Erlan Qojageldıev: QazAqparat - tarıh jylnamasyn taspalaıtyn aqparattar aǵynynyń báıteregi
- Erlan aǵa, qazaq televızııasynyń ardagerisiz jáne «QazAqparat» agenttiginde 20 jylǵa jýyq ýaqyt qyzmet etip kelesiz. Bizdiń agenttikke 100 jyl tolyp otyrǵan sáttegi ishki tolǵanysyńyz qandaı?
- Ádette, basyp ótken jyldar belesin eske alý, artyńda qandaı jarqyn iz qaldyra aldyń, áttegen-aılar boldy ma, bári-bárin bir sát oı eleginen ótkizý – ómir zańdylyǵy. Sondaıda taǵdyr aıdap, «qandaı ortaǵa tústiń, myna qamshynyń qysqa sabyndaı ǵumyryńda qandaı ujymǵa tap boldyń, sol ortada qarym-qabiletińdi kórsete aldyń ba, joq kóptiń biri bolyp kúıki tirshilik keshtiń be?» degen saýaldyń kókeıde kóldeneń turatyny bar.
Óıtkeni, ujym – ekinshi otbasyń ispettes. Al basshysy da, qosshysy da kelisken ortaǵa tússeń, tipti ǵanıbet. Ár kúnińnen eńbek lázzatyn alyp, óz ortańnyń qyzyq-qýanyshyna ortaqtasasyń. Óz qarym-qabiletińe saı bıikterdi baǵyndyrýyńa da qamshylaıtyny ras... Al meniń ujymym – táýlik boıy, ıaǵnı 24 saǵat, birneshe tilde álemniń túkpir-túkpirine aqparattar legin taratatyn, súıekti maqalalarynan ultymyzdyń maqsat-múddesimen toǵysyp jatqan ózekti máseleler aıqyn kórinis taýyp jatqan «QazAqparat» HAA.
QazAqparat - osy jyldar ishinde qanshama «tar jol, taıǵaq keshýdi» elimen birge bastan keshken, talaı eleń eter oqıǵalardy oqyrmanyna izin sýytpaı jetkize bilgen, olardy qaz qalpynda tarıh jylnamasyna jazyp qaldyrǵan aqparattar aǵynynyń báıteregi. Ásirese, sońǵy jyldar enshisiniń jóni bólek. Birneshe tilde habar taratý jolǵa qoıyldy. Bul úrdis aldaǵy ýaqytta da jalǵasa bermek. Ásirese taǵdyr tálkegimen álemniń túkpir- túkpirine tarydaı shashylǵan qandastarymyzdy otanynda bolyp jatqan oqıǵalar týraly kún saıyn habardar etip otyrý, úlken jetistik dep baǵalar edim. Osyndaı qut-bereke daryǵan ujymdardyń birinde eńbek etý maǵan úlken jaýapkershilik júkteıdi.
- Sońǵy jyldarda «QazAqparatta» bolǵan ózgerister jaıynda estelik aıtsańyz...
- Basqany qoıyp, osydan nebári 15-20 jyl burynǵy QazAqparattyń jaǵdaıyn eske alaıyqshy. Tehnıkalyq quraldarmen jabdyqtalýy qalaı edi? Oǵan ózderiń de kýásińder. Bul el eńsesin endi kótergen kezeń edi. Kún saıyn demeı-aq qoıaıyn, apta ishinde alqaly jıyndar, sammıtter, ár saladaǵy halyqaralyq konferentsııalar udaıy ótip jatatyn. Elbasynyń da egemen elimizdiń shet eldermen jan-jaqty iskerlik yntymaqtastyǵyn jolǵa qoıý maqsatyndaǵy saparlarynyń da jıilegen tusy edi ol shaq. Osy tusta QazAqparattyń tehnıkalyq jaǵynan kemshin túsip jatqany anyq baıqaldy. Oqıǵa ornynan tilshilerimizdiń shuǵyl aqparat berýi kesheýildep te qalatyn. Olar tek telefon arqyly ǵana baılanysqa shyǵatyn. Onda da jalǵyz telefon. Kezekke turyp berýshi edi. Keıbiri tipti jumys ornyna kelgen soń daıyndaýshy edi. Shet elderden habar berýdiń mashaqaty az bolǵan joq.
Al qazir qıyndyqtyń bári artta qaldy. Tipti kórshiles elderge qaraǵanda kósh ilgeri kettik. Olardyń basym bóligi táýlik boıy óz oqyrmandaryna aqparat legin taratyp jatqan joq. Agenttikterdiń kópshiligi ázirge biz tárizdes birneshe tilde jańalyqtar, súıekti materıaldar daıyndap jatqan joq. Kezinde taǵdyr aıdap qıyr-qıyrǵa tarydaı shashyrap ketken qandastarymyz jáne jumys babymen san elderde júrgen qazaqstandyqtar úshin, sondaı-aq sheteldegi ınvestorlarǵa arnap jańalyqtardy birneshe tilde der kezinde jetkizip jatqan da QazAqparat.
Osy arada aıta keter bir jaıt, ujymnyń zamanaýı tehnıkalyq quraldarmen jabdyqtalýy. Sonyń arqasynda oqıǵa ornynan sol sátte, izin sýytpaı shuǵyl túrde aqparat jetkizý, oǵan qosa foto júkteý qalyptasqan jaǵdaıǵa aınaldy. Shúkirshilik, qalamy júırik jýrnalısterimizdiń de búginde aqparat aıdynynda jarqyrap kórinip júrgeni ras. Oǵan QazAqparat ujymynyń, jýrnalısterimizdiń Memleket basshysy, Úkimet, ózge de mınıstrlikter tarapynan dúrkin-dúrkin marapatqa ıe bolýy dálel.
- «QazAqparat» agenttiginiń ózge áriptestermen baılanysy men yntymaqtastyǵy jaıly ne aıtasyz?
- 1840 jyly frantsýz jazýshysy Onore de Balzak baspasózdi «tórtinshi bılik» dep ataǵan bolatyn. Bunyń shyndyq ekenine daý joq. Óıtkeni kóptegen elderde jýrnalıster tarapynan kóterilgen máseleler aıaqsyz qalmaıdy. Osyndaı ótkirliktiń, pármendi isterdiń arqasynda jurtshylyq tarapynan aqparatqa degen suranystyń eselep artary da shyndyq.
Búginde 100 jyldyq mereıtoıyn atap otyrǵan «QazAqparat» tórtkúl dúnıege tanymal agenttiktermen yntymaqtastyq ornatqan. Ózara yqpaldastyq nyǵaıa túsýde. Osyndaı qarym-qatynastardyń nátıjesin de kórip júrmiz. Aldaǵy ýaqytta ózara tájirıbe almasý, jumys protsesine sońǵy býyndy tehnologııalardy engizý qadamdary tereńdeı túsedi degen oıdamyn.