Elimizdegi 167 veterınarııalyq zerthana men 21 synama alý pýnktiniń jartysyna jýyǵyn jóndeý qajet - AShM
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi usynǵan turaqty jáne barlyq jerde damyǵan veterınarııa júıesin qurý tásilderi is júzinde sońǵy jyldary bastalǵan veterınarııa júıesin reformalaýdyń jalǵasy sanalady. Eki negizgi quramdas bólikke negizdelgen – BABJ jáne AJS tsıfrlyq júıeleri arqyly aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn tolyq sáıkestendirý jáne jergilikti jerlerdegi epızootııalyq jaǵdaıdy turaqty baqylaý. Sońǵy jyldary kezeń – kezeńimen qabyldanǵan sharalardyń arqasynda veterınarııa salasynda belgili bir jaqsartýlarǵa qol jetkizildi – bul brýtsellez, sibir jarasy, pasterellez sııaqty qaýipti aýrýlardyń 2022 jylmen salystyrǵanda 2,3 ese jáne 2023 jylmen salystyrǵanda 28,5%-ǵa tómendeýi. Qazaqstannyń bes óńirinde Dúnıejúzilik janýarlar densaýlyǵy uıymynda ál-aýqat mártebesi qalpyna keltirildi jáne Reseıge, QHR-ǵa, Túrkııaǵa, Belarýske et eksportyna shekteýler alynyp tastaldy. Aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn birdeılendirý AJ-da (AJS) «ÁAE» modýlderi (janýarlardyń ornyn aýystyrýdy, soıýdy jáne et sapasyn tutynýshyǵa deıin baqylaý), «protsessıngtik ortalyq» (janýarlardyń jeke nómirlerin berýdi baqylaý) quryldy. Budan ári ımporttyq-eksporttyq operatsııalardy keıinnen el boıynsha baqylaýmen tsıfrlandyrý, sondaı-aq «óndirýshi – qaıta óńdeý – naryq – tutynýshy» qaǵıdaty boıynsha qadaǵalaýdy uıymdastyrý josparlanýda.
Sonymen qatar qoldanystaǵy materıaldyq-tehnıkalyq problemalar, veterınarlyq dárigerlerdiń jalaqysy men biliktiliginiń tómendigi, veterınarlyq nysandardyń ınternetpen nashar qamtylýy óńirlerde veterınarııanyń tıimdi júıesin qurýǵa eleýli kedergiler týǵyzady.
Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstri Amanǵalı Berdalın atap ótkendeı, qazirgi ýaqytta 75 veterınarlyq stansada (jalpy sanynyń 36%) jáne 1607 veterınarlyq pýnktte (jalpy sanynyń 77%) jeke ǵımarattar joq. Veterınarııalyq stansalar men pýnktterdiń teńgerimindegi arnaıy tehnıkanyń 70%-dan astamy qanaǵattanarlyqsyz jaǵdaıda. Mysaly, jaqynda sibir jarasy anyqtalǵan Almaty oblysynyń Aqsý aýylynda veterınarııalyq pýnkt aýyldyq okrýg ákimdigi ǵımaratynyń bir kabınetinde ornalasqan, degenmen bul rette 25,5 myńnan astam mal basyna qyzmet kórsetken.
«Veterınarlyq dáriger jumysynyń úlken kólemimen – bul sharýashylyqtardy aýlalyq aralaý, janýarlardy qaraý, AJS bazasyn júrgizý, memlekettik qyzmetter kórsetý, veterınarııalyq-profılaktıkalyq jáne dıagnostıkalyq zertteýler jáne basqalar, joǵary bilimi bar veterınardyń jalaqysy 175 myń teńgeni quraıdy. Óńirlerde qarajattyń bolmaýyna baılanysty veterınarlardyń biliktiligin arttyrýǵa múmkindigi joq, bul sózsiz dıagnozdy anyqtaýda, epızootııalyq taldaý júrgizýde jáne óńirdegi epıdemıologııalyq jaǵdaıdy boljaýda qatelikterge ákeledi», — dep atap ótti vıtse-mınıstr.
Ýaqtyly dıagnostıka jáne sapaly zerthanalyq zertteýler eldiń epızootııalyq ál-aýqatynyń ekinshi quramdas bóligi sanalady. Búgingi tańda elimizde 167 veterınarııalyq zerthana jáne 21 synama alý pýnkti jumys isteıdi. Olardyń jartysyna jýyǵy jóndeýdi qajet etedi, 167 birlik zerthanalyq jabdyq qajet. Munyń bári eldiń bıologııalyq jáne azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etý deńgeıin arttyrý úshin qajet. Budan basqa, Mańǵystaý jáne Shyǵys Qazaqstan oblystarynda júk avtotasymaldarynyń ósýine jáne teńiz porttary arqyly jáne shekaradaǵy azyq-túlik jáne bıologııalyq qaýipsizdikti baqylaýdy kúsheıtýge baılanysty veterınarııalyq zerthanalardy salýǵa jáne jóndeýge jobalaý-smetalyq qujattama ázirlenýde.
Jergilikti jerlerde veterınarııalyq baqylaýdy kúsheıtý úshin oblystardaǵy jáne Respýblıkalyq mańyzy bar qalalardaǵy qoldanystaǵy veterınarııa basqarmalarynan basqa, aýdan ortalyqtary men oblystyq mańyzy bar qalalarda tıisti bólimder qurylǵanǵa deıin veterınarııa jelisin kaskadtaý usynylady. Bul aýyldar men eldimekenderdegi veterınarııalyq-sanıtarııalyq obektilerdiń (mal qorymdary, soıý pýnktteri, vetstansalar jáne t.b.) qyzmetine baqylaýdy kúsheıtýge múmkindik beredi.
Osyǵan deıin Energetıka jáne kommýnaldyq sharýashylyq ulttyq jobasy jyl sońyna deıin bekitiletini týraly jazdyq.