Elimizde shomylý maýsymy resmı túrde 1 maýsymnan bastalady
Elimizde 50 myńnan astam sý aıdyny bar, olardyń negizgi bóligi qorǵalmaǵan, ıaǵnı shomylý úshin qaýipsiz emes. Osy oraıda, Tótenshe jaǵdaılar mınıstri ıÝrıı Ilın adamdardyń qaza bolýyna jol bermeý úshin keshendi aldyn alý sharalaryn qoldanýdyń mańyzdylyǵyn atap ótti. Bul rette dástúrli ádisterge toqtalyp qana qoımaı, kópshiliktiń nazaryn aýdarýdyń jáne sý aıdyndaryndaǵy qaýipsizdik erejelerin túsindirýdiń jańa joldaryn tabý qajet.
Ótken jyly sý nysandarynda adamdar jappaı demalatyn, týrızmge jáne sportqa ruqsat etilgen 533 oryn anyqtaldy, onyń 145-i – kommýnaldyq jáne 316-sy – jeke jaǵajaı. Shomylý maýsymy bastalǵanǵa deıin (1 maýsym) qosymsha shomylýǵa ruqsat etilgen taǵy 133 oryn uıymdastyrý josparlanyp otyr, onyń ishinde 30 kommýnaldyq jáne 103 jeke jaǵajaı. Sonymen, júzýge arnalǵan resmı oryndardyń sany 666 bolmaq, bul – ótken jylǵy kórsetkishterden 25%-ǵa artyq.
Mınıstrdiń tapsyrmasyna sáıkes resmı jaǵajaılarda shomylý maýsymy kezinde balalardyń qaýipsizdigine jáne olardy oqytýǵa erekshe nazar aýdarylady. Bul úshin balalardy júzýge úıretý boıynsha jumys júrgizetin qaýipsiz jaǵajaılar jabdyqtaý josparlanyp otyr.
Ótken jylǵy statıstıka kórsetkendeı, 184 sýǵa batý oqıǵasynyń 116-sy (63%) aýyldyq jerlerde tirkelgen. Ásirese, bul másele ońtústik óńirlerdiń aýyldyq jerlerinde ózekti. Ondaǵy jasandy kanaldar men aryq júıelerine balalar jıi batyp ketedi. Máselen, Túrkistan oblysynyń aýmaǵynda jalpy uzyndyǵy 15 myń km astam 3 myń sýarý kanaly men aryqtar bar, olardyń 800-den astamy nemese 5 400 km eldi mekenderge jaqyn nemese aýyl arqyly ótedi.
Shomylýǵa arnalǵan resmı (ruqsat etilgen) oryndardyń bolmaýyna jáne qoldanystaǵy jaǵajaılarǵa qoljetimdiliktiń bolmaýyna baılanysty, belgilenbegen jerlerde shomylýǵa jol bermeý týraly júrgizilip jatqan túsindirý jumystaryna qaramastan, jergilikti turǵyndar, onyń ishinde balalar sýarý kanaldary men aryqtarda shomylýǵa májbúr. Jyl basynan beri ǵana Túrkistan oblysynda ata-anasynyń qaraýynsyz qalǵan sýarý kanaldary men aryqtarǵa batyp ketken bes balanyń qazasy tirkeldi.
Sonymen qatar, balalarmen bolǵan jazataıym oqıǵalarǵa jyl saıynǵy taldaý kórsetkendeı, olardyń qaıtys bolý faktileriniń kópshiligi balalardyń jazǵy kezeńde jumyspen qamtylmaýy, balalar úıirmeleriniń, sektsııalarynyń, lagerleriniń jáne t.b. bolmaýy nemese az bolýy saldarynan bolǵan.
Osyǵan baılanysty jaýapty oryndaýshylardyń 2020-2023 jyldarǵa arnalǵan sanatorııler, týrbazalar, ulttyq saıabaqtar, oqý oryndary janynan ashý arqyly balalar lagerleri jelisin keńeıtýdiń jol kartasy pýnkterin iske asyrýǵa neǵurlym muqııat bolýy qajet.
Osy oraıda, otyrys barysynda jergilikti atqarýshy organdarǵa balalardy statsıonarlyq basseınderde júzýge tegin úıretýdi uıymdastyrý, áleýmettik osal otbasylardan shyqqan balalarǵa jeńildikter berý múmkindigine qosymsha nazar aýdarý usynyldy.
ıÝrıı Ilın qaýipsizdik erejelerin saqtaý turǵysynan tabıǵı jáne jasandy sý aıdyndarynda bekitilgen jappaı demalys oryndaryn tekserýdi qysqa merzimde uıymdastyrý qajettiligine erekshe nazar aýdardy. Sonymen qatar, mınıstr demalýshylardyń qaýipsizdik erejelerin buzýyna jol bermeý, tek qorǵalatyn sý aıdyndarynda demalý qajettiligi týraly aqparatty jan-jaqty jetkizý úshin shomylý maýsymy kezinde sý aıdyndary men stıhııalyq jaǵajaılardaǵy jappaı demalys oryndarynda reıdter men patrýldeý uıymdastyrýdy jáne ótkizýdi tapsyrdy.