Ekonomıkany kóterý úshin «magııalyq formýlany» izdeýdiń qajeti joq -ǵalym pikiri

Foto: None
ASTANA. QazAqparat - Kolýmbııa ýnıversıtetiniń professory Haver Sala-ı-Martın HІ Astana ekonomıkalyq forýmynda el ekonomıkasyn kóterý úshin básekege qabilettilikti qalaı jolǵa qoıý kerektigi týraly paıymymen bólisti, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

«Biz búkil álemde on myńdaǵan zertteý jumystaryn júrgizip, ártúrli bıznester men óndiristerge baǵa berip otyramyz. Osy jumystardyń nátıjesinde men óz oıyma birneshe sabaqty túıip aldym. Solardy bóliseıin. Eń birinshiden, ekonomıkalyq ósim men básekege qabilettilikti qamtamasyz etetin «magııalyq formýla» nemese «kúmisten soǵylǵan oqtyń» joǵyn eskerý kerek. Álemdegi kóptegen memleketter ekonomıkany órkendetý úshin eki nemese úsh magııalyq sıqyrly tetikterimiz bar dep biledi. Sondyqtan, meniń alǵashqy ıdeıam - ondaı magııalyq kúshter joq degenge saıady. Sonymen birge, mundaı tetikter nemese núkteler úkimette bar degen oıdan arylý kerek. Shyntýaıtyna kelgende, ekonomıkanyń jáne úkimettiń ishindegi barlyq qatysýshylar durys qadam jasaı bilgende ǵana tabysqa keneledi. Úkimet, jeke sektor, bıznes, jumysshylar, kásipodaqtar - bári birlese jumys atqarý kerek», - deıdi professor.

Haver Sala-ı-Martınniń paıymynsha, kóptegen memleketter básekege qabilettilikke barlyq salanyń qatysýshylaryn biriktirý arqyly qol jetkizgen.

«Ekinshi ıdeıa - ekonomıkalyq ósimge jáne básekege qabilettilik jetistigine jetý óte kúrdeli protses. Ekonomıst dep atalatyn bizder osyny 200 jyldan beri zerttep kelemiz. Tipti Adam Smıttiń ózi kezinde ult tabysy týraly keńirek zerttegen bolatyn. Biz osy ıdeıalardyń bárin biriktirip, ınfraqurylym, makroekonomıka, ekologııa, densaýlyq saqtaý, bilim berý, naryqtyń tıimdiligi, naryqtyń aýqymy sekildi birneshe keshenderge bólip aldyq. Osynyń bárin alyp kelgende bul óte kúrdeli jumys. Osy salalardaǵy máselelerdi sheshý úshin bir-eki emes, myńdaǵan tetikter kerektigi aıqyn», - deıdi ol.
 

Professordyń aıtýynsha, úshinshiden bir elde minsiz jumys atqaratyn professer ekinshi elde qaýqarsyz bolyp keledi.

«Ártúrli elderdiń mádenıeti de, qalpy da ártúrli. Sáıkesinshe, ol elderde jetistikteriniń de ólshemi ártarapty. Máselen Shvetsııada, Shveıtsarııa men Sıngapýrdaǵy ınstıtýttar bir-birinen múlde bólek. Másele - onyń qaısysy Qazaqstanǵa yńǵaıly. Biz naryqtyń baryn bilemiz. Shvetsııa men Sıngapýrda memleket naryqqa kóp aralaspaıdy. Al Qazaqstanda qandaı sıpattaǵy naryq jumys isteıdi? Jaýabyn biz bile bermeýimiz múmkin. Biraq, 200 jyldyq tájirıbeden keıin ınstıtýttar men naryqtar - bári de ár memleket úshin erekshe bolý kerektigi anyq degen oıdamyz. Basqa memleketterdiń tarıhyna qarap alǵan sabaǵymyz jumys isteı bermeıdi. Máselen, Sıngapýrda jumys atqaryp turǵan baǵyt munda saı kelmeýi múmkin. Sondyqtan, biz naqty osy memlekette qandaı tetikterdi durys basý kerektigin ańǵara bilýimiz kerek», - dedi ol.

Seıchas chıtaıýt