Eńbek kúni: Qazaqstanda jumysshylar mártebesi qalaı kóteriledi
Jumysshy mamandyqtary qalaı jikteledi
QR Eńbek kodeksiniń 101-babynyń 8-tarmaǵyna sáıkes, jumyskerlerge qoıylatyn biliktilik talaptary men belgili bir jumys túrleriniń kúrdeliligi kásiptik standarttar negizinde belgilenedi. Eger kásiptik standarttar bolmasa, bul talaptar Jumystar men jumysshy kásipteriniń biryńǵaı tarıftik-biliktilik anyqtamalyǵy (BTBA) boıynsha anyqtalady. Bıyl ekonomıkalyq qyzmet túrleri boıynsha BTBA-nyń 68 anyqtamalyǵy qoldanysta boldy.
Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstriniń buıryǵymen bekitilgen jumysshylardyń kásipteri bilikti jáne bilikti emes sanattarǵa bólinedi. Bilikti sanatqa BTBA-ǵa sáıkes kásiptik daıarlaýdy jáne arnaıy bilimdi talap etetin jumysshylar jatady. Bilikti emes jumysshylar qol quraldarymen jáne belgili bir kúsh jumsaýmen baılanysty qarapaıym mehanıkalyq jumystardy oryndaıdy. Atalǵan kásip sanatynyń kópshiligi úshin jalpy nemese jalpy orta biliminiń bolýy jáne jumys ornynda úırený tán.
Jumysshy kásipteriniń tarıftik-biliktilik sıpattamalary eńbek bólinisine, tehnıkaǵa, tehnologııaǵa qol jetkizý deńgeıine jáne eńbek pen óndiristi uıymdastyrýǵa baılanysty 8 razrıadty tarıftik kestege sáıkes ázirlendi. Ekonomıkalyq qyzmet túrleri boıynsha jumystardyń negizgi kólemi birinshi 6 razrıadqa jatqyzylǵan, al 7 jáne 8 razrıadtar joǵary kúrdeli jumystarǵa arnalǵan. Jumys razrıadtary eńbek jaǵdaılaryn eskerýsiz, olardyń kúrdeliligi boıynsha belgilenedi. Qajet bolǵan jaǵdaıda eńbek jaǵdaılary (aýyrlyǵy, zııandylyǵy, qaýiptiligi) QR Eńbek kodeksiniń 105-babyna sáıkes joǵary laýazymdyq jalaqylardy nemese qosymsha aqy belgileý jolymen eskeriledi.
Jumysshylar eńbekaqysy qalaı ósedi
«Memleket basshysy Qazaqstan halqyna kezekti joldaýynda 2025 jyldy «Jumysshy mamandyqtary jyly» dep jarııalaýdy jáne olardyń mártebesin kóterýdi usyndy jáne eń aldymen, sý, energetıka, qurylys jáne basqa da salalarda qatty baıqalyp otyrǵan kadr tapshylyǵyn joıý qajettigin atap ótti. Alaıda eńbek zańnamasyna sáıkes Eńbek mınıstrligi memlekettik bıýdjet qarajaty esebinen ustalatyn uıymdary qyzmetkerleriniń eńbekaqysyn retteıdi», - dep jazylǵan salalyq mınıstrliktiń resmı jaýabynda.
Prezıdent tapsyrmasyna sáıkes, 2022 jyldan bastap bıýdjet salasy qyzmetkerleriniń jekelegen sanattarynyń, onyń ishinde jumysshy mamandyqtardyń jalaqysy jylyna orta eseppen 20%-ǵa kezeń-kezeńimen kóterilýde. Nátıjesinde 2025 jylǵa qaraı olardyń jalaqysy 2 esege artady.
Óz kezeginde jeke menshik nysanyndaǵy uıymdardaǵy qyzmetkerler jalaqysynyń mólsheri eńbek, ujymdyq sharttarmen belgilenedi jáne ol jumyskerdiń bilimine, oryndalatyn jumystyń kúrdeliligi men sapasyna qaraı belgilenedi.
