Elimizdiń 20 óńirinde 845 «Otbasyn josparlaý» kabıneti jumys isteıdi
Otbasynyń densaýlyǵyn saqtaý jáne nyǵaıtý – ulttyń sátti jáne tabysty damýynyń negizi, bolashaq urpaqtyń baqytty belsendi ómiriniń kepili. Medıtsınalyq-sanıtarııalyq alǵashqy kómek (MSAK) uıymdary densaýlyqtyń negizgi kórsetkishterine áser etetin shamamen 32 fýnktsııany kórsetedi.
Bizdiń elimizdegi árbir bala medıtsınalyq baqylaýmen qamtylǵan. Aýrýlardy erte dıagnostıkalaý maqsatynda jańa týǵan nárestege tuqym qýalaıtyn aýrýlarǵa, estý qabiletiniń tómendeýine, psıhofızıkalyq damýǵa, shala týǵan nárestelerdiń retınopatııasyna skrınıng júrgiziledi. 2022 jyly balalardy skrınıngpen qamtý 3-ten 12%-ǵa deıin ósti.
Damýdyń úılesimdiligin baǵalaý, ata-analarǵa erte shaqtaǵy balalardy kútý máseleleri boıynsha konsýltatsııa berý úshin emhanalarda balany damytý kabınetteri jumys isteıdi.
Al, 5 jasqa deıingi balalary bar otbasylar BUU Balalar qorynyń (ıÝNISEF) halyqaralyq usynymdaryna sáıkes patronajdyq baqylaýmen qamtylǵan. Ómirdiń birinshi jylyndaǵy balalarǵa erekshe nazar aýdarylady. Qamtý – 95%.
Búkil álemde vaktsınatsııalaý ınfektsııalarmen kúresýdiń eń tıimdi, únemdi jáne qoljetimdi quraly retinde tanyldy. Elde jyl saıyn shamamen 5 mln adam egiledi, onyń ishinde 1,3 mln bala 20 ınfektsııalyq aýrýǵa qarsy egýdiń Ulttyq kúntizbesine sáıkes tegin vaktsınatsııalanady. Balalardy kepildik berilgen sapaly vaktsınalarmen qamtamasyz etý maqsatynda Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy sertıfıkattaǵan vaktsınalar satyp alyndy. 2013 jyldan bastap elge ákelinetin vaktsınanyń árbir partııasyn mindetti sertıfıkattaý júrgizilip keledi. Jyl saıyn Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy usynǵan vaktsınatsııamen qamtý deńgeıi keminde 95% bolyp otyr.
Balalarǵa profılaktıkalyq kómek kórsetý úshin MSAK uıymdary deńgeıinde balany damytýdyń 600-den astam kabıneti uıymdastyryldy, onda jas balalarǵa kútim jasaý, durys tamaqtaný, emshek sútimen qorektendirýdi qoldaý máseleleri boıynsha konsýltatsııa berý júrgiziledi.
Elimizdiń 20 óńirinde MSAK deńgeıinde 845 «Otbasyn josparlaý» kabıneti jumys isteıdi, onda kontratseptsııanyń zamanaýı ádisterin qoldaný jáne irikteý boıynsha halyqqa konsýltatsııa berý, kontratseptsııa ádisiniń tıimdiligin baqylaý jáne dınamıkalyq baqylaý júrgiziledi. Urpaqty bolý jasyndaǵy áıelderdi zerttep-qaraý algorıtmi ázirlendi, halyqtyń nysanaly toby aýrýlardy erterek anyqtaý maqsatynda skrınıngten ótedi.
2021 jylǵy 1 qańtardan bastap 14 myńnan astam áıel «Ańsaǵan sábı» arnaıy baǵdarlamasynyń qatysýshylary boldy, olardyń barlyǵy ekstrakorporaldyq uryqtandyrý baǵdarlamasyn ótkizdi. Eki jyldyń ishinde MÁMS esebinen osy baǵdarlamany iske asyrýdyń arqasynda 6 myńnan astam áıel júktilikpen esepke alyndy, 2 800 otbasynda 3 200-den astam bala dúnıege keldi, onyń ishinde 400-ge jýyq egiz, 1700 ul, 1500 qyz. Al, 2 myńǵa jýyq áıel áli bosanbaǵan. Sondyqtan, 2022 jyldyń qorytyndysy boıynsha týǵan náresteler týraly naqty aqparatty tek 2023 jyldyń qarashasynda aıtýǵa bolady.
Bizdiń qoǵamda, ókinishke oraı, búkil álem sııaqty, josparlanbaǵan júktilik máselesi bar, pregravıdaldyq daıyndyqtan ótken juptardyń úlesi 30%-dan aspaıdy. Pregravıdaldyq daıyndyq bolashaq ata-analar úshin óte mańyzdy, óıtkeni olar genetıkalyq materıalmen birdeı qamtamasyz etedi jáne saý balanyń týýyna jaýap beredi.
Respýblıkada jasóspirimder men jastarǵa medıtsınalyq-psıhoáleýmettik kómektiń aqparattandyrý deńgeıin jáne qoljetimdiligin arttyrý úshin 200 jastar densaýlyq ortalyǵy jumys isteıdi. Ótken jyly 700 myńnan astam jasóspirimder men jastarǵa reprodýktıvtik jáne psıhıkalyq densaýlyqty saqtaý boıynsha medıtsınalyq-psıhoáleýmettik kómek kórsetildi.