Erlan Qarın eldegi konstıtýtsııalyq reformanyń 5 negizgi baǵytyn atady
«Konstıtýtsııalyq keńestiń qaraýynda Konstıtýtsııaǵa engiziletin ózgerister men túzetýler jobasy jatqany belgili. Túzetýler Ata zańymyzdyń 33 babyn qamtıdy. ıAǵnı, shamamen Konstıtýtsııanyń úshten birin qozǵaıdy. Bul qolǵa alynǵan reformalardyń qanshalyqty aýqymdy ári irgeli ekenin kórsetedi.
Mamandanǵan adam bolmasa, munshalyq kóp sandy túzetýlerdiń ishinen negizgi baǵdardy baqylaýdyń ózi qıynǵa soǵýy múmkin. Onyń ústine, bul ózgeristerdiń bári bir-birimen ózara baılanysyp jatyr, ortaq tujyrymdamalyq qısyny bar. Sondyqtan, jekelegen pýnkterin talqylaı otyryp, jalpy kórinisti ótkizip almaý mańyzdy», - dep jazdy ol Telegram-kanalynda.
Erlan Qarınniń paıymynsha, konstıtýtsııalyq reformanyń maqsaty – qoldanystaǵy saıası modeldi júıelik turǵydan transformatsııalaý. Al onyń 5 negizgi baǵyty bar. Olar:
1. Birqatar bılik ýákileti qaıta bóliske túsedi: fýnktsııalar Prezıdentten – Parlamentke, ortalyq bılikten – óńirlik bılikke beriledi.
2. Sýperprezıdenttik modelden prezıdenttik respýblıkaǵa kóshý aıaqtalady: Prezıdent bárinen teń dárejede oqshaý turatyn, eshqandaı ústem ári aıryqsha ýákileti joq saıası ınstıtýt bolyp sanalatyn klassıkalyq model ornatylady.
3. Parlament palatalarynyń róli men mártebesi kúsheıtiledi: Májilisti qurylymdaýdyń aralas modeli engizilip, Parlamenttiń baqylaýshy fýnktsııalary keńeıtiledi, zańnama protsedýralary ońtaılandyrylady.
4. Halyqtyń memleket basqarýǵa qatysýy keńeıedi: Májilis depýtattary birmandatty okrýg júıesi boıynsha saılanady, depýtat mandatyn qaıtaryp alý tetigi engizilip, oblys ákimderi balamaly negizde máslıhat depýtattarynyń kelisimimen taǵaıyndalady.
5. Azamattardyń konstıtýtsııalyq quqyqtaryn qorǵaý tetigi kúsheıtiledi: Konstıtýtsııalyq Sot qurylyp, Adam quqyqtary jónindegi ýákilge konstıtýtsııalyq kepilder men ımmýnıtet beriledi, ólim jazasyna konstıtýtsııalyq deńgeıde tyıym salynady.
«Osylaısha, reformalardyń nátıjesinde bılik tarmaqtarynyń ózara teńgerimdi baılanysy qalyptasyp, memleket pen qoǵam arasynda tıimdi dıalog jolǵa qoıylady. Munyń bári memlekettik qurylymnyń jańa modeli – Ekinshi Respýblıkaǵa kóshýine jaǵdaı jasaıdy», - deıdi Memleket hatshysy.
Buǵan deıin jazǵanymyzdaı, Memleket hatshy Erlan Qarın Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń Amanat partııasynan ketýin saıası ýádeni oryndaý retinde baǵalaǵan bolatyn.