Jumysshylar qandaı marapattarǵa usynylady
«Memlekettik nagradalar týraly» zańnyń 1-babyna sáıkes, Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary jemisti memlekettik, qoǵamdyq, shyǵarmashylyq qyzmeti, eńbektegi jáne jaýyngerlik erlikteri úshin, sondaı-aq olardyń respýblıkaǵa sińirgen eńbeginiń tanylýy retinde memlekettik nagradalarmen marapattalady. Zańda orden túrindegi nagradalar, medaldar, qurmetti ataqtar, qurmet gramotalary jáne joǵary dárejeli aıyrym belgileri kózdelgen.
Mysaly, azamattar ekonomıkadaǵy, áleýmettik saladaǵy, ǵylymdaǵy, mádenıettegi jáne memlekettik qyzmettegi eńbek jetistikteri úshin «Eren eńbegi úshin» medalimen marapattalady. Memlekettik jáne qoǵamdyq qyzmettegi, ekonomıkany, áleýmettik salany, ǵylym men mádenıetti damytýdaǵy, memlekettik, quqyq qorǵaý jáne áskerı qyzmettegi, demokratııa men áleýmettik progresti damytýdaǵy erekshe eńbegi úshin azamattar «Otan» ordenimen marapattalady.
Al eńbek adamynyń bedelin arttyrý maqsatynda «Eńbek ardageri» medali men «Qazaqstannyń Eńbek Eri» joǵary erekshelik belgisi bekitilgen. «Eńbek Eri» - Qazaqstan Respýblıkasyn ekonomıkalyq, áleýmettik-gýmanıtarlyq damytýdaǵy asa úzdik jetistikteri úshin beriledi. Al «Eńbek ardageri» medalimen zeınet jasyna tolǵan (salaǵa baılanysty emes), jalpy jumys ótili 40 jyldan asatyn, onyń ishinde bir salada keminde 10 jyl jumys ótili bar, sondaı-aq eńbek qyzmetinde joǵary nátıjelerge qol jetkizgen qyzmetkerler marapattalady.
Sonymen birge, memlekettik organdardyń basqa da vedomstvolyq nagradalary – medaldar men tósbelgiler kózdelgen. Densaýlyq saqtaý salasynda «Densaýlyq saqtaý isiniń úzdigi» tósbelgisimen Densaýlyq saqtaý júıesiniń qyzmetkerleri, sondaı-aq halyqtyń densaýlyǵyn qorǵaý isine erekshe úles qosqan ózge de adamdar marapattalady.
Munaı-gaz salasynda munaı-gaz óndirisiniń tıimdiligin, shyǵarylatyn ónimniń sapasy men básekege qabilettiligin arttyrýǵa, ony álemdik naryqta damytýǵa jáne ónimniń jańa túrlerin jasaýǵa úlken úles qosqan joǵary kásibı qyzmetkerler «Munaı-gaz keshenin damytýǵa qosqan úlesi úshin» medalimen marapattalady.
Jumyshylarǵa arnalǵan jańa nagrada paıda bolýy múmkin be
Eńbek mınıstrliginiń habarlaýynsha, Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev «Jumysshy mamandyqtar jyly» aıasynda jumysshy kásipteri men túrli sala mamandarynyń bedelin dáıekti túrde arttyrýdy tapsyrǵan.
Joldaýda memlekettik nagradalar júıesine ınjenerler, geologtar, ken oryndaryn ázirleýshiler, kólik, agrarlyq jáne sý salalarynyń qyzmetkerleri, sondaı-aq ǵalymdar men ónertapqyshtar úshin qurmetti ataqtar engizý jóninde jazylǵan.
