EURO 2024: Slovenııa quramasy alynbas qamal emes – Azız Orazbaev
– Búgin – fýtboldan Qazaqstan quramasy úshin mańyzdy kún. Eýropa chempıonatynyń fınaldyq satysyna tikeleı shyǵýǵa múmkindik bar. Qalaı oılaısyń, búgin jeńiske jetý múmkindigimiz qandaı?
– Ashyǵyn aıtsaq, búgingi Slovenııamen kezdesý óte qıyn bolady. Óz tobymyzdaǵy sońǵy joldama taǵdyryn sheshetin oıynda qos qurama da baryn salatyny anyq. Jaz mezgilinde baspasóz betterinde birneshe týr buryn bul jóninde óz oıymdy aıtqan edim. Onda ekinshi joldama taǵdyry Slovenııa men Qazaqstan arasynda sheshilýi múmkin degen oıymdy bildirdim.
Jalpy, qaı matchta da fýtbolshylardyń psıhologııalyq turǵydan daıyn bolýy óte mańyzdy. Slovenııa ótken týrda Danııaǵa ese jiberdi. Bul olarǵa keri áser etýi múmkin be? Ony joqqa shyǵara almaımyz. Barlyǵy ózimizge baılanysty. Meniń oıymsha, Slovenııa deńgeıi óte joǵary qarsylas emes. Qaqpashy ıAn Oblak Ispanııanyń «Atletıko Madrıd» klýbynyń namysyn qorǵasa, qalǵany Eýropanyń kishigirim chempıonattarynda dop tebedi. Sondyqtan irikteý satysy barysynda azýly Danııany qapy qaldyrǵan qazaqstandyq fýtbolshylar úshin olar alynbas qamal bolmas degen oıdamyn. Іrikteý satysynda el quramasy Soltústik Irlandııany eki márte tize búktirip, Fınlıandııany syrt alańda súrindirdi. Osylaısha qazaqstandyq jankúıerler aıta júretin qyzyqty sátterdi syılady. Óz quramamyzdan sondaı erlikke para-par oıyndy kútemiz.
– El quramasy sapynda kóshbasshy atanyp júrgen birqatar fýtbolshylar jaraqat alyp qaldy. Olardyń ornyn kimder basa alady?
– Ras, ulttyq qurama sapyndaǵy tájirıbeli birqatar fýtbolshynyń jaraqat alyp qalýy mamandardy oılandyryp otyr. Máselen, Ashat Taǵybergen, Bahtıer Zaınýtdınovten ózge Baýyrjan Islamhannyń rólin joqqa shyǵara almaımyz. Bas bapker Magomed Adıev jaraqatyna qaramastan ulttyq quramanyń irikteý satysynda jaqsy oıyn kórsetýine zor úles qosqan fýtbolshylardy jankúıer esebinde Slovenııaǵa alyp bardy. Bul da jigitterdiń sátti oınaýyna septigin tıgizedi degen oıdamyn.
Al bas bapkerdiń aldaǵy kezdesýge daıyndaǵan óz taktıkasy bar degen senimdemin. Bul turǵyda fýtbolshylardyń alańdaǵy ornyn almastyrý múmkin. Bálkim, jartylaı qorǵaýshy Ramazan Orazovtyń basqasha qımyl kórsetýine múmkindik beretin shyǵar. Jankúıerler Islambek Qýat, Abzal Beısebekov, Aslan Darabaev syndy jigitterdi alǵashqy mınýttan jasyl alańnan kórip qalatyn sııaqty. Sondaı-aq kezinde ulttyq quramanyń jigerli oıyndaryna úles qosqan Rýslan Valıýllın de Slovenııaǵa qarsy shyǵady degen oıdamyn.
– Slovenııamen alǵashqy kezdesýde jeńisti qoldan berip qoıǵan sekildimiz. Bul jóninde kózqarasyń qalaı?
