Ertis ózeninde sý deńgeıi kóterilýi múmkin be

<p>PAVLODAR. KAZINFORM - Qazirgi ýaqytta ózendi muz qursap jatyr. Deıturǵanmen, mamandar keı jerlerde sý deńgeıi 11 santımetrge deıin kóterilgenin aıtady. Shyǵys Qazaqstandaǵy mol sý Ertis ózeniniń tasýyna áser etýi múmkin be?</p>

Foto: pavon.kz

«Qazgıdromet» RMK Pavlodar oblystyq fılıalynyń basshysy Galına Shpak Kazinform agenttiginiń tilshisi qoıǵan bul saýalǵa bylaısha jaýap berdi:

- Ertis ózeniniń Pavlodar oblysy boıynsha barlyq en boıy muz qursanyp jatyr. Gıdrobeketterden alynǵan málimetke súıensek, sý deńgeıiniń 1-den 11 santımetrge deıin kóterilýi baıqalady. Bul Shúlbi sý qoımasynan ózenge birtindep sý jiberile bastaǵanyna baılanysty bolýy kerek. Deıturǵanmen, bul - qaýipti deńgeı emes, ózen ázirge tasymaıdy. Oǵan qalyń muz da múmkindik bermeıdi. Ózen ústinde muzdyń júrýi shamamen 6-15 sáýir aralyǵynda ótedi dep boljanǵan. Al ózenge sý bosatý sharalary shamamen sáýir aıynyń ekinshi jartysynda júrýi kerek. Sý bosatýdyń merzimin vedomstvoaralyq komıssııa belgileıdi.

Jergilikti mamandardyń pikirinshe, Ertis ózenindegi sýdyń kólemi men sapasy jetkilikti baqylanbaı otyr. Ózen Shyǵys Qazaqstannan oblysymyzǵa kirgennen beri qaraı 250 shaqyrym jerde birde-bir gıdrobeket joq. Oblys boıynsha atalǵan ózendi baqylaıtyn nebári 5 beket bar eken. Onyń ekeýi – oblys ortalyǵynda, ózgesi Tereńkól, Ertis jáne Jelezın aýdandarynda ornalasqan.

«Birinshi gıdrologııalyq beket - qala aýmaǵynda ornalasqan Pavlodar gıdrologııalyq beketi (zaton), al oblysqa kireberisten shamamen 250 km qashyqtyqta birde-bir gıdrologııalyq beket joq. Sáıkesinshe gıdrologııalyq rejim baqylaýǵa alynbaǵan. Osyǵan baılanysty bizdiń fılıalymyz Aqqýly aýdanynda gıdrologııalyq beket ashý týraly usynysty «Qazgıdromet» RMK qaraýyna joldady. Biz bir ǵana beket arqyly sýdyń 48 túrli kórsetkishin baqylaı alamyz», - deıdi G. Shpak.

Pavlodar oblysy aýmaǵynan aǵyp ótetin Ertis ózeniniń uzyndyǵy - 720 shaqyrym. Arnanyń ortasha eni 600 metr bolsa, keı jerlerde ol 3,5 shaqyrymnan asady. Ózenniń sý jınaý alańy – 260 myń tekshe shaqyrym, ortasha tereńdigi – 3-4 metr. Shyǵys Qazaqstandaǵy bóligi bógender kaskadymen bógelgen. Ózen boıynda tehnologııasy soǵan táýeldi ondaǵan úl-ken kásiporyn, elektr stansalary ornalasqan.

Foto: E. Qambarovtyń jeke muraǵatynan

Al Sý resýrstary komıtetiniń sý resýrstaryn paıdalaný jáne qorǵaý jónindegi «Ertis» basseındik ınspektsııasy basshysynyń orynbasary Eleýsiz Qambarov Ertis ózeninde seń júrip ótken soń Shyǵys Qazaqstandaǵy qoımalardan sý jiberile bastaıtynyn jetkizdi. Osy ýaqytta sýdyń ekpininen ózenniń tómengi jaqtarynda turǵan keıbir eldi mekenderge qaýip tónýi ǵajap emes. Mysal úshin, ózenniń sol jaǵalaýynda ornalasqan Maı aýdanynyń birneshe eldi mekeni oıpań aýmaqta tur.

«Buǵan deıin bizdiń ınspektsııanyń kúsh salýymen Ertis ózeniniń arnasyn, onyń saǵalarynda tazalaý jumystary júrgizilgen. Sonyń nátıjesinde ózen men onyń saǵalary arasynda baılanys jaqsaryp, sý jaqsy jaıyla bastady. Buryn jaıylmadaǵy keıbir shabyndyqtarǵa sý jetpeı qalatyn. Sý turyp qalatyn jerlerden kóptegen aýyl sharýashylyq qurylymdary jazdaı sý alady. Sondyqtan bıyl sý mol jiberiletin bolsa, jaıylmalar sýǵa meılinshe qanyǵady», - deıdi maman.

Aıtyp óteıik, Ertisten ózge oblysta Aşysý jáne Sileti ózenderi de kóktemde tasyp, eldi mekenderge qaýip tóndiredi. 

Foto: Óńirlik kommýnıkatsııalar qyzmeti

Pavlodar oblysy jer qoınaýyn paıdalaný, qorshaǵan orta jáne sý resýrstary basqarmasynyń basshysy Áıgerim Qabyltaeva osy qos ózendegi jaǵdaı da qalypty ekenin atap ótti. Gıdrobeketter ornatylǵan, sý deńgeıine monıtorıng júrgizilip jatyr. Baıanaýyl aýdany men Aqtoǵaı aýdanynyń eldi mekenderine tóngen qaýip joq.

Aıta ketsek, Túrkistan oblysyndaǵy Shardara sý qoımasy 93, Bógen sý qoımasy 97 paıyz tolǵan.