EQQDB prezıdenti: Qazaqstanmen yntymaǵymyz jańa serpinge ıe bolyp keledi
- Sýma Chakrabartı myrza, Qazaqstan men Eýropalyq qaıta qurý jáne damý bankiniń arasyndaǵy yntymaqtastyqtyń deńgeıine qandaı baǵa berer edińiz?
- Qazaqstanmen birge atqarǵan jumysymyzdyń júıeli sıpatqa ıe bolyp kele jatqany bizdi qýantady: 2017 jyldyń sońynda Eýropalyq qaıta qurý jáne damý banki men Qazaqstan birlese kúsh jumyldyrýdyń, ózara yntymaqtastyqtyń negizgi baǵyttaryn aıqyndap alǵan bolatyn. Qos tarap qol qoıǵan tıisti hattama ınvestıtsııa tartý, qarjy sektory men shaǵyn bıznesti damytý, aımaqtyq damý boıynsha birlesken is-sharalardyń iske asyrylýyn qamtamasyz etedi.
Jańa úshjyldyq Kelisim turaqty ósim men damýǵa serpin berý baǵytynda 2014 jyldyń mamyrynda Qazaqstan men EQQDB arasynda qol qoıylǵan shekti kelisimge negizdeledi. Jańa kelisim mýnıtsıpaldy ınfraqurylym sektorynda Qazaqstan men EQQDB-nyń birlesken jumystaryna tyń serpin bereri anyq. Sonymen birge, yntymaqtastyq salasynyń jańa basymdyqtaryn, atap aıtqanda, «jasyl» ekonomıka men jańǵyrtylatyn energetıka, Qazaqstannyń jahandyq básekege qabilettiligin arttyrý, elde jekeshelendirý protsesine úıretý sekildi kóptegen artyqshylyqtardy aıqyndap beredi. EQQDB sondaı-aq, Qazaqstan Prezıdenti janyndaǵy sheteldik ınvestorlar keńesiniń belsendi múshesi bolyp otyr.
- Qazaqstanmen birlese atqarylǵan jumystar boıynsha bizdiń oqyrmandardy naqty kórsetkishtermen, ıaǵnı sandarmen tanystyra ketseńiz...
- Qazaqstan men Eýropalyq qaıta qurý jáne damý bankiniń 20 jyldyq yntymaqtastyǵynyń arqasynda bizdiń bank ulttyq ekonomıkaǵa 246 joba aıasynda 7,5 mlrd eýro quıdy. Investıtsııanyń aýqymy boıynsha Eýropalyq qaıta qurý jáne damý banki jumys isteıtin elderdiń tórttigine Qazaqstan enetinin aıta ketý kerek. Sonymen birge, 2017 jyly EQQDB ulttyq ekonomıkanyń jańǵyrýyna jáne ártaraptandyrylýyna baǵyttalǵan jańa strategııasyn maquldaǵan bolatyn.
- Qazaqstandaǵy qandaı aýqymdy ári sátti jobalardy atap óter edińiz?
- Bálkim, belgili bir jobalardy erekshe atap ótýdiń ózi durys emes bolar. Sebebi, olardyń bári de biz úshin asa mańyzdy. Ekinshiden, olardyń árqaısysy ózindik ereksheligimen áıgilenedi. EQQDB Qazaqstan ekonomıkasynyń damýyna atsalysý jaǵynan óziniń nátıjesimen maqtana alady. Sebebi, elge ınvestıtsııa salýmen birge bank eldegi reformalardyń engizilýine (máselen, bıznes-klımatty jaqsartý baǵytyndaǵy) septigin tıgizip jatyr. Mundaǵy naqty mysal retinde Qazaqstannyń «jasyl» ekonomıkaǵa, kapıtal naryǵynyń damýyna, aımaqtyq ártaraptandyrý jáne genderlik ıntegratsııaǵa den qoıýyn erekshe atap ótýge bolady. Alǵa jasalǵan taǵy bir qadam retinde «Astana» Halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń tanystyrylymyn atap óter edim. Onyń damýynda EQQDB mańyzdy ról atqarady.
Osy jyly qol qoıylǵan qujattardyń qataryna sondaı-aq Mańǵystaý elektr jelilerin taratý kompanııasy úshin EQQDB-nyń qoldaýyn aıta ketsem deımin. Ol - Qazaqstandaǵy iri taratýshy kompanııalardyń biri. 12 mlrd teńge mólsherindegi nesıe atalmysh kompanııaǵa 2020 jylǵa deıin ınvestıtsııalyq baǵdarlamany qarjylandyrýǵa múmkindik beredi. Bul degenińiz - qazirgi istep turǵan podstantsııalar men taratýshy jelilerdiń jańǵyrýyn kózdeıtin 70 sýbjobaǵa, jańa elektr jelileri qurylysyna, «aqyldy» esepteýishterdi jáne zamanǵa saı avtomatty baqylaý júıesin ornatýǵa jumsalatyn aqsha.
Sonymen birge, balamaly energetıkaǵa da erekshe kóńil bólip otyrmyz. Qazaqstan bul rette sózsiz aımaqtyq kóshbasshy.
