Erler men áıelderdiń naqty teń quqyly bolýy tutastaı el ómirin ózgertedi - E.Tarasenko (FOTO)
Kezdesý QR Prezıdenti janyndaǵy Áıelder isi jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi ulttyq komıssııanyń, QR Parlamenti Májilisiniń jáne «BUU-áıelder» Ortalyq Azııadaǵy qurylymy kópsalaly bólimshesiniń bastamasymen ótkizildi.
Otyrysqa sondaı-aq Parlament depýtattary, memlekettik qurylymdar men azamattyq qoǵam ókilderi qatysty.
Spıkerlerdiń aıtýynsha, áıelder burynǵysha zańnamalyq organdarda, sonyń ishinde saıası partııalardaǵy basshylyq qyzmetterde, sondaı-aq atqarýshy bılik organdarynda (ortalyq jáne jergilikti organdar deńgeıinde) azshylyqty quraıdy. Eldiń bul saladaǵy halyqaralyq mindettemelerdi oryndaýǵa kúsh-jiger jumsap otyrǵanyna qaramastan, dıplomatııalyq qyzmette de osyndaı jaǵdaı qalyptasyp otyr.
Máselen, QR Ulttyq ekonomıka mınıstrligi janyndaǵy Statıstıka komıtetiniń málimetteri boıynsha, 2013 jyly áıel-depýtattar Senatta 6,4% oryndy ǵana, Májiliste 26,2% oryndy ıelengen. Memlekettik qyzmetkerlerdiń jalpy sanynyń 56,2%-yn áıelder qurap otyrǵanymen, olardyń joǵary deńgeıdegi qyzmetterdegi úlesi 11%-dan da az.
Májilis depýtaty, QR Prezıdenti janyndaǵy Áıelder isi jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi ulttyq komıssııa múshesi Elena Traasenkonyń aıtýynsha, áıelderdi bılikke kóterý qoǵamnyń turaqty, adamgershil, ornyqty damýynyń quraly retinde qaralýy tıis, óıtkeni erler men áıelderdiń naqty teń quqylyǵy memlekettik saıasattyń jáne tutastaı alǵanda el ómiriniń basymdyqtaryn ózgertedi.
Dóńgelek ústelde sóz alǵan Stokgolm ýnıversıtetiniń professory Lenıta Frıdenval kvota engizý máselelerin talqylaý jóninde bastama kóterdi. Qoldanystaǵy halyqaralyq standarttar men úzdik praktıkaǵa súıene otyryp, ol áıelderdiń eldiń ekonomıkalyq damýy men saıası ómirine teńgerimdi qatysýy arasynda tikeleı baılanys bar ekenin kórsetti.
Mysalǵa, qazaqstandyq saılaý júıesimen uqsas Serbııa kvota júıesin tabysty engizdi, sonyń nátıjesinde el parlamentindegi áıelder úlesi 5%-dan 33%-ǵa deıin artty.
«Qazaqstan Úkimetinde áıelder sanyn ulǵaıtý isinde eleýkli ilgerileýshilik bolǵanyna qaramastan, bul kórsetkishti jaqsartyp, nyǵaıta túsý úshin zańnamalyq sharalar qajet. 2050 jyly Qazaqstan álemniń barynsha damyǵan 50 eliniń qataryna qosylýǵa umtylyp otyrǵandyqtan, ol tıisti zańnamaǵa áıelder úshin mindetti kvota engizý jolymen zańnamaǵa tıisti túzetýler engizýdi qarastyrýy tıis», - dedi «BUU-áıelder» Ortalyq Azııadaǵy qurylymynyń kópsalaly bóliminiń basshysy Ileın Konkevıch.
Áıelderdiń eldiń saıası ósirine qatysýy taqyryby 2030 jylǵa deıingi kezeńge arnalǵan BUU-nyń ornyqty damý jónindegi sammıtiniń kún tártibi qabyldanǵannan keıin talqylanyp otyrǵanyn atap ótken jón.
Ornyqty damý salasyndaǵy qabyldanǵan 17 maqsattyń biri genderlik teńdik pen áıelderdiń múmkindikteri men quqyqtaryn keńeıtý boldy.
Osy jylǵy 27 qyrkúıekte sammıt aıasynda 80-ge tarta eldiń memleket jáne úkimet basshylary 2030 jylǵa qaraı áıelderge qatysty kemsitýshilikti joıýǵa mindettemeler aldy jáne olardyń elderinde jýyq arada bolatyn ózgeristerge qol jetkizetin naqty is-qımyldar týraly málimdedi. Bul kezdesýge bizdiń elimizden Senat depýtaty Birǵanym Áıtimova qatysty.