– Alǵashqy kezdesýinde Slovenııamen oınaý bizdiń quramaǵa ońaıǵa soqqan joq. Ótken Ulttar lıgasyndaǵy jetistiginen keıin Qazaqstan quramasymen kóp qarsylasy saqtyqpen oınaıtyn boldy. Oǵan qosa jankúıerler talaby da kúsheıdi. Ras, atalǵan kezdesýde qazaqstandyq fýtbolshylar alǵashqy bolyp gol soqty. Sońǵy jaǵynda bosańsyp qalǵandaı sezildi. Slovenııalyq tájirıbeli qurama emes pe? Ózine qajetti esepke qol jetkize bildi. Sáttilik te serik boldy.
Jalpy, Danııaǵa qarsy oıynnan góri Slovenııamen kezdesýde ulttyq quramamyz jaqsy qımyl kórsete bildi. Sol oıynda atalǵan qarsylasymyzdyń osal tusyn tabýǵa bolatynyn túsindik.
– Ulttyq quramanyń qazirgi býyn qalaı baǵalar ediń?
– Jalpy, býyn almasý protsesi – udaıy júrip otyratyn jaǵdaı. Osylaısha fýtbolshylar arasynda sabaqtastyq jalǵasyp keledi. Baıqap qarasańyz, qazirdiń ózinde ulttyq quramada sondaı úrdisti baıqaýǵa bolady. «Kóshbasshy Ashat Taǵybergenniń ornyn aldaǵy ýaqytta kim basa alady?» degen saýaldyń jaýabyn biletin sekildimiz. Toqsanynshy jyldardyń basynda dúnıege kelgen Ashat endi eki-úsh jylda quramamen qosh aıtysýy múmkin. Qazir ulttyq quramada óz ornyn enshilep úlgergen Ramazan Orazov, Bahtıer Zaınýtdınov sekildi jastar keleshekte jankúıer kóńilinen shyǵatyn sheberligin tanyta biledi. Olarǵa qosa Maksım Samorodov, Rýslan Valıýllın jastyq pen tájirıbeniń tolysqan shaǵynda jasyl alańda jarqyldap kózge túsip keledi. Bas bapker Magomed Adıev – jigitterdiń namysyn qaırap, psıhologııalyq turǵyda dem bere alatyn azamat. Oǵan kómekshilik jasaıtyn Rýslan Baltıev – kezinde sheberligimen shyńdalǵan tájirıbeli maman.
– Elimizde balalar fýtbolyn damytý úshin qandaı is-sharalardy júzege asyrýymyz qajet?
– Negizinde fýtboldy damytýda balalar sportyn damytýdyń mańyzy zor. Bul jaıynda másele jıi qozǵalyp keledi. Ol únemi eldiń nazarynda bolatyn taqyryp emes pe? Elimizde buǵan baılanysty sál de bolsa qozǵalys bar. Endigi kezekte ol óz deńgeıinde sheshiledi degen oıdamyn.
Qýantarlyǵy, qazir qazaqstandyq fýtbolshylar Eýropanyń bedeldi chempıonattarynda oıyn kórsetýge múmkindik alyp jatyr. Máselen, Roman Vorogovskıı Belgııada dop teýip qaıtsa, endi Ramazan Orazov, Bahtıer Zaınýtdınov, Nuráli Álip syndy jigitter ózge elderdiń chempıonattarynda sheberligin shyńdaýǵa múmkindik aldy.
Osyndaı qadamǵa basqa da oıynshylar barǵany durys dep sanaımyn. Bul ulttyq quramanyń deńgeıin ósirýge septigin tıgizedi. Sheteldik klýbtar tarapynan bizdiń fýtbolshylarǵa qyzyǵýshylyq bildirip jatqandar bar. Aldaǵy ýaqytta olardyń sany arta túsedi degen senimdemin.
– Áńgimeńe raqmet.
Eske salsaq, Slovenııa — Qazaqstan kezdesýi 20 qarashadan 21-ne qaraǵan túni Qazaqstan jáne Qazsport telearnalarynan saǵat 1:45–te kórsetiledi.