Erbol Mahambetov: Qazaqstandaǵy neırohırýgııa salasy álemdik joǵary deńgeıde

<p>Jaqynda elordada &laquo;Jaqsy adam-2023&raquo; arnaıy syılyǵynyń saltanatty marapattaý rásimi ótti. &laquo;QR Prezıdent&raquo; Teleradıokeshenine&raquo; qarasty Jibek joly telearnasynyń uıymdastyrýymen ótken dástúrli is-shara bıyl ekinshi ret uıymdastyryldy. Telearna kórermenderdiń kózaıymyna aınalǵan &laquo;Jaqsy adamdarym&raquo; baǵdarlamasynyń osy jylǵy qorytyndysyn shyǵaryp, qaısarlyǵymen ári bilimimen tanylǵan naǵyz talanttar men myqty mamandardy marapattady. Osy dástúrli is-sharada túrli saladaǵy 7 adamǵa arnaıy syılyq tapsyryldy. Olardyń arasynda Ulttyq neırohırýrgııa ortalyǵy Tamyrly jáne fýnktsıonaldy neırohırýrgııa bólimshesiniń meńgerýshisi Erbol Mahambetov te bar. Osy rette, adam janynyń arashasy, elimizdegi neırohırýrgııada asa kúrdeli aýrýlardy emdeýdiń ınnovatsııalyq tásilderin engizgen mamanmen bolǵan suhbatty kópshilik nazaryna usynyp otyrmyz.</p>

- Erbol Tarǵynuly, ózińiz qyzmet etip júrgen Ulttyq neırohırýrgııa ortalyǵynda qandaı ońtaıly ózgerister bolyp jatyr?

- 2008 jyly Ulttyq neırohırýrgııa ortalyǵynyń negizi qalanǵan bolatyn. Qazir osy ortalyq densaýlyq saqtaý salasyndaǵy ınnovatsııalyq jetekshi mekemelerdiń biri sanalady. Bastapqy 5-7 jyldyń ishinde bizde 70 ınnovatsııalyq tehnologııa engizildi. Keıin osy ozyq tájirıbeniń barlyǵyn Qazaqstan aýmaǵyndaǵy barsha neırohırýrgııa bólimderine tarattyq. Qazir elimizde medıtsınanyń osy baǵyty jaqsy damyp keledi. Meniń oıymsha, álemdegi eń úzdik neırohırýrgııalyq ortalyqtarmen salystyrsaq, bizdiń ortalyq olardan kem túspeıdi.

- Osy jyly siz jetekshilik etip otyrǵan bólimshede qansha operatsııa jasaldy?

- Jyl saıyn Tamyrly jáne fýnktsıonaldy neırohırýrgııa bólimshesinde 600 shamasynda protsedýra bolady. Onyń ishinde jańa ınnovatsııalyq tehnologııalar aıasynda 300-den astam kúrdeli operatsııa jasalady. Osyny úlken jetistik dep sanaımyn. Jalpy, bizdiń ortalyqqa engizilgen zamanaýı tehnologııalar naýqastardyń tez saýyǵyp shyǵýyna áser etedi. Invazıvtik áseri tómen operatsııalardan keıin naýqastar ońaltý kezeńinen tez ótip, aıaǵyna turady. Sonymen qatar, bas súıegin tesip operatsııa jasaımyz. Atap aıtqanda, qazir álemde jasalyp jatqan kúrdeli operatsııalar bizde de bar. Máselen, jylda medıtsınada jańa tehnologııalar paıda bolyp jatady. Al osy jańa tásilderdi aýrýhanalarǵa engizý úshin 5-10 jyl ýaqyt kerek. Bizde ınnovatsııalyq tehnologııalarmen operatsııa jasaý baǵytynda jyl saıyn jańa qurylǵylar men jabdyqtar alamyz. Eki jyl buryn bizdiń Ortalyqta «Gamma-pyshaq» zamanaýı kesheni jumys isteı bastady. Qazaqstanda osyndaı joǵary tehnologııalyq jabdyqtary bar.

Foto: E. Mahambetovtiń jeke muraǵatynan

- Óńirlerdegi áriptesterińizge qandaı qoldaý jasap júrsizder?

- Ulttyq neırohırýrgııa ortalyǵyna búkil Qazaqstan óńirlerinen jas dárigerler turaqty túrde kelip, bilimin jetildirip jatady. Biz de basqa qalalarǵa baryp, operatsııa jasap, saladaǵy jańa tásilderdi túsindiremiz. Bizde myqty mamandar jetkilikti. Ortalyqta 10 jyldan astam ýaqyt qyzmet eken mamandar qazir basqa qalalarǵa aýysyp, neırohırýrgııa bólimderin basqarýǵa baryp jatyr. Bizdiń tehnologııalardy óńirlerdegi aýrýhanalarǵa taratyp otyr.

- Sizder ınsýltke jol bermeý úshin aldyn ala operatsııa jasaısyzdar. Qazir osy dert jastar arasynda jıi kezdesip jatyr degen pikirmen kelisesiz be?

- Keıingi 10-15 jylda dıagnostıka tásilderi eleýli túrde ózgerdi, ıaǵnı ınsýltti tekserýge qatysty ádister jaqsardy. Sondyqtan ınsýltti anyqtaý kórsetkishi jaqsarǵannan keıin, aýrýǵa shaldyqqandar kóbeıip jatyr degen áser bolýy múmkin.

Foto: E. Mahambetovtiń jeke muraǵatynan

- Jaqynda «Jaqsy adam-2023» arnaıy syılyǵyn aldyńyz. Osyndaı jobalar qoǵamǵa qalaı áser etedi dep sanaısyz?

- Men úshin bul marapatty alý tosyn syı boldy. Sondyqtan osy syılyqqa laıyq azamat retinde tańdap, eskerip jatqandary úshin alǵys aıtamyn. Negizi, osyndaı marapatqa laıyq menen basqa da dárigerler elimizdiń medıtsına salasynda az emes. Ulttyq neırohırýrgııa ortalyǵynda qyzmet etip júrgenime 15 jyl bolypty. Jalpy, osy jyldar ishinde otandyq medıtsınaǵa ákelgen jańalyqtar baǵalandy dep sanaımyn. Atap aıtqanda, kez kelgen myqty mamandy qoǵamda elep-eskerip jatsa, bul onyń jumysyn yntalandyra túsedi. Osy oraıda, ár adam óz salasynda ınnovatsııalyq tásilderdi engizýge, qyzmetinde jańa jetistikterdi kórsetýge talpynatyny anyq. Ózim de Qazaqstanda neırohırýrgııa salasyn ilgeriletýge bar-kúsh jerimdi salamyn.

- Áńgimeńizge raqmet!

Foto: Vıktor Fedıýnın/Kazinform