«Memleket Basshysynyń tapsyrmasyn oryndaý úshin tıisti salalyq memlekettik organdar joǵaryda atalǵan kásipter boıynsha jańa qurmetti ataqtar engizý jóninde usynystar qalyptastyryp, engizedi. Sonymen qatar, Joldaýdy iske asyrý úshin jyl saıyn jalpyulttyq is-sharalar jospary qalyptastyrylady. Jospar jáne tıisti bekitýler bekitilgen soń, memlekettik organdar tıisti jumystardy júrgizedi», - dep túsindirdi mınıstrlik.
Elimizde qandaı jumysshy mamandaryna tapshylyq bar
Orta merzimdi boljamǵa sáıkes, jumysshy mamandary boıynsha kadrlarǵa qajettilik 2030 jylǵa qaraı 410,6 myń adamǵa jetedi (bıyl – 52,7 myń adamǵa tapshylyq bar).
Olardyń ishinde eń kóp suranysqa ıe mamandyqtar – avtomobılderdiń, júk avtomobılderiniń júrgizýshileri, taksı júrgizýshileri – 88,1 myń adamdy, dánekerleýshiler – 18 myń adam, qurylysshy-montajshylar, qurylysshy-árleýshiler, sýretshiler – 13,4 myń adam, santehnıkter – 13,2 myń adam, fermerler men aralas ónimderdi óndirý boıynsha jumysshylar – 12,4 myń adam, sylaqshylar – 11,2 myń adam, traktorshylar – 11 myń adam, ónerkásiptik jabdyqtardyń slesarlary – 8,2 myń adam jáne basqalary bar.
Sonymen qatar, Elektrondy eńbek bırjasy portalynda jumysshy mamandaryna jumys berýshilerden 15 722 bos jumys oryndary jarııalanǵan, ondaǵy jalaqy mólsheri 85 myń teńgeden 500 myń teńgege deıin jetedi.
«Jumysshy mamandyqtary jyly» qalaı ótedi
QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi jyl saıyn úzdik eńbek áýletteri men óndiris qyzmetkerlerin anyqtaýǵa baǵyttalǵan «Eńbek joly» konkýrsyn ótkizedi. Konkýrs jumysshy mamandyqtaryn dáripteý, qoǵamdaǵy eńbek adamynyń mártebesin arttyrý, eńbek adamdary týraly oń qoǵamdyq pikir qalyptastyrý jáne jas urpaqqa eńbekke qurmetpen qaraýǵa tárbıeleýdi kózdeıdi.
Baıqaý óńirlik jáne respýblıkalyq deńgeılerde eki kezeńde ótkiziledi jáne «Úzdik eńbek áýleti», «Óndiristiń úzdik jas qyzmetkeri» jáne «Jumys isteıtin jastardyń úzdik tálimgeri» nomınatsııalaryn qamtıdy. Jeńimpazdar saltanatty túrde aqshalaı sertıfıkattarmen jáne baǵaly syılyqtarmen marapattalady. Bul alańda dástúrli túrde «Eńbek ardageri» medaliniń ıegerlerine qurmet kórsetiledi.
Budan basqa, qyrkúıektiń ár sońǵy jeksenbisinde atap ótiletin Eńbek kúnin merekeleý sheńberinde jyl saıyn is-sharalar jospary bekitiledi:
- «Eńbek joly» konkýrsynyń jeńimpazdaryn, eńbek ardagerlerin, óndiris ozattaryn jáne «Eńbek ardageri» medalimen, respýblıkalyq jáne óńirlik deńgeılerde marapattaý rásimderi ótedi;
- barlyq sanattaǵy azamattarǵa, onyń ishinde múgedektigi bar adamdarǵa, jumyssyz jastarǵa jumysqa ornalasýǵa járdemdesý boıynsha bos oryndar jármeńkeleri, Ashyq esik kúnderi ótedi;
- mádenı-buqaralyq is-sharalar, onyń ishinde sport festıvalderi uıymdastyrylady;
- elimizdiń oqý oryndarynda dárister, synyp saǵattary, stýdenttik pikirtalastar ótkiziledi.