Eki aıaq kıim tozdy, shaıandardan shoshyp oıandym – Qytaıdan jaıaý jetken marafonshymen suhbat
- Esbol Asqaruly, Astanaǵa qosh keldiń! Jeńisiń qutty bolsyn! Sapar qalaı ótti?
- Jaıaýlatqan bul saparym meniń oılaǵanymnan jeńil boldy. Joldaǵy aǵaıynnyń yqylasy, meıirimi, tilekshi bolýy maǵan erekshe kúsh-qýat berdi. Qazaq eline ótkeli erekshe áserdemin. Joldaǵy adamdaryń bári jaqsy qarsy alyp, shyǵaryp salyp jatyr. Qazaqtyń dástúrimen qymyz, baýyrsaq alyp shyǵyp, kútip alǵandary bar. Keıbireýleri menimen joldas bolyp, júzdegen shaqyrym erip otyrdy. Bárine rızashylyǵymdy jetkizgim keledi.
- Jolda qandaı qıyndyqtar boldy?
- Árıne, «jol azabyn júrgen biler» degen ǵoı. Qıynshylyqtar az bolǵan joq. Eń negizgisi – aýa raıynyń qolaısyzdyǵy. Keı óńirlerde kúnniń ystyǵy qatty bolyp mańdaıdan ótse, keı ýaqyttarda sýyq uryp, tumaýratyp qalǵan kúnderim de boldy. Odan bólek, elsiz jerde túneý birshama qıyndaý. Tamaqtyń taýsylyp qalǵan kezderi óz aldyna bólek. Taǵy bir másele – jolda kóp jerlerde telefon, ınternet baılanysy joq. Bul da men sekildi jaıaý-jalpylaǵan, jalǵyz-jarym adamǵa úlken qysym eken. Bir joly sondaı elsiz dalada kópir astynda túneýge týra keldi. Sol jerde jylqynyń tezegeniń ústinde jattym. Qatty sharshaǵannan lezde uıyqtap ketken edim. Alaıda, asty tolǵan shaıan eken, tún ortasynda shoshyp oıanyp, amalsyz jınalyp, jolǵa shyǵyp kettim. Ien dalada júrip, ıt-qustyń ulyǵanyn estigen kezim de áli oıymnan shyqpaıdy.
- Bul marafondy bastaý ıdeıasy qalaı týdy?
- 2019 jyly Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Kemeluly Qytaıǵa barǵan saparynda telearnadan suhbatyn kórdim. Ol kisiniń qazaq tilinde aıtqan qandastar týraly sózi meni qatty tebirentti. Sol kezde men osy sapardy armandaǵan edim. Mine, Astana topyraǵyn basyp turmyn, erekshe tebirenistemin. Qıyndyqtyń bári artta qaldy. Bul saparym alystaǵy aǵaıynnyń elge degen saǵynyshynyń, mahabbatynyń, yqylasynyń kórinisi dep bilersizder.Batyr babalarymyz qaldyrǵan ulan-baıtaq jerdi tabanymmen basyp keldim. Qazaǵymnyń ǵajaıyp tabıǵatyn kórdim, múmkindiginshe barlyǵyn estelikke túsirip, áleýmettik jelide jarııalap kelemin. Qytaıdaǵy qandastar arasynda jarııalanymdarymnyń taralymy kóbeıip, barlyǵy erekshe qyzyǵýshylyq tanytyp jatyr.
- Saparǵa shyǵar aldyndaǵy bir sózińde oqyrmandaryńa «árbir qadamymdy tek jermen basyp barýǵa ýáde beremin» degen ediń. Sol sózińde turdyń ǵoı endi?
- Árıne! Sol ýádemdi oryndadym. Aýylǵa burylyp kirip-shyqqan kezderdiń ózinde, kútip alǵan kisilerdiń qolpashtaǵanyna qaramaı, usynǵan kóligine otyrmaı, jaıaý júrdim. Eshkimdi renjitpes úshin, ózimniń osy sózimdi taǵy qaıtalap júrdim. Oǵan barlyq joldaǵy aýyl turǵyndary kýá.
- Jol boıy qansha aıaq kıim tozdyrdyń?
- Eki aıaq kıimdi tozdyrdym, jolda qaldy. Mynanyń da jaǵdaıy belgili bolyp qaldy.
- Buǵan deıin qandaı marafondarǵa qatystyń?
- Jalpy, burynnan sportpen aınalysamyn. Aýdandyq marafondarda júldeli bolyp júrdim. Úzdiksiz jattyǵýda júremin. Aýdanymyzdyń 50-60 adamnan quralǵan marafon kýlýby bar. Kúndelikti jumystan keıin 10-25 shaqyrym aralyqta júgirip turamyz.
- Alda qandaı josparyń bar?
- Sapardaǵy basty maqsatym – eki eldiń dostyǵyn nasıhattap, Astanaǵa alystaǵy qandastardyń aq sálemin jetkizý edi. Sol úshin de Astananyń mereıtoıyna oraı jetýdi maqsat etkenmin. «Alystan bir ulymyz elin ańsap kele jatyr» dep meni qarsy arlyp jatqan barshańyzǵa, aq jaýlyqty analarǵa, Astana qalasynyń ákimdigine alǵysymdy aıtamyn. Bul saparym meniń jalyndy jastyq shaǵymnyń umytylmas bir belesi bolyp qalady dep oılaımyn. Aldaǵy josparym osy elde qalyp, qazaq eli úshin azamattyq úlesimdi qossam deımin. «Qazaq elinde jastarǵa qoldaý kóp» dep estımin. Qoǵamǵa qajetti is jasaıtyn kompanııa qursam deımin. Múmkindik bolsa, el basshylyǵyndaǵy azamattarmen kezdesip, shettegi qazaq jastarynyń sálemin jetkizgim keledi. Barlyq qazaqstandyqtardy Astana kúnimen quttyqtaımyn! El aman, jurt tynysh bolsyn!
- Suhbatyńa rahmet! Qazaq elindegi kúnderińe sáttilik tileımin!
Aıta ketsek, Esbol Asqaruly 1997 jyly 1 mamyr kúni Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Shyńjań avtonomııasy Sanjy aımaǵy Manas aýdanynda týǵan. Ata-anasy erte qaıtys bolyp, naǵashy jurtynyń qolynda erjetipti.