Eńbek kitapshamda bir-aq jazba bar – QazAqparat ardageri Sara Mustafına
Sara Mustafına QazAqparatta 33 jyl boıy jumys istep, bas redaktordyń orynbasary, fotoqyzmet basshysy, Almaty tilshiler qosynynyń basshysy qyzmet satylarynan ótken.
Ol kóptegen respýblıkalyq, búkilodaqtyq baıqaýlardyń laýreaty atanǵan.
Sara Ǵubaıdollaqyzy «QazTAG» agenttigine jumysqa 1983 jyly maýsymda kelgen.
2016 jyldyń 1 qańtarynda «QazAqparat» agenttiginen zeınetke shyqty.
«Sol kezdegi agenttik basshysy Dáýren Dııarov meniń áli de jumys isteýimdi ótindi. Biraq otbasylyq jaǵdaıyma baılanysty men zeınet demalysyna ketýdi uıǵardym. Meniń eńbek kitapshamda tek bir - Qazaq memlekettik aqparattyq agenttik (KazTAG- QazAqparat) degen jazba ǵana bar. QazAqparat – meniń týǵan úıim sııaqty», - dedi Sara Mustafına.
- Sara Ǵubaıdollaqyzy, jalpy agenttik aqparatty alǵashqylardyń biri bolyp kópshilikke usynady. Qazaqstan táýelsizdik alǵany týraly súıinshi aqparatty qalaı kópshilikke tarattyńyzdar?
- 16 jeltoqsan 1991 jyl – Qazaqstan úshin tarıhı kún. Qazaqstan táýelsizdik alyp, álemdik kartadan jeke memleket retinde kórindi. Bul habarlamany biz Tamara Tolykına ekeýmiz shuǵyl oqyp shyǵyp, basqa BAQ-tarǵa tarattyq. Óte úlken tolqynyspen qabyldadyq. 3 saǵattan soń Túrkııadan birinshi quttyqtaý haty keldi. Qazaqstan táýelsizdik alǵan kúni QazTAG habarlaıdy degen osy habarlama búkil álemdi sharlap ketti. El retinde óz qurylymyn jasaqtap, basshylardy taǵaıyndaý barlyǵy bizdiń lenta arqyly tarap jatty.
- El astanasynyń Almatydan basqa qalaǵa kóshirý oqıǵasy bizdiń lentada qalaı kórinis tapty?
- Astanany Arqa tósine kóshirý kóptegen protsesterden turdy. Bul sheshimge qarsy bolǵandar óte kóp boldy. Memleket basshysy Parlamentti taratyp jiberdi. 1994 jyly 14 jeltoqsanda QazTAG fotohronıkasynyń basshysy Anatolıı Ýstınenko ekeýimizdi sheteldik delegatsııanyń qataryna qosty. QR Prezıdenti Ákimshiligi men QR Syrtqy ister mınıstrligi shetelden kelgen qonaqtarǵa jańa astananyń ornyn kórsetetin boldy. Sol kezdegi oblys ákimi Andreı Georgıevıch Braýn qar basqan qamysty alqapty kórsetip turyp, osy jerde jańa astana bolady degeni esimde. Iran dıplomatynyń tisi-tisine tımeı tońyp turǵanyn kórgen ákim oǵan qundyz bas kıimin kıgizdi. Keshkisin Iran elshisi taqııany qaıtarmaq bolǵanda, Braýn qazaqtar berilgen syılyqty qaıta almaıtynyn aıtyp qabyldamady. Sol kezde eń qalyń kıingen kanadalyq dıplomatııalyq mıssııa basshysy boldy.
1996 jyldyń kúzinde Aqmola oblystyq ákimdiginiń aktıvimen QR Prezıdenti Nazarbaevpen kezdesýi boldy. Bul tarıhı sheshimdi birinshi bolyp QR Joldar mınıstrligi men Aýyl sharýashylyǵy mınıstri qabyldady. Mınıstrlik qyzmetkerleri 1997 jyly jeltoqsanda tolyq Astanaǵa kóshti.
- Bizdiń aqparat agenttiginiń Astanaǵa kóshý protsesi qalaı boldy?
- Qazaqstan arnasy jáne Qazaq radıosy, «Egemen Qazaqstan» jáne «Kazpravda» basylymdarymen birge bizdiń QazAqparat 2000 jyldyń sáýirinde elordaǵa kóship bardy. Sol kezdegi dırektor Murat Árenov Almaty bólimshesine basshylyqqa er adamdy qaldyrǵysy keldi. Alaıda orynbasarlary T.Esilbaev pen J.Beısenbaıdyń suraýymen bul laýazymǵa men taǵaıyndaldym. Osylaısha bizdiń úlken ujymymyz bólindi. 10 shaqty adam Astana qalasyna aýysty. Alaıda, «QazTag» qyzmetkerleriniń kásibı biliktiligi, ásirese qazaq tildi aýdıtorııa úshin kerek bolatyn. Men olardyń keıin basqa qyzmetterge laýazymy kóterilip óskenin kórip qýanyp otyramyn.
- Bıyl QazAqparattyń habar tarata bastaǵanyna 100 jyl tolady. Qandaı aıtýly datalar esińizde qaldy?
