Halyqaralyq operatsııalardan elimizge túsetin kirister artady - depýtat
Bul rette, zańnyń maqsatyna qatysty Májilis depýtaty Ádil Jubanov túsinik berdi.
Zań normalaryn iske asyrý halyqaralyq iskerlik operatsııalarda jáne halyqaralyq iskerlik operatsııalarmen baılanysty kelisimsharttarda memlekettik kiristiń joǵalýyn boldyrmaýǵa oń áser etedi. Atap aıtqanda, bırjalyq taýarlar boıynsha taýar bırjasynda jasalǵan mámileler aıasynda baqylaýdy engizý; jergilikti eseptilikti usynatyn salyq tóleýshilerdiń sanyn keńeıtý; baǵa dıapazonyn jáne rentabeldilik (marja) dıapazonyn aıqyndaý tártibine, rentabeldilikti anyqtaý tártibine qatysty jańa baptardy engizý; sondaı-aq basqa da ózgerister men tolyqtyrýlar engizý eskerilgen.
Á. Jubanov atalǵan zań elden shyǵarylyp jatqan kapıtaldy qalaı baqylaıtyny jóninde aıtyp berdi.
«Bul protseske baǵa arqyly qadaǵalaý jasalady. Sebebi «saýda muraty – utý» degendeı, qazir salyqty az tóleý úshin ónimdi arzan baǵamen satyp, al satyp alǵanda joǵary baǵa belgilep jatady. Sondyqtan Parlamentte qaralyp jatqan qujatta keıbir zańsyz áreketterdi boldyrmaý eskerilgen. Ókiletti organ taýar bırjasyndaǵy saýda-sattyqty baqylaýǵa alyp jatyr», - dedi depýtat.
Sonymen qatar ol zań arqyly salyq salasyndaǵy ádildik pen ashyqtyq qamtamasyz etiletinin naqtylady.
Á. Jubanovtyń paıymynsha, zań ústemdigin qamtamasyz etý aıasynda tıisti ókiletti organnyń múmkindigin kúsheıtý kerek.
«Máselen, halyqaralyq bırjada nemese shetelge eksportqa shyǵarylatyn bir taýardyń baǵasy 50 AQSh dollaryn quraıdy. Osy ónim 30 dollardan satylǵanyn anyqtasaq, ókiletti organ salyqtyń 50 dollarǵa saı deńgeıde tóletkizedi. Sheteldegi suranys 50 dollar bola tura, kompanııa ony 30 dollarǵa ótkizip jatsa, bul turǵyda salyqtan jaltarý áreketi bolýy múmkin», - dedi depýtat.
Onyń sózine qaraǵanda, 2019 jyly taýar bırjasy baqylaýdan alynǵannan keıin, qazir salyq tóleıtinder sany aıtarlyqtaı ósken.
«Ókiletti organdardyń aqparatynsha, qazir taýar bırjasynda qyzmet etip, saýdamen aınalasyp jatqan salyq tóleýshilerdiń naqty sany belgisiz. Endi baqylaý bastalǵannan keıin, naqty eseptilik paıda bolady... Aldaǵy ýaqytta memlekettiń kirisi edáýir kóbeıedi. Eksporttyq áleýeti bar kompanııalardyń ónimdi shetelge shyǵarǵanda, osy salany qadaǵalaý kerek bolady. ıAǵnı ádil baǵamen ótkizilýi mańyzdy», - dedi Ádil Jubanov.
Budan buryn habarlanǵandaı, osy zań halyqaralyq operatsııalardan memleketke túsetin kiristerdi ulǵaıtýǵa múmkindik beredi.
Kapıtaldy shyǵarýǵa baqylaýdy kúsheıtý maqsatynda taraptardyń ózara baılanystylyǵyn aıqyndaýdy keńeıtý qarastyrylǵan. Sebebi keıbir iri salyq tóleýshiler jasandy deldaldyq qurylymdar qurady.
Qarjy mınıstrliginiń málimetinshe, shıkizat ónimderin sondaı «eksklıýzıvti» treıderlerge tómendetilgen baǵamen satý faktileri bar. Bul rette ondaı treıderler boıynsha qarjylyq eseptilikti alý múmkin emes. ıAǵnı tekseriletin mámileler boıynsha jetkilikti aqparattyń bolmaýyna baılanysty elden kapıtaldy alyp ketý táýekeli týyndaıdy. Sondyqtan ózara baılanysty taraptar uǵymyn keńeıtý usynyldy.
Zań boıynsha qosymsha deldaldardyń paıda bolýyna shekteý qoıylmaq. Mundaı deldaldar kóp jaǵdaıda shetelde qurylady.
ıAǵnı bizden alǵan shıkizattyq taýarlardy olar tómen baǵamen shyǵaryp, shetelde joǵary baǵaǵa ótkizedi. Osydan alǵan tabysty qaltalaryna basyp keldi.