«Egemendik týraly deklaratsııa» qalaı qabyldandy
Qaırat Shákárimulynyń sózinshe, ótken ǵasyrdyń 1989-1991 jyldary zamanaýı Qazaqstan tarıhynyń kúrdeli kezeńi boldy.
«KSRO-nyń ydyraýy kóptegen respýblıkalardyń óz táýelsizdigin jarııalaýyna septigin tıgizdi. Qazaqstan tarıhyna keletin bolsaq 1990 jyldyń sáýir aıynda respýblıkamyzda Prezıdent laýazymy eńgizildi. Sol kezden bastap elimizde kúrt ózgerister bastaldy. Memleketimizdiń bolashaǵyna qatysty saıası kúshterden túrli usynystar túse bastady. Bastapqyda Qazaq KSR Joǵarǵy keńesiniń otyrysyna memlekettiń egemendigi týraly qujattyń birneshe jobasy ázirlenip usynylǵan edi. Negizgi joba akademık Salyq Zımanovtyń basshylyǵymen jasalsa, alternatıvti nusqany «Demokratııalyq Qazaqstan» depýtattyq toby usyndy», - deıdi spıker.
Aıtýynsha, 1990 jyldyń sáýir aıynan bastalǵan talqy qazannyń aıaǵyna deıin sozyldy.
«Bastapyda bul zań bola ma, basqa quqyqtyq akt bola ma, álde deklaratsııa bola ma degen saýal týyndady. Zań salasynyń mamandary, jumys toby músheleri bul máseleni jan-jaqty talqylap, deklaratsııa uǵymyna toqtaldy. deklaratsııa egemendi memleket retinde ózinniń syrtqy saıasatyn júrgizýge, teń quqyly deńgeıde qarym-qatynas ornatýǵa jol ashatyn mańyzdy qujat retinde tanyldy. Deklaratsııa ózge halyqtarmen terezemiz teń el ekendigin bildiretin tarıhı qujat», - deıdi tarıhshy.
Sonymen qatar, ol deklaratsııada memlekettiń damý baǵyttary, egemendiktiń barlyq atrıbýttary aıqyndalǵanyn atap ótti. Ashyq azamattyq qoǵam qurý jáne ulttyq teńdik, memlekettik bıliktiń ústemdigi, táýelsizdigi men tolyqqandylyǵy, Konstıtýtsııa men zańdardyń ústemdigi, menshiktiń alýan túri, memlekettik bıýdjeti jáne qarjy-nesıe júıesi, memlekettik qaýipsizdik, halyqaralyq qatynastarda táýelsiz sýbekti retinde ózin taný týraly.
«Egemendik týraly Deklaratsııa - bizge shekaramyzdy belgileýge, ózindik ekonomıkalyq saıasatymyzdy júrgizýge, qarýly kúshterimizdi qurýǵa, memlekettik basqarý organdaryn jasaqtaý sekildi mańyzdy isterge jol ashty. Óz múddemizge saı qajetti zańdar qabyldandy. Táýelsiz memleketke tán saıası ózgerister bastalyp ketken edi. Tarıh salasyna keletin bolsaq, elimizdiń egemendigi tusynda tarıhty qaıta qalpyna keltirý, ótkenimizdi túgendeý úshin baǵdarlamalar qabyldandy», - dedi ol.
QR Prezıdenti Arhıviniń qoldanbaly jáne ǵylymı jobalar ortalyǵynyń basshysy Qaırat Shákárimuly Prezıdent arhıvinde tarıhı qundy qujattar saqtalatynyn jetkizdi.
«1991 jyldan beri Prezıdent qyzmetine baılanysty jáne Prezıdentke tikeleı baǵynatyn memlekettik mekemelerdiń qujattary bizde saqtalǵan. Bul respýblıkamyzdyń strategııalyq damý baǵyttaǵy tarıhı qujattar