Sonymen qatar, TsentrKredıt bankine berilgen 45 mln AQSh dollary kólemindegi nesıelik jelini de eske alýǵa bolady. Ol soma Qazaqstandaǵy shaǵyn jáne orta bıznesti damytýǵa baǵyttalǵan. Odan bólek, atalmysh somadan 5 mln AQSh dollary áıelderdiń kásipkerligin damytýǵa baǵyttalatynyn aıta ketý kerek.
- Osy jyldyń shilde aıynda «Astana» Halyqaralyq qarjy ortalyǵy ashylǵan kezde Siz atalmysh qarjy ortalyǵy Qazaqstanǵa sózsiz tabys ákeletinin aıtyp qalǵan edińiz. Osy ýaqytqa deıin AHQO-nyń jumysyn alǵa jyljytylýyna qandaı baǵa berer edińiz?
- AHQO-nyń damýy eldegi jalpy reformalar baǵdarlamasynda mańyzdy ról atqaratynyn buryn da aıtqan bolatynmyn: ol otandyq jáne sheteldik ınvestıtsııalardy Qazaqstanǵa jumyldyrýǵa, ósimdi jigerlendirýge, korporatıvtik basqarýdyń jańa standarttaryn bekitýge, sonymen bireg «jasyl» ınnovatsııalardyń bilimi men tájirıbelerin taratýǵa kómektesedi. Bizdiń boljaýymyz boıynsha, ortalyqtyń ashylýy aýqymy iri ınfraqurylymdyq jobalardy qarjylandyrý úshin halyqaralyq ınvestorlardy tartyp, iri kompanııalardyń jekeshelendirilýinde sheshýshi ról atqarady. AHQO jumysy aǵylshyn quqyǵy boıynsha retteledi. Bul - el úshin de, aımaq úshin de úlgi bolarlyq qadam.
AHQO-nyń damýy Qazaqstanda, jalpy Ortalyq Azııa aımaǵynda básekege qabiletti, tıimdi ári ashyq qarjy naryǵyn qalyptastyrýǵa kómektesetinine senimdimin.
«Astana» Halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń jumysyna baǵa berińiz dep surasańyz, qazir aldyn ala birdeńe deýge asyqpas edim. Mundaı bastamalar úshin ýaqyt kerek. Sebebi, biz jyldamdyq týraly emes, nátıjeli jumys jaıly sóz qozǵap otyrmyz.
- Qazaqstanda júzege asyrylyp jatqan qandaı memlekettik baǵdarlamalar EQQDB-nyń qyzyǵýshylyǵyn týdyryp otyr?
- Bul rette birqatar baǵyttar týraly aıtyp ótýge bolady. Biz jekeshelendirýi júrip jatqan jáne júrip ketken qazaqstandyq memlekettik kompanııalardyń jumysyna qatysyp jatyrmyz. Menińshe, memlekettik-jekeshelik áriptestik baǵytynyń keleshegi zor. Bul rette BAKAD mysalyn erekshe atap ótýge bolady. Atalmysh joba sátti júzege asqan jaǵdaıda bul memleket ınvestıtsııa tartý baǵytynda odan da qyzyqty elge aınalary anyq. MJÁ modeli kompanııalar men memleketti ary qaraıǵy kommertsıalızatsııaǵa daıyndaı otyryp, «QazAvtjol», «Qazsýshar» sekildi kompanııalarǵa ınstıtýtsıonaldy reformalardy ákelýmen birge jalpy tarıfter qurylymyn bekitýge kómektesedi.
Bizge sonymen qatar Astanany gazdandyrýǵa qatysty aýqymdy joba asa qyzyqty bolyp otyr. Meniń oıymsha, mundaı jobaǵa EQQDB-nyń qatysýy men qatyspaýy týraly ázirge birdeńe dep aıtý artyq. Biraq, gazdandyrýdyń asa qajetti ekeni aıqyn. Joba tek gaz jelileriniń qurylysy ǵana emes, Astanada men Qaraǵandydaǵy, ózge qalalardaǵy gaz taratýshy jelilerdiń qurylysyn da qamtyp, jylý elektr stantsııalaryn kómirden gazǵa aýystyrý jumysyn esepke alady.
Jalpy, meniń paıymdaýymsha, Qazaqstan ekonomıkany ártaraptandyrýǵa, kómirtekti quramnyń ústemdigin tómendetýge, balamaly qýat kózderin quryp, ony belsendi túrde paıdaǵa jaratýǵa, ekonomıkadaǵy jeke sektorǵa erekshe den qoıyp otyr. Bul mindetterdiń bári de Qazaqstannyń strategııasymen saı keledi. Bul baǵytta qoldaı alatyndaı bizde resýrstar men tájirıbeler barshylyq. Sonymen qatar, qazaqstandyq áriptestermen birge jergilikti kapıtal naryǵyn damytý jáne jergilikti valıýtalardy alýdy arttyrý boıynsha bizdiń jumysymyzdy erekshe atap ótýge bolady.
- Suhbat bergenińiz úshin kóp rahmet!