Feık: Halyq sanaǵy TJ rejımin engizý jáne adamdardy májbúrlep evakýatsııalaý úshin qajet
Bul týraly QazAqparat stopfake.kz saıtyna silteme jasap habarlaıdy.
Taratylǵan vıdeoda májbúrli evakýatsııa týraly teorııany belgili vaktsınatsııaǵa qarsy tulǵa jáne qastandyq teorııalaryn jaqtaýshy Alına Lýshavına aıtady. Buǵan deıin biz ol taratqan feıkterdi joqqa shyǵarǵan bolatynbyz.
Bul joly Lýshavına bıyl halyq sanaǵy birden birneshe elde ótip jatqanyn jáne bárinde de turǵyn úı jaıly suraqtar bar dep málimdedi.
Onyń pikirinshe, bul álemdik úkimettiń azamattardy menshikten aıyrýdy josparlap otyrǵandyǵynyń basty dálelderiniń biri. Shyn máninde, munyń bárin qarapaıym jáne qısyndy túsindirýge bolady.
Ár túrli elderde halyq sanaǵy, ádette, on jylda bir ret ótkiziledi. Sondyqtan keıbir memleketterde ol bir ýaqytta ótetin jaǵdaılar jıi kezdesedi. Álem elderindegi sanaq týraly tolyq aqparatty BUU saıtynan alýǵa bolady. Sonyń ishinde 2021 jyly sanaq búkil jerde ótip jatpaǵanyn bile alasyz.
Turǵyn úı týraly suraqtar memleketke naqty josparlaý jáne halyqtyń belgili bir toptaryna kómek kórsetý maqsatynda qajetti derekter alý úshin qajet. Mysaly, sanaq derekteri negizinde jeńildetilgen ıpotekalyq baǵdarlamalar iske qosylyp, jańa turǵyn úı keshenderi salynýda.
Mundaı suraqtar kóptegen elderde halyq sanaǵy saýalnamalaryna engizilgen. Turǵyn úı jaıly Avstralııa, Chehııa, Ulybrıtanııa jáne t.b. memleketterdiń turǵyndarynan da suraıdy.
Aıta keteıik, jeke nemese jalǵa alynǵan úıler men páterler týraly suraqtar saýalnamalarda bıyl emes, buǵan deıingi halyq sanaqtary kezinde engizilgen. Mysaly, Eurostat saıtynda 1991, 2001 jáne 2011 jyldardaǵy Eýroodaq azamattarynyń turǵyn úı týraly statıstıkalyq derekterin kórýge bolady. Bul aqparatty jınaǵannan keıin adamdar úılerden shyǵarylmaǵany jáne jappaı evakýatsııa júrgizilmegeni anyq.
Adamdardy kóshirý jáne olardy menshik quqyǵynan aıyrý ıdeıasy jańa álemdik tártip týraly koprologııalyq teorııaǵa negizdelgen. Ony jaqtaýshylar BUU jaqyn arada adamdardy barlyq menshikten aıyrýdy, otbasy ınstıtýtyn joıýdy, ata-analarǵa óz balalaryn tárbıeleýge tyıym salýdy, álemniń barlyq elderiniń egemendigin, valıýtalardy joıýdy jáne biryńǵaı álemdik bank qurýdy josparlap otyrǵanyna senimdi.
Bul jalǵan, ol týraly buǵan deıin egjeı-tegjeıli jazdyq.
Degenmen, keıbir qazaqstandyqtar álemdik úkimettiń qastandyǵyna áli de senedi jáne jalǵan aqparatty belsendi túrde taratýda. Jelide oqýshylardy ata-analaryna aıtpastan sabaq ústinen evakýatsııalaıtyny týraly aqparat jıi taralady.
«Demek, halyq sanaǵy adamdardy turǵyn úıden aıyrýǵa baǵyttalǵan degen qaýesetke senýdiń qajeti joq. Olar búginde áshkerelengen qastandyq teorııasyna negizdelgen jáne eshqandaı dáleli joq»,-delingen habarlamada.