Eýropa elderi koronavırýstyń ekinshi tolqynyna daıyndalýda
Agenttiktiń habarlaýynsha, jalpy karantın qoǵam men ekonomıkaǵa tym kóp shyǵyn ákeldi.
Lokdaýnnan shyǵý aýrýdyń kóbeıýine ákeldi, biraq qazir ólim-jitimniń ósýi de, aýrýhanaǵa jatqyzý jaǵdaılary da joq. Adamdar sharshady, karantınge narazylyq bildirýshiler sany artyp keledi. Bıznestiń, halyqtyń jáne memlekettiń kiristeri quldyraýda, al «jasandy komadaǵy» ekonomıkany qoldaýǵa arnalǵan shyǵyndar qol jetimsiz.
Munyń barlyǵy eýropalyqtarǵa qysty lokdaýnsyz ótkizýge úmit beredi. Medıtsına da, azamattar da, bıznes te birtindep vırýspen ómir súrýge beıimdelýde: maska kıedi, qol jýady, qashyqtyqty saqtaıdy, úıden jumys isteıdi.
Qurlyqtaǵy eń yqpaldy saıasatkerler nemis kantsleri Angela Merkel jáne Frantsııa prezıdenti Emmanýel Makron jańa lokdaýnǵa qarsy shyqty.
«Biz eldegi ómirdi toqtata almaımyz, óıtkeni lokdaýnnyń kóptegen zııandy janama áserleri bar», - dedi Makron
«Saıasatker retinde biz shekaralardyń jańadan jabylýyn boldyrmaýǵa tyrysamyz , - dedi Merkel.
Vırýstyń saldarynan Eýropalyq Odaqtyń 27 eli Shengen aımaǵyn jaýyp, álemnen ǵana oqshaýlanyp qalǵan joq, sonymen birge ishki shekaralaryn da japty. Adamdar issaparǵa jáne demalysqa saıahattaýdy toqtatty, bul lokdaýnnyń saldarynan EO ekonomıkasyna orasan zor zııan keldi.
Birinshi tolqyn kezinde (aqpannan maýsymǵa deıin) qyzmetterdiń negizgi sektory jalpy 16,4% - ǵa qysqardy, al týrıstik qyzmetterdiń quldyraýy 75% - dy qurady. Jazdyń ortasyna qaraı meıramhana bıznesi qaıta jandandy, biraq munda da aınalym jartylaı qalpyna keldi. Qonaq úıler men áýe kompanııalary tereń daǵdarysta qalyp otyr.
«Men qazir elimizde jańa lokdaýn múmkindigin joqqa shyǵaramyn», - dedi Italııanyń Densaýlyq saqtaý mınıstri Roberto Sperantsa.
Týrıstik sala taǵy bir óli maýsymǵa qarsy tura almaıdy.
Osy ýaqyt ishinde dárigerler Covid-19 indetimen aýyrǵan naýqastardy qalaı durys emdeý kerektigin túsindi, ǵalymdar birneshe vaktsına jasap, qazir olardy synap jatyr, al bılik densaýlyq saqtaý júıesin nyǵaıtty, qarttar úılerindegi ólim-jitim joıyldy, jappaı testileý uıymdastyryldy, naýqastardyń kimmen baılanysqanyn baqylaýdy jáne jergilikti lokdaýndar engizýdi úırendi. Azııa men Eýropada ólim-jitim joıyldy, onymen birge júz jyl buryn «ıspan tumaýy» masshtabyndaǵy jańa pandemııaǵa nemese ortaǵasyrlyq Eýropadaǵy obaǵa degen qorqynysh ta joǵalyp ketti.
Ár onynshy nemis sanıtarlyq shekteýlerge qarsy. Keıbireýler konstıtýtsııany qoldaryna alyp narazylyq aktsııasyna shyǵady. Qalypty ómirge qaıta oralatyn ýaqyt keldi. Áıtpese vırýspen kúres vırýstyń ózine qaraǵanda kóp zııan keltiredi deıdi narazylyq bildirýshiler. Sanıtarlyq narazylyq búkil Eýropany sharpydy. Bılik jaýap berdi: ár nárseniń óz ýaqyty bar, aldymen biz ekonomıkany qalypty ómirge, balalardy mektepke, jumysshylardy jumysqa qaıtaramyz. Eger bul úshin barlyǵyna maska kııý kerek jáne qydyrýdan bas tartý kerek bolsa,ony oryndaý qajet. Oǵan baǵynbaǵan jaǵdaıda, tártip buzýshylarǵa aıyppul salynady deıdi bılik.