyttaldy. Bul - tarıhı sóz. Tarıhı sóz bolatyn sebebi, óte ótimdi, óte jetimdi. ıAǵnı Prezıdent osyǵan deıingi Joldaýlarynda, ár kezeń, ár tustaǵy aıtqan óziniń halyqqa arnaýlarynda, maqala, suhbattarynda aıtylǵan sózderine qaıta oralyp otyryp, qazirgi jaǵdaıda, qazirgi asa kúrdeli kezeńde bárińiz jaqsy bilesizder, saıası ahýaldyń qandaı ekenin bilesizder, Batys pen Shyǵystyń ara-qatynasy qandaı ekenin bilesizder, mine, osyndaı kúrdeli kezeńde halyqty tynyshtyqqa, baısaldylyq pen sabyrlylyqqa shaqyratyn óte tııanaqty sóz sóıledi», - depti N.Orazalın. Onyń aıtýynsha, bul sózdiń ishinde ultymyzdyń tarıhy da, memlekettik qalyptasý joly da, din, til, dil, mádenıet, ǵylym, ıaǵnı barlyq máseleler jan-jaqty qamtylǵan. Maqala «Tarıhı sana jańǵyrýy tıis» degen taqyryppen berilgen.
2015 jylǵy 1 qańtarda Qazaqstan, Reseı jáne Belarýs elderi arasyndaǵy Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq týraly shart kúshine enedi. Bul qujat oǵan qatysýshy elderdiń ekonomıkalaryn nyǵaıtyp, olardyń álem naryǵyndaǵy básekelestik qabiletin arttyrýǵa baǵyttalǵan. Eýrazııalyq odaq aýyldardaǵy shaǵyn kásipkerliktiń damýyna qandaı áser etedi? Mine, osyny bilmek bolyp «Egemen Qazaqstan» gazeti «Aýyl sharýashylyǵyn qarjylaı qoldaý qory» AQ basqarma tóraǵasy Narmuqan Sarybaevqa birneshe saýal qoıǵan . «Integratsııalyq úderis shaǵyn bızneske de paıdaly» degen taqyryppen berilgen suhbat barysynda basylym tilshisiniń barlyq saýalyna tuşymdy jaýap bergen ol: «Qazaqstan qazirdiń ózinde aýylsharýashylyq ónimderin óndirý kórsetkishteri boıynsha ishki tutyný rynogyn qamtamasyz etý deńgeıine jetti. Endi elimiz tek dástúrli dándi daqyldarmen ǵana emes, maıly daqyldarmen de ózin ózi qamtamasyz ete alatyn boldy. Demek, endigi jerde bizge Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqtyń múmkindikterin paıdalana otyryp, syrtqy naryqtarǵa shyǵý aýadaı qajettilikke aınaldy. Shúkir, bul jónindegi nátıjelerimiz de jaman emes. Mysaly, bıyl bizdiń elimizden Reseı men Belarýske jetkiziletin aýylsharýashylyq ónimderiniń kólemi 2011 jylmen salystyrǵanda 2 ese ósti. Sóıtip, qazaqstandyq óndirýshiler el turǵyndarynyń kókónis, kartop, jumyrtqaǵa suranysyn qamtyp qana qoımaı, endi olardy úlken rynokqa, 180 mıllıon tutynýshysy bar naryqqa shyǵarýǵa qol jetkizdi», - deıdi.
***
«Oqý jyly bastalysymen oqýlyq máselesi týyndaıtyn ádet paıda boldy. Sebebi, mektep qoryndaǵy oqýlyqtar az qamtylǵan, kópbalaly otbasylardan artylmaıdy. Al «tórt túligi saı» otbasylar oqýlyq izdep, dúken sharlaýǵa májbúr. Mundaıda izdegeniń tabyla qoısa jaqsy, ókinishke qaraı, kezek jete bergende kitap taýsylyp qalyp, kitap dúkenderi aıqaı-shýdyń astynda qalǵan oqıǵalardyń kýási bolyp júrmiz. Bul jylda qaıtalanatyn qubylys, jylda kóteriletin másele. Alaıda núktesi qoıylmaı keledi. «Túıeniń tanyǵany - japyraq» demekshi, qara halyq oqýlyq tapshylyǵyna Bilim jáne ǵylym mınıstrligin kinálaıdy. Al mınıstrlik oqýlyq jetispeýshiligine jaýapty emespiz dep otyr. Iá, keshe BAQ ókilderin jınap, baspasóz máslıhatyn ótkizgen mınıstrlik ókilderi osylaı dedi», - dep jazady «Aıqyn» gazeti senbilik sanyndaǵy «Oqýlyq tapshylyǵyna kim jaýapty?» degen taqyryptaǵy maqalasynda. QR BǴM Orta bilim jáne aqparattyq tehnologııalar departamentiniń dırektory Jańyl Jontaevanyń aıtýynsha, QR Bilim týraly zańynyń 6-babyna sáıkes, Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń quzyryna tek oqýlyqtar men oqý-ádistemelik quraldardyń baǵdarlamasyn ázirleý kiredi. Bekitilgen baǵdarlama jergilikti atqarýshy organdarǵa jiberiledi. Jergilikti atqarýshy organdar baspamen kelisimshartqa otyryp, óz aımaqtaryndaǵy mektepterdi kitappen qamtýǵa min¬detti eken. «Oqýlyq jetispeýshiliginiń basty sebebi - aımaqtyq bilim basqarmalarynyń mınıstrlikke jalǵan aqparat berýinde jáne jaz aılarynda qarqyn alatyn ýrbanızatsııa máselesin eskermeı, durys boljam jasamaýlarynda. Qazir durys aqparat bermegen bilim basqarmalaryna jalǵan aqparat úshin shara qoldaný kerektigin aıtyp, oblys, qala ákimderine resmı hat jazdyq», - deıdi Jańyl Alpamysqyzy.
«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, Halyqaralyq qazaq-túrik ýnıversıtetiniń júzge jýyq stýdenti "ýnıversıtet ókilderi tólengen oqý aqysyn jep qoıdy" dep shaǵymdanýda. Máselen, Ońtústik Qazaqstan oblysy Túrkistan qalasyndaǵy Qoja Ahmet ıAsaýı atyndaǵy halyqaralyq qazaq-túrik ýnıversıtetiniń 4-kýrs stýdenti Madına Qudaıbergen bıylǵa deıin ózi aqyly bóliminde oqyp kelgen úsh kýrstyń oqý aqysy tólenbegenin jaqynda estip tań qalǵan. "Men ózim 1 jáne 2-kýrsty ýnıversıtettiń Kentaý qalasyndaǵy fılıalynda bitirgem, al 3-kýrsty fılıal jabylǵannan keıin Túrkistanda jalǵastyrǵam. Oqý aqysyn ózim oqıtyn kafedranyń ofıs-menedjerine aparyp berip otyrǵam. Ol kisi túbirtek bergen joq. Olar býhgalterııamen kelisip, aqshamyzdy ortadan jep otyrǵanǵa uqsaıdy. Endi úsh jyldyq oqý aqysy - 640 myń teńgeni az ýaqyt ishinde taba almaımyn. Dekanat aqymyzdy "álgi ofıs-menedjermen sottasyp óndirip alsańdar da, birdeńe etip qyrkúıektiń 8-ine deıin tóleńder" dep talap etti" - dep ýaıymdaıdy Madına Qudaıbergen. Maqala « Júzdegen stýdentke oýdan shyǵý qaýpi tónip tur» degen taqyryppen berilgen.