Halyq sanaǵynyń málimetteri memlekettik basqarýdyń qajettilikteri úshin óte mańyzdy - Almaty qalasynyń Statıstıka departamentiniń bastyǵy D. Raısov

ALMATY. Qańtardyń 29-y. QazAqparat /Elena Ilınskaıa/ - 2009 jylǵy Ulttyq halyq sanaǵynyń «Árbir adam mańyzdy» degen urany Úkimettiń óz halqyna degen kózqarasyn atap kórsetedi.

Almatyda halyқ sanaғyna әzirlik jұmystary қalaı jүrip jatқandyғy týraly ҚazAқparat tilshisine Statıstıka jөnindegi departamenttiң bastyғy Danar Raısov әңgimelep berdi. - Қandaı ister atқaryldy jәne jұmys barysynda қandaı қıynshylyқtar kezdesti? - Қazirgi ýaқytta Halyқ sanaғyna egjeı-tegjeı daıyndyқ jүrgizilip jatyr. Almaty қalasynyң Statıstıka basқarmasy belgilengen is-sharalardy oryndaý үshin қala aýdandarynyң sanaқ bөlimderimen tyғyz baılanysty jұmys isteýde. Halyқ arasynda bұқaralyқ-nasıhattaý jұmystary jүrgizilip jatyr, gazetterde maқalalar jarııalandy, telearnalar arқyly taқyryptyқ rolıkter kөrsetilýde, қala boıynsha habarlandyrýlar men basқa da nasıhattaý materıaldary ornalastyryldy. - Қalaғa syrttan kelgender, stýdentter, jataқhanalarda tұryp jatқandar jәne resmı tirkelgen meken-jaılarynda tұrmaıtyn adamdar қalaı tүgendeledi? - Barlyқ adamdar resmı tirkelgen mekeni boıynsha emes, is jүzinde tұryp jatқan jaılary boıynsha sanaққa alynady. Sanaқ jұmystaryn arnaıy sanaқshylar үıdiң әrbir eresek mүshesine aýyzsha saýal қoıý arқyly jүrgizedi. Otbasynyң bir-bir mүshesimen jeke kezdesý mүmkin bolmaғan jaғdaıda, jaýapty otbasynyң kez-kelgen basқa mүshesi bere alady. Sanaқ kezinde sol jaıda ýaқytsha tұryp jatқan Қazaқstan Respýblıkasynyң azamaty үshin eki danamen Baқylaýshy fıshkasy (қaғazy) toltyrylady. Қajet bolғan jaғdaıda (keıbir adamdardyң tұraқty meken-jaıy boıynsha mәlimet beretin eshkim bolmasa), 3S blanki jәne sanaққa alynғandyғy týraly anyқtama toltyrylady. Ýaқytsha tұryp jatқan sheteldik azamattarғa 4I sanaқ paraқshasy toltyrylady. Joғary oқý oryndarynyң stýdentteri men tehnıkalyқ jәne kәsiptik ýchılışe-tehnıkýmdardyң oқýshylary oқý oryndarynyң meken-jaılary boıynsha (onyң ishinde stýdenttik jataқhana boıynsha) sanaққa alynady. Al tұraқty meken-jaılary joқ adamdar (қaңғybastar, bir jerden ekinshi jerge jıi kөship jүrgender) sanaқ kezinde tұryp jatқan oryndarynda esepke alynady. Statıstıka basқarmasy Іshki ister departamentimen birlese otyryp, atalғan tұlғalardyң bolýy mүmkin oryndaryn anyқtaý jәne olardy әleýmettik beıimdeý jәne oңaltý ortalyқtaryna jınaýdy ұıymdastyrý jұmystaryn jүrgizýde. Sanaқtyң nәtıjeli өtýi halyқtyң bұl sharanyң memleket үshin қanshalyқty maңyzdy ekenin sezinýlerine baılanysty. Sanaқ barysynda jınalғan barlyқ mәlimetter konfıdentsıaldy bolyp tabylady, olar tek jınaқ mәlimetterin alý үshin paıdalanylady jәne eshbir azamattyң jeke mүddesine әser etpeıdi. - Kadr mәselesi қalaı sheshilýde, қansha sanaқshy jұmysқa alynyp otyr? Olar arnaıy oқytylady ma? - 2008 jyldyң soңynan bastap aýdandyқ bөlimder sanaқshy kadrlardy jұmysқa ala bastady, bұl jұmys 2009 jylғy aқpannyң 1-ine deıin aıaқtalýy kerek. Қaңtardyң 26-sy kүngi jaғdaı boıynsha, Almaty aýdandarynyң barlyқ sanaқ bөlimderi jetekshilerimen tolymdanyp bitti, nұsқaýshy-baқylaýshylardy jұmysқa alý jospary - 98 paıyzғa, sanaқshylardy alý jospary - әzirge 87 paıyzғa oryndalyp otyr. Kүn saıyn aýdandyқ statıstıka bөlimderinde ұlttyқ sanaқtyң metodologııalyқ mәseleleri, ұıymdastyrý sharalary men sanaқ barysyn baқylaý jұmystary boıynsha oқý semınarlary өtedi, sanaқ blankterin toltyrý boıynsha mashyқtaný sabaқtary өtkiziledi. Daıyndalғan 60 jattyқtyrýshynyң қatysýymen қaңtardyң 16-synda Almatydaғy sanaқ bөlimderi meңgerýshilerimen, barlyғy 160 adammen tanystyrý sabaғy өtkizildi. - Halyқ sanaғynyң maңyzdylyғy nede jәne alynғan mәlimetter қansha ýaқyttyң ishinde өңdelip bitedi? - Sanaқty өtkizýdegi maқsat - elimizdiң ekonomıkalyқ mәselelerin ұıymdastyrý үshin halyқtyң sany, құramy jәne olardyң ornalasýy týraly mәlimetter jınaý. Halyқ sanaғynyң mәlimetteri ortalyқta jәne jer-jerlerde memlekettik basқarýdyң қajettilikteri үshin өte maңyzdy. Sondyқtan da, әrbir eldi mekendegi jәne әrbir aýmaқtaғy halyқtyң sany men құramyn bilý өte қajet. Eңbekke jaramdy jastaғy er azamattar men әıelderdiң sanyn, olardyң kәsiptik daıyndyқtaryn, bilim deңgeılerin bilmeı, memlekettiң jәne onyң jekelegen aýdanynyң әleýmettik-ekonomıkalyқ damýyn josparlaý mүmkin emes. Aldaғy 5,10 jәne 20 jylda қansha adamnyң eңbekke jaramdy jasқa aıaқ basatynyn jәne қanshasy ol jastyң aıasynan shyғatynyn bilý kerek. Қoryta aıtқanda, halyқ sanaғy - halyқ týraly mәlimetterdiң negizgi derek kөzi. Halyқ sany boıynsha alғashқy aldyn-ala қorytyndylar 2009 jyldyң ekinshi jartysynan bastap jarııalana bastaıdy. Sanaқ barysynda alynatyn mәlimetter 2009-2010 jyldary өңdeledi, odan keıin onyң қorytyndysy halyқ sanaғynyң birtұtas aқparattyқ bazasyna engiziledi. Sanaқ mәlimetteri boıynsha arnaıy analıtıkalyқ esep shyғarý da josparlanyp otyr. - Sұhbatyңyzғa rahmet.