Imanǵalı Tasmaǵambetov: Oraz-Muhammed sultannyń jat elde patshalyq qurýy – ańyzǵa bergisiz aqıqat

NUR-SULTAN. QazAqparat – RF-da Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy dıplomatııalyq qatynastardyń negizin qalaýshy Oraz-Muhammed Ondanulynyń tulǵasy men qyzmeti týraly halyqaralyq konferentsııa ótti. Bul týraly QazAqparat Reseıdegi Qazaqstan Elshiliginiń baspasóz qyzmetine silteme jasap habarlaıdy.

«Qazirgi tarıhtaǵy Oraz-Muhammed Ondanulynyń róli» atty ǵylymı konferentsııaǵa Qazaqstan men Reseıdiń tarıhshy ǵalymdary, ýnıversıtet professorlary qatysty.

Konferentsııany ashqan Qazaqstan Respýblıkasynyń Reseı Federatsııasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Imanǵalı Tasmaǵambetov XVII ǵasyrdyń basynda Oraz-Muhammed Ondanuly qazaq memleketi men Máskeý memleketi arasynda dıplomatııalyq negiz qalaýǵa at salysyp, aıryqsha mıras qaldyrǵanyn atap ótti. Ol qazaq halqymen Oraz-Muhammed sultandy araǵa úsh jarym ǵasyr salyp qaıta qaýyshtyrǵan jazýshy Muhtar Maǵaýınnyń «Alasapyran» romany ekenin eske saldy.

Sondaı-aq, Imanǵalı Tasmaǵambetov «barsha Alash jurty úshin baıraqty babamyzdyń jat elde jarty patshalyq qurýy ańyzǵa bergisiz aqıqat ekenin aıtyp ótti.

«Al onyń el men eldi tabystyrǵan qyzmeti – mártebeli abyroı. Óıtkeni Oraz-Muhammed orys jerine jeke dara kelgen joq. Ol búkil el amanatyn, uly dalanyń dos peıili men beıbit yqylasyn ala keldi. Sodan bolar tabıǵı tákapparlyǵy men batyldyǵynyń, zerektigi men ádildiginiń arqasynda úlken bedelge ıe boldy. Osy eldiń taǵdyrsheshti syn saǵatyna aralasty. Atqa qonyp, eńseli erteńi úshin kúresti. Adamdar tarıhı protsesterdiń logıkasyn uǵynýǵa tyrysyp qana qoımaıdy, sonymen qatar protsestiń ınertsııasyna áser etip, oqıǵalardyń barysyna betburys jasaǵan qaharman tulǵalar týraly aqıqatty da bilgisi keledi. Uly Dalada ǵana emes, jat jurtta, orys jerinde dańqty isterimen tanymal bolǵan Sultan Oraz-Muhammedti osyndaı tulǵalardyń shoǵyryna jatqyzýǵa bolady», - dedi elshi óz sózinde.

Eske sala ketsek, búgin Reseıdiń Rıazan oblysyna qarasty Qasymov qalasynda Joshy ulysynan shyqqan Oraz-Muhammed sultanǵa memorıaldy taqta ornatyldy. Memorıaldyq taqtany jasaý úshin tabıǵı qońyr tústi granıt paıdalanylǵan. Eskertkishtiń bıiktigi úsh metr. Tóbesine doǵal kúmbez ornatylǵan. Estelik taqtaǵa «Oraz-Muhammed Ondanuly, 1573-1610. Qazaq sultany, Qasym handyǵyn bıleýshi» dep jazylǵan.

Eskertkishtiń ashylýyna oraı saltanatty shara Reseıdiń mádenı muralar nysanyna engen Aýǵan-Muhammed sultannyń kesenesine jaqyn jerdegi Eski tatar zıratynda ótti.