Gıpertenzııa sındromy jaıly ne bilemiz
Kardıologııa jáne ishki aýrýlar ǵylymı-zertteý ıstıtýtynyń óńirlermen jumys júrgizý bóliminiń basshysy, kardıolog dáriger Anar Tursynbekovanyń aıtýynsha, arterııalyq qan qysymy ıntoksıkatsııa, emotsııalyq kúızelister, dene qımylynyń júktemesi, sondaı-aq jaraqattan keıin bolýy múmkin.
Turaqty emes vertebrogendik qan qysymynyń kóterilýi, ıaǵnı omyrtqa arterııalarynyń qurylymy men jumysynyń ózgerisinen mı bóligindegi qan aınalymynyń buzylýy jáne taǵy basqa bolýy múmkin. Bul sımptomdar tek gıpertonııamen baılanysty emes.
Anar Tursynbekova gıpertonııalyq krızdi gıpertenzııa sındromymen bolatyn úreı shabýylynan ajyratý úshin naýqas pen dáriger neni bilýi qajettigin aıtyp berdi.
Birinshiden, qan qysymynyń kóterilýi 60 mınýttan aspaýy kerek. Úreı shabýyly birneshe ondaǵan mınýtqa deıin sozylady, arterııalyq qan qysymynyń kóterilýimen jalǵasady, ol shamamen 1 saǵattan keıin óz betinshe qalpyna keledi.
«Ekinshiden, bul adamnyń úreı shabýyly nemese gıpertonııalyq krız kezindegi sezimi. Gıpertonııalyq krız – gıpertonııamen aýyratyn adamda qan qysymynyń kóterilýi. Mundaı jaǵdaıda qan qysymynyń kóterilýi dene jáne somatıkalyq sıpatta bolady. Gıpertonııalyq krız kezinde mıdyń mindeti - jaǵdaıdy túzetý, ıaǵnı dári qabyldaý, jedel járdem shaqyrý. Úreı shabýyly kezinde jaǵdaı jıi ózgeredi. Mı dene sezimin týdyrady jáne ol joq titirkendirgishke jaýap beredi. Onyń fýnktsııasy - sizdiń baǵytyńyzdy buzý. Sizdi qorqynysh, mazasyzdyq, ólimnen qorqý sezimi bıleıdi. Siz ne isterińizdi bilmeısiz. Gıpertonııalyq krız kezinde mundaı shaǵymdar bolmaıdy», - deıdi Anar Tursynbekova.
Úshinshi belgisi – gıpertonııalyq krızden gıpertenzııalyq sındromy bar úreıli shabýyldy ajyratý. Gıpertonııalyq krız kezinde qan qysymyn tómendetetin dári qabyldaǵan jaǵdaıda ol azdap túsedi jáne qalypqa keledi. Osyndaı úreı shabýyly bar patsıenttiń jaǵdaıy qandaı bolady? Qan qysymy 1,5-2 saǵattan keıin jyldam tómen túse bastaıdy. Nege? Óıtkeni úreı shabýyly toqtatyldy, qan qysymy óz betinshe qalpyna keldi. Osy kezde qan qysymyn tómendetý úshin qabyldaǵan preparat áreket ete bastaıdy. Qan qysymy jyldam tómendeıdi.
Tórtinshi belgisi - qyn qysymynyń kóterilýinen basqa, bas aýyrady, aýyrlyq, úreı, ólimnen qorqý sezimi, júrek aıný, bastyń aınalýy, jalpy álsizdik, keýdede, bulshyqette aýyrý sezimi sekildi sımptomdar paıda bolady. Gıpertonııalyq krızdiń belgileri: shamaly júrektiń aınýy, bastyń aınalýy, álsizdik.
Besinshi belgi - táýekel faktorlaryn eskerý qajet. Mysaly, eger 25-30 jastaǵy patsıentte qan qysymy eshqashan bolmaǵan, endi kenetten 1 saǵatqa deıin sozylatyn epıdoztar paıda bolsa, bul úreı shabýyly bolýy yqtımal. Olar sımptomdarynyń aıqyndylyǵyna qaramastan, ınfarkt, ınsýltpen aıaqtalmaıdy. Úreı shabýyly kezinde 2 saǵattan keıin jaǵdaı aıaqtalady. Úreı sezimi qalady.
Sonymen qatar, dáriger dıagnostıkaǵa kóńil aýdarý qajettigin atap ótti.
«Úreı shabýyly kezinde dári-dármek terapııasyn, antıdepressanttar, anksıolıtıkterdi (trankvılızatorlar) qabyldaýdyń tıimdiligi az. Minez-qulyq terapııasy kómektesedi. Psıhoterapevke qaralýdan qoryqpaý kerek. Otbasy dárigeriniń, kardıologtyń mindeti – patsıent pen psıhoterapevt arasyndaǵy kópir bolý. Sonda em tıimdi bolady. Tipti eger patsıentte qandaı da bir ustamalar týyndaıtyn bolsa, ol bul jaǵdaıǵa qatty kóńil aýdarmaıtyn bolady, buǵan beıimdele bastaıdy», - deıdi ol.