«EKSPO-ǵa eki jyl qaldy. Daıyndyǵymyz qalaı?» - baspasózge sholý
"Aıqyn" basylymy Almaty shatqaldarynyń baýraıyna sańyraýqulaqtardaı paıda bolyp jatqan záýlim úıler men vıllalardyń máselesin kóterip otyr. "Taýdy talqandaýdy qashan toqtatamyz?" atty maqala: "Qazaqstannyń taýǵa mán berýinde mán bar. Elimizde taýly aýmaq kóp. Aıtalyq, Saryarqa, Muǵaljar taýlary, Tıan-Shan jáne Han-Táńiri. Bir ǵana mysal, Jońǵar Alataýynyń jalpy uzyndyǵy 400 shaqyrym. Ortasha bıiktigi - 3580 metr. Aıta bersek, taýdyń ataýy men ondaǵy tabıǵat baılyǵy sheksiz. Taýdy taýteke, arqar, qaraquıryq meken etedi. Neshe túrli tal-daraq pen paıdaly shópter ósedi. Aýmaqtaǵy tasqa salynǵan sýretter, qorǵandar jetkilikti. Osy sekildi baılyqty saqtaýǵa qansha tyryssaq ta, jyl ótken saıyn túıtkil kóbeıip keledi", - dep bastalady.
"Sondyqtan da bolar, Nepal astanasy Katmandý qalasynda Azııanyń bıik taý shyńdaryndaǵy muzdaqtardyń erý problemasyna arnalǵan 6 kúndik forým da tekke uıymdastyrylmaǵany anyq. Muzdaqtardyń muńy bizge jat emes. Ókinishtisi, sol muzdaqtarǵa deıin de adam izi saırap jatqan Qazaqstanda taýdyń talqanyn shyǵarǵan kórinister kóbeıgen. Bir ǵana mysal, Almatynyń kórkine kórik qosqan Alataý etegi jasyl-jelek pen shúıgin shópten buryn jota-jotalarǵa deıin shyǵyp ketken baspanalardan kórinbeıdi. Taýdy retsiz salynǵan baspanalardan tazartý endi múmkin emes", - delingen maqalada.
Taǵy bir másele, taýǵa shyǵatyn jurttyń qarasy kóbeıgen. Olardyń eshqaısysy da tastaǵan qoqysyn tómen alap túspesi anyq. Shyńǵa qaraı órlegen saıyn medıtsınada paıdalanylatyn sırek ósetin ósimdikter tuqymy quryp barady. Jabaıy ańshylyq ta «Qyzyl kitapta» bar ańnyń túbine jetip jatyr.
Sondaı-aq "Aıqyn" gazetinde "EKSPO-ǵa eki jyl qaldy. Daıyndyǵymyz qalaı?" atty taqyryppen 2017 jyly ótkeli otyrǵan halyqaralyq kórme aýmaǵyndaǵy qurylys jaıynda kólemdi maqala jarııalandy.
"Kúni keshe, dálirek aıtqanda 13 shildede Memleket basshysy «EKSPO-2017» kórmesine daıyndyq barysyna arnalǵan otyrysta EKSPO kórmesi ótetin alańdaǵy qurylys-montaj jumystarynyń merzimin 2016 jyldyń jeltoqsanynan qyrkúıek aıyna shegerdi. Endi kórme nysandarynyń qurylysy keler jyldyń qyrkúıeginde aıaqtalýy tıis. Iá, bul - qurylysshylar úshin úlken jaýapkershilik, olaı bolsa, kórme aýmaǵyndaǵy qurylys mejeli merzimde aıaqtala ma? Biz búgin osy saýaldyń jaýabyn izdep kórmekpiz", - delinedi materıalda.
"Qolǵa tıgen derekke súıensek, kórme kólemi 174 gektardy alyp jatyr, onyń 25 gektaryna «EKSPO-2017» nysandary ornalasady, atap aıtqanda, Ulttyq pavılon, jabyq alleıa, Kongress holl, álemniń 100-den astam eli ornalasatyn 14 halyqaralyq jáne 4 taqyryptyq pavılon. EKSPO kesheninde uzyn sany 38 nysan salynady. Durysy, salynyp jatyr. Kúni keshe biz sol qurylys qyzǵan aýmaqqa at basyn tirep, jumys barysymen tanystyq", - dep jazady maqala avtory.
***
Arbaǵa tańylǵan múgedek jandarǵa Astana qalasynyń turǵyndary kómektesýge, janashyrlyq tanytýǵa jaraı ala ma? Mine, osyny anyqtaý úshin "Astana aqshamy" basylymynyń tilshileri áleýmettik eksperıment júrgizdi.
"Nege ekenin qaıdam, Astana maǵan sýyq, qataldaý kórinetin. Álbette, buryn-sońdy bir aı da turaqtamaǵan bóten qalaǵa bas salyp baýyr basý da qıyn shyǵar. Úlken qalanyń adamdarynda meıirim az degen syńarjaq oıdy da sińirip alǵam taǵy. Túrli beınesıýjet kórip júrmiz ǵoı. Kóp kisi kóshede qulap jatqan adamdy attap-buttap óte shyǵady. Qolyndaǵy bálishimen bólisýdi ótingen músápirdi janyna jolatpaı, qýyp jiberedi. Bul - batysta. Al munda qalaı? Jalpy, astanalyqtardyń júreginde janashyrlyq, qamqorlyq sııaqty izgi qasıetter joǵalmaǵan ba? Osyny bilmek bolyp, áleýmettik eksperıment júrgizdik...", - delingen "Adamdarda meıirim azaımasynshy" atty maqalada.
"Fototilshi jigit ekeýmiz kelisip alǵanbyz. Ol kósheniń arǵy betindegi aǵashtardyń tasasynda jasyrynyp turady. Men múgedekter arbasyna otyryp, trotýarmen júrýim kerek. Ádeıi oıly-qyrly jerdi tańdap aldyq. Kedergiden óte almaı turǵanymda janymdaǵy jurttyń ne isteıtinin bileıin dedik", - deıdi tilshi.
"Budan soń, qalalyq alań, Mınıstrlikter úıi, Báıterektiń mańyna bardyq. Qaı jerde de arbadaǵy adamǵa degen ańqyldaq kóńilderdi baıqadym. Tek... aıap qaraǵandary jaman. Múgedekter de - qoǵamnyń basqalar sekildi tolyqqandy bir múshesi ǵoı. Olardy aýlaqtan aıaǵannan góri ish tartyp, jaqynsynǵan jaqsyraq áser etedi eken.
Dál osyǵan uqsas áleýmettik eksperıment Reseıde de jasalypty. Biraq olardyń nátıjesi bizdikindeı bolyp shyqpady. Jýrnalıst kedir-budyr jol ortasynda arbasyn ári jyljyta almaı turyp qalǵan edi. Úsh-tórt metr jerde turǵan qyzdardyń bireýi kelip, kómektesýge jaramady. Sýretke túsip, ózderinshe áýre.
Mundaı jaıttyń bizde de qaıtalanbaǵanyna qýandyq. Adamshylyqtyń joǵalmaǵanyna kózimiz jetti", - dep atap ótedi basylym ókilderi.
***
Qaraǵandy, Ońtústik Qazaqstan men Shyǵys Qazaqstan oblystarynda mektep oqýlyqtaryna qarajat jetpeı qaldy, dep habarlaıdy "Ekspress K" basylymy.
"Jergilikti bıliktegiler bul máseleni sheshýge asyqpaıtyn sekildi. Shyǵys Qazaqstan oblysynda oqýlyqtarǵa - 11 mln. teńge, Qaraǵandy oblysynda 22 mln. teńge jetpeı tur. Al Ońtústik Qazaqstan oblysynda oqýlyqtardy satyp alýǵa taǵy 3 mlrd. teńge qajet. Máslıhat 2 mlrd 316 mln. teńgeni bólýdi sheshti. Bul aqsha ázirge qaǵaz júzinde bólinip otyr", - delingen "Fıga vmesto knıg" atty maqalada.