-Alǵash ret ákem, belgili túrkolog, fılolog Ǵubaıdolla Aıdarovpen 1981 jyly QazAqparattyń 60 jyldyq sharasyna qatystym. Ol kezde stýdent edim. 65 jyldyq mereıtoıda men dekrettik demalysta bolyp, qatysa almadym. 70 jyldyq mereıtoıda men sahnaǵa shyqqan «Eńbek ardagerlerine» gúl men medal alyp shyqqanym esimde. Sol kezde dırektor A.Ahmetalımov «Sara az shyda, sen de ardager bolasyń» dep aıtqan bolatyn. Kelesi mereıtoı óz ortamyzda ótti. 90 jyldarda as ta tók toı toılaý degen bolmaıtyn. 80 jyldyq mereıtoıdy ózimiz uıymdastyrdyq. 2000 jyly jeltoqsanda maǵan áriptesterim quttyqtap keldi. Basymyz qosylyp qalǵan soń bastan ótken qyzyq jaıttardy eske ala otyrdyq. Sol kezde Sveta Abylhaıyrova men ıÝrıı Bekker ekeýi «mereıtoıymyzdy» atap óteıik degen usynys tastady. Sodan bizdi qoldaýshylar sany apta saıyn artyp, 20,30,40-qa jetti. 31 naýryzda 97 adamnyń tizimi jasaldy. Men QazAqparattyń gúldengen jyldary dep Ǵadilbek Shalahmetov pen Janaı Omarov basqarǵan kezderdi aıtar edim. Ol ekeýi de kezinde Prezıdenttiń baspasóz hatshysy bolǵan. Shtat keńeıip, elorda men Almatydaǵy ofıster jaıly bola bastady. Zamanaýı jıhaz satylyp alynyp, qyzmetkerlerdiń jalaqysy ósti. 2005 jyldyń jeltoqsanynda mereıtoılyq kezdesýge QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev qatysty. Bizdiń aldymyzda ǵana «Qazaq radıosy», «Kazpravda», «Egemen Qazaqstan» ujymdary Elbasymen kezdesý ótkizgen edi. Osyndaı irgeli basylymdarmen birge bizdiń mereıtoıymyzǵa da Memleket basshysy qatysqanyn óte maqtan tutamyz.
- QazAqparat siz jumys istegen jyldary qandaı qıynshylyqtardy bastan ótkerdi?
- 33 jylda men agenttiktiń ystyq-sýyǵyn birge kórdim. Birneshe ret qaıta uıymdastyrý boldy. 90 jyldary tipti agenttikti jaýyp tastaý týraly pikirler boldy. Bul sóz Jýrnalıster odaǵynyń І kongresinde aıtyldy. Sol kezde men bul sózge arasha túsip, sóz sóılegen edim.
- Jas mamandarmen qalaı jumys istedińiz?
- Jastarmen jumys jasaý jaýaptylyqty qajet etedi. Qazirgi kezde aqparat salasynda júrgender osy QazAqparat mektebinen túlep ushqandar. Bizdiń ujym únmi jumysqy kelgen kelgen jastardy úıretip, naǵyz maman bolyp shyńdalýyna múmkindik jasaıtyn Qazir sol jastardyń birazy joǵary qyzmette júr.
- Jýrnalıstıkaǵa qalaı keldińiz? Eńbek jolyńyz qalaı bastaldy?
- Negizinde mende jýrnalıstıkamen aınalysam degen oıymda bolmap edi. Ákemniń jolyn qýyp, ǵylym jolynda aspırantýraǵa túspek boldym. Balalarym óskenshe qur otyrmaıyn dep kelgen edim. Birde orys redaktsııasynyń bas redaktory Arkadıı Rotmıstrovskıı qolyma qaǵaz qalam berip, bir sharaǵa baryp kelýimdi surady. «Tek aıtqan sózderin jazyp alyp, mátindi teresiń, men túzetemin» dedi. 2 saǵattyq sharaǵa baryp túgel jazyp alyp keldim. Jumysqa kelgen soń terip, qobaljyǵan kúıimde bas redaktorǵa kirdim. Rotmıstrovskıı mátindi kózben sholyp shyqty da, «túzetetin eshteme joq, tamasha jazady ekensiń» dedi. Osylaı jýrnalıstıkadaǵy ómirim bastaldy.
1993 jyly dırektor A.Ahmetalımov fotoshejire bóliminiń bas redaktorynyń orynbasary qyzmetine taǵaıyndaıtynyn aıtty.
«Men sýretke túsire almaımyn ǵoı» dedim. Ol: «úırenesiń» dedi. Qazir eńbek kitapshamda QazAqparatta jumys istedi degen bir-aq jazba bar. Basqa jerde qyzmet etip kórgen joqpyn. Men osy qara shańyraqtan eńbek demalysyna ketkenime 5 jyl bolypty. Qazir de burynǵy áriptesterimmen arlasyp turamyn.
- Áńgimeńizge rahmet!
Eske salsaq, buǵan deıin QazAqparat aragerleri Kákimjan Qazybaev, Bısultan Amanǵalıev, Kenjebolat Joldybaı, Anatolıı Ýstınenko týraly estelik materıaldar serııasy jarııalanǵan.