«Elbasy men Qazaqstan dıplomatııasynyń jeńisi» - baspasózge sholý
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi sanynda Qazaqstannyń «Nurly jol» aıasynda salynyp jatqan basty ınfraqurylymdyq jobalary jaıynda «Jol - tirshilik tamyry» atty maqala jarııalandy.
Basylymnyń jazýynsha, qalalardy tıimdi jáne sapaly kólik qatynasymen sáýlelik qaǵıda boıynsha baılanystyrý maqsatynda «Nurly Jol» memlekettik baǵdarlamasy arqyly 11 avtojol jobalaryn júzege asyrý kózdelgen. Atalǵan jobalardy iske asyrý maqsatynda Ulttyq qordan jáne Respýblıkalyq bıýdjetten qarajat bólinip, sonymen qatar, qaryz tartý jumystary júrgizilýde. Jobalardy júzege asyrý nátıjesinde olardyń 7 myń shaqyrymy I jáne II tehnıkalyq kategorııaǵa aýystyrylady. 2017-2019 jyldardaǵy údemeli kezeńde qaıta jańartý jumystaryna barlyq jobalar boıynsha 200 myńǵa jýyq jumys oryndary ashylatyn bolady.
Bul jóninde Prezıdent janyndaǵy Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken baspasóz máslıhatynda Investıtsııalar jáne damý mınıstrliginiń Avtomobıl joldary komıteti tóraǵasynyń orynbasary Amangeldi Bekov málim etti. Onyń aıtýy boıynsha, ótken jyly «Nurly Jol» baǵdarlamasy aıasynda avtojol jobalaryn júzege asyrý boıynsha 292 mlrd.teńge bólingen. Onyń ishinde 178 mlrd.teńge Ulttyq qordan berilip otyr. Jumys negizinen Batys Eýropa - Batys Qytaı, Ortalyq - Ońtústik, Ortalyq - Shyǵys, Ortalyq - Batys, Almaty - Óskemen, Astana - Petropavl, Aqtóbe - Atyraý jáne Oral - Kamenka, ıaǵnı bas-aıaǵy osy segiz jobany júzege asyrý boıynsha qolǵa alynǵan. Jol qurylysy jumystaryna 2 myń shaqyrym jer tartylsa, olardy iske asyrý barysynda 72 myń adam jumysqa jumyldyrylyp, onyń 80%-y jergilikti halyqty quraǵany atap ótildi.
Keshe Parlament Senatynyń kezekti jalpy otyrysynda ekijaqty jasalǵan halyqaralyq jańa kelisimder men buryn jasalǵan kelisimderge engizilgen ózgerister týraly hattamalardy ratıfıkatsııalaýǵa arnalǵan zań jobalary qaraldy.
Sonyń ishinde senatorlar tarapynan asa úlken alańdaýshylyq týdyrǵan másele - Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasy arasyndaǵy Reseı qorǵanys mınıstrliginiń bizdiń elimizdiń aýmaǵynda ornalasqan 929 memlekettik ushý-synaý ortalyǵyn (polıgon) paıdalaný tártibi týraly 1995 jyldyń 20 qańtaryndaǵy kelisim men Qazaqstan Respýblıkasy jáne Reseı Federatsııasy úkimetteriniń osy ortalyqtyń obektileri men jaýyngerlik alańdarynyń jerin jaldaý týraly 1996 jyldyń 18 qazanynda jasaǵan shartyna ózgerister engizý týraly hattamalardy ratıfıkatsııalaý boldy. Alǵashqy hattamaǵa 2015 jyldyń 16 sáýirinde Máskeý qalasynda qol qoıylǵan. Osy hattamaǵa sáıkes polıgonnyń Atyraý jáne Batys Qazaqstan oblystary aýmaǵyna qaraıtyn aımaqtarynan jalpy alańy 500 myń gektardan artyq jer ýchaskeleri polıgonnan bosatylyp, jaldaýdan shyǵarylady.
Jer ýchaskelerin qaıtarý - onyń qoınaýyndaǵy paıdaly qazbalardy ıgerý maqsatyn kózdegen. Atap aıtqanda, jaldaýdan qaıtarylatyn Atyraý oblysyndaǵy Taısoıǵan jáne Batys Qazaqstan oblysyndaǵy Jamantaý ýchaskelerinen paıdaly qazbalar óndiriletin bolady. Bul jóninde «Egemen Qazaqstan» gazeti «Jaldaý aqysynyń jańartylǵany jón» atty maqalasynda jan-jaqty toqtalyp ótken.
Endi kez kelgen adam Qazaqstandaǵy kez kelgen kóliktiń qandaı da bir jol apatyna qatysqan-qatyspaǵanyn ınternet arqyly anyqtaı alatyn bolady. Bul týraly «Aıqyn» gazeti búgingi sanynda jarııalanǵan «Ult jospary aqparattyń ashyqtyǵyn qamtamasyz etti» atty maqalada habarlap otyr.
«Bas prokýratýra aǵymdaǵy jyldan bastap, adamdardyń ólimine nemese jaraqattanýyna ákep soqqan jol-kólik oqıǵasyna qatysqan kólikter týraly aqparat usynatyn arnaıy servıstiń iske qosylǵanyn habarlaıdy. Ol úshin azamattar Bas prokýratýranyń Quqyqtyq statıtıska jáne arnaıy esepke alý jónindegi komıtetiniń saıtyna kirýi kerek, ol «service.pravstat.kz» meken-jaıynda ornalasqan», - delingen materıalda.
Bul 5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrýǵa baǵyttalǵan «100 naqty qadam» Ult jospary aıasynda múmkin bolyp otyr. Atap aıtqanda, 94-qadamǵa sáıkes, elimizde bıyl «memlekettik qupııa jáne zańmen qorǵalatyn aqparattardan» basqa kez kelgen aqparattyń ashyqtyǵyn qamtamasyz etý isi bastaý aldy. Sonyń aıasynda quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmeti de ashyq jáne jarııaly bolady.
Elbasynyń ıdeıasymen qurylǵan Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq - ózimen shekaralas emes eldermen de erkin saýda keńistigin qurýda.
Osynyń arqasynda Eýrazııalyq odaq naryǵy 170 mıllıonnan 260 mıllıonǵa ulǵaıdy. Qasym-Jomart Toqaevtyń tóraǵalyǵymen ótken keshegi jalpy otyrysynda Senat «Bir taraptan Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq pen oǵan múshe memleketter jáne ekinshi taraptan Vetnam Sotsıalıstik Respýblıkasy arasyndaǵy erkin saýda týraly kelisimdi» ratıfıkatsııalady.
Senatorlardyń baılamynsha, muny EAEO tarıhyndaǵy jańa bet dep tanýǵa bolady. Uıym tuńǵysh ret ózimen shekaralas emes elmen osyndaı kelisim bekitip otyr. Vetnam Ońtústik-Shyǵys Azııada ornalasqan, ol Kambodja, Laos jáne Qytaımen shektesedi. 2015 jyldyń aıaǵynda bul eldiń turǵyndarynyń sany 92 mıllıon 656 myńǵa jýyqtaǵan. Jalpy, ishki ónimi 171,4 mıllıard dollar.
Ulttyq ekonomıka mınıstriniń mindetin atqarýshy (birinshi vıtse-mınıstr) Marat Qusaıynovtyń aıtýynsha, EEO múshe elder men Vetnam arasyndaǵy erkin saýda keńistigi týraly kelisimge memleket basshylary byltyrǵy 29 mamyrda Qazaqstanda, Býrabaıda qol qoıǵan. Qujat EEO elderi men VSR arasyndaǵy saýda baılanystaryn damytýǵa jáne nyǵaıtýǵa baǵyttalady. Bul óz kezeginde taýarlardy ózara ilgeriletý men ózara ınvestıtsııalar tartý úshin qolaıly jaǵdaılar týǵyzýǵa múmkindik beredi. EAEO aıasyndaǵy Qazaqstannyń qol jetkizgen ózge de tabystary jaıynda «Aıqyn» basylymynyń «Elbasy men Qazaqstan dıplomatııasynyń jeńisi» atty maqalasynan oqı alasyzdar.
***
«Túrkistan» basylymynyń sońǵy sanynda árdaıym mýzykadaǵy kásibılik deńgeıdiń bıiktigin qoldap, óner tazalyǵyn qorǵap, batyl pikirler aıtyp júretin Keńes Dúısekeulymen onyń shyǵarmashylyǵy jáne qazaq mýzykasynyń keıbir máseleleri jaıynda suhbat jarııalanyp otyr.
Áńgime barysynda kompozıtor óner jolyna qalaı aıaq basqany, kásibı deńgeıge qalaı kóterilgeni, ómirindegi qıyn sátteri, qazaq mýzykasynyń qazirgi jaı-kúıine jáne ózge de suraqtarǵa keńinen toqtalady.
«Kontserttik zaldardyń sahnasyn bylaı qoıǵanda telearna men radıony oıyn-saýyqtyq jeńil áýender basyp ketti. Mysaly, bizdiń toıda aıtylatyn ánderdiń kóbiniń aranjırovkasyn Tashkentke baryp jasatyp qaıtady. Al odan ózbektiń mýzykasy shyǵyp turady. Osynyń bári ulttyq áýenniń bolmysyn buzyp, estradamyzdyń deńgeıin tómendetip barady», - deıdi K.Dúısekeev. Bul suhbat «Keńes Dúısekeev, kompozıtor: Mýzyka - ulttyq rýhtyń tili» degen taqyryppen berilip otyr.
***
Resmı tilde jarııalanatyn «Ekspress K» basylymynyń jazýynsha, esimin jasyryn ustaıtyn qupııa jazýshy Qaznette tanymaldylyq jaǵynan rekord ornatýda. Internet jelilerdiń birinde «Pod nebom Kazahstana» dep atalatyn qaýymdastyqta bólshek-bólshekpen jarııalanyp otyratyn onyń «Reshka ı Orel» atty áńgimesi naǵyz hıtke aınalypty.
«Reshka ı Orel» áńgimesiniń avtory «EK» redaktsııasyna suhbat berýge kelisken. Degenmen óziniń qupııa qalǵysy keletindigin aıtqan.
«Biz tıyndy alyp, joǵary qaraı shertip laqtyratyn bolsaq, ol qaı betimen túsetinin eshkim boljap bile de almas. Al vıdeo keıipkerinde bolsa, belgili bir erekshelik bar. Ol laqtyrǵan tıyn ylǵı da tek bir betimen ǵana túsedi. Alaıda ol aldyn ala tıynnyń qaı jaǵymen túsetindigin bilse de, ár mańyzdy sheshimdi sol tıyndy laqtyrý arqyly ǵana qabyldaıdy. Demek, basty keıipker buny óziniń sheshimin moraldyq turǵyda yntalandyrý úshin ǵana paıdalanady», - deıdi atyn jasyrǵan jazýshy óz shyǵarmasy jaıly. Bul týraly «Pryjok v ızvestnost» dep atalatyn suhbattan oqı alasyzdar.