«Egeýquıryq pen túlki etiniń qazanymyzda qaınap jatpasyna kim kepil?» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, qazir Ońtústikte eki kúnniń birinde eldi eleń etkizerlik jaıttar oryn alýda. Máselen, osydan bir aıdaı ýaqyt buryn oblystyq prokýratýra óńirdegi «Aqbulaq» baǵdarlamasynyń oryndalýyna baılanysty tıisti basshylarǵa aýyr aıyptaýlar taqqan. Biraq artynsha oblystyq energetıka jáne turǵyn úı, kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasynyń bastyǵy arnaıy baspasóz máslıhatyn uıymdastyryp, mıllıardtardy túgendep, qalaı jumsalǵanyn túsindirip, kinálini basqa jaqtan izdedi. «Osymen Ońtústik halqy birshama ýaqyt tynshyǵan sııaqty edi. Osy aptanyń dúısenbisinde dúrbeleń qaıtadan bastaldy. Bul joly qarymsaqqa qoldy qarjy polıtsııasy saldy. Ońtústik Qazaqstan oblysynyń jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary basqarmasynyń bastyǵy Ábilseıit Rabaev qamaýǵa alyndy. Taǵylǵan kiná óte aýyr. Bul is boıynsha kem degende taǵy úsh sheneýnik kúdikti retinde tanylyp otyr eken. Bular jóndeýdi qajet etpeıtinin bile tura Kóksáıek-Aqsý-Shaıan-Myńbulaq tas jolyn qalpyna keltirý jumystaryna bıýdjetten 131 mıllıon teńge bólgen. Bul ispen qazir respýblıkadan kelgen qarjy polıtsııasynyń qyzmetkerleri aınalysýda», - dep jazady basylym. Sonymen qatar maqalada kúni keshe Ońtústik Qazaqstan oblysy ákiminiń orynbasary Bolatbek Nájmedınuly Álıev qyzmetinen bosatylǵandyǵy baıandalǵan. Jarııalanym taqyryby - «Eki basshynyń arasynda ne baılanys bar?».
Osy basylymnyń búgingi sanyndaǵy «Ár suqsyrdyń óz kóli bar» degen taqyryptaǵy maqalada qashqyn M.Ábilázov pen Vıktor Hrapýnov jaıynda keńinen maǵlumattar berilgen. «Kúni keshe ǵana Qazaqstan Qarjy polıtsııasynyń bastyǵy Rashıd Túsipbekov erli-zaıypty Vıktor jáne Láıla Hrapýnovtardyń ústerinen kóterilip jatqan qylmystyq isterdiń mólsheri 24-ke jetkenin málim etti. Endi olardyń bul uıyqtan maltyp shyǵa qoıýlary ekitalaı. Óıtkeni, qylmystary bizdiń elimizde de, ózderi qazir turyp jatqan Shveıtsarııada da ábden dáleldengen. Olar endi dáleldeýdi qajet etpeıtin aksıoma sııaqty. Qansha jerden eki sóıleıtin eki júzdi bolsa da, Vıktor Hrapýnovtyń bul tyǵyryqtan shyǵyp kete alatynyna biz senbeımiz», - dep jazady maqala avtory.
***
«Aıqyn» gazetinde saıasattanýshy Ázimbaı Ǵalımen aradaǵy suhbat «Alda mıgratsııalyq qaqtyǵystar kezeńi tur...» degen taqyryppen berilgen. Basylym tilshisiniń barlyq saýalyna tuşymdy jaýap bergen ol: «Eger nazar aýdarsańyz, orystildi baspasózde eń úlken, eń uly taqyryp - Qytaı jaqtan tónetin qaýip. Aılandyryp sony jazady. Qazaqstan munaıynyń tórtten birin alyp qoıdy dep te úrkitedi. Al Reseı jaıly jumǵan aýzyn ashpaıdy. Nege olar Reseı Qazaqstannyń ýranyn, ıadrolyq otynynyń kóp bóligin ıemdenip qoıdy dep másele kótermeıdi. Nege? Shyndap kelgende bizdiń el úshin úlken qaýip beldeýi belgisiz? Áli de ony saraptaý, bezbennen ótkizý qajet»,- deıdi.
Qazaqstandaǵy aýqatty adamdardyń tabysyna qosymsha salyq salý týraly depýtattardyń pikirleri ázirge qarama-qaıshy. Halyq qalaýlylarynyń bir toby osy arqyly memleket qazynasyn toltyrýǵa bolatyndyǵyn aıtsa, endi bireýleri dál qazirgi tańda osyndaı sharalarmen baılardy úrkitýdiń qajeti joq dep esepteıdi», - dep jazady «Aıqyn» gazeti «Qaltalylarǵa qosymsha salyq engizý qajet pe?» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń atap ótýinshe, Májilis depýtaty Jambyl Ahmetbekov jylyna 200 myń dollardan kem emes tabys tabatyndarǵa qosymsha salyq salý týraly bastama kóteripti. Onyń aıtýynsha, baılar jalpy kirisiniń úshten bir bóligin ortaq qazynaǵa quıǵany durys. «Eger sýperbaı bolsa, ortasha kún kóristegi qazaqstandyq tóleıtin salyq oǵan túk emes. Sondyqtan baılarǵa bólek salyq engizgen jón. Sol arqyly baılar Qazaqstannyń damýyna óz úlesin qosa alady», - dep málimdedi depýtat.
***
«Tórt túligin tirligine turlaý etken qazaq et almaq túgil, mal etin aıyrýdan qaldy bul kúni. Qytaı kórshimizdiń «iri qaraniki dep bergen eti dońyzdiki eken» degen sóz taralǵaly talaı qazaqtyń aýyzyna ushyq shyqty», - dep jazady «Alash aınasy» senbilik sandy jaryq kórgen «Egeýquıryq pen túlki etiniń qazanymyzda qaınap jatpasyna kim kepil?» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń jazýynsha, Reseı tutyný odaǵy Qytaıdan kelgen etti almaý týraly jurtshylyǵyna «jarapazan» aıtýda. Qoı men sıyr eti degeni - egeýquıryq pen túlkiniń eti ekeni áıgilenip, qytaılyqtardyń beti ashylǵaly beri Reseı kórshimizden maza ketip otyr. Qytaıǵa shyǵýǵa bel býǵan otandastaryn saqtandyryp álek.