Hangeldi Syrymbetuly

Hangeldi Syrymbetuly (1688-1763) – jońǵar basqynshylyǵyna qarsy kúresken ataqty batyrlardyń biri.

Shyққan tegi ? Ұly jүzdiң Alban taıpasynyң aljan rýynan. Kөnekөz қarııalardyң, batyrdyң қazirgi ұrpaқtarynyң aıtýyna қaraғanda, onyң aty Hangeldi emes, Қangeldi kөrinedi. Bala anadan shyr etip jerge tүskende, қan sheңgeldep týғandyқtan, oғan halyқ dәstүri boıynsha «Қankeldi» dep at қoıypty. Ұly jүzdiң aқylman bilikti adamdarymen aralas-құralas jүrip el basқarysty, jaýjүrek batyrlarymen үzeңgiles jүrip қol bastady, sondaı-aқ jaýyrynshy boldy. Aıagөz, Tesiktas jerlerinde joңғarlarmen bolғan shaıқastarda erligimen erekshe kөzge tүsip, ataқty Aңyraқaı shaıқasynda alban jasaғyn basқardy. Joңғarlarғa қarsy kүreste әkesimen tize қosyp, үlken ұly Tileýke men nemeresi Raıymbek batyr da jaýғa shapty. Hangeldi batyr sol kezdiң jaғdaıyna oraı Ұly jүz қazaқtarynyң joңғar basқynshylaryn қarsy soғysynda Reseıge arқa sүıeýge tyrysty. Osy maқsatta 1733 jyly Tөle bı, Қodar bı, Sataı jәne Bөlek batyrlarmen birge orys memleketiniң қol astyna қaraýғa tilek bildirip, orys patshaıymy Anna Ioanovnaғa hat jazady. Bұl alғashқy hatty Aralbaı men Orazkeldi batyrlar jetkizse, 1734 jyly taғy da patshaıym atyna jazylғan ekinshi hatty Peterborғa tikeleı Hangeldi men Tөle bıdiң nemere inisi Aıtbaı ekeýi aparady. El aýyzyndaғy aңyzdarda Abylaı sұltan joңғarlarda tұtқynda bolғanda, ony bosatýғa Tөle bı bastap barғan toқsan adamnyң ishinde Hangeldi bolғany aıtylady. Ol қolbasshylyғymen elaralyқ bitimgerlik jұmystarғa da baryp, өziniң bilikti mәmligerligimen de kөzge tүsti. Қytaı derekterinde onyң Jaýғash batyrmen birge қytaıdyң shekara әkimshiligine barғany aıtylady. Derekkөzi: Қazaқstan ұlttyқ entsıklopedııasy, 9 tom «Tarıhı tұlғalar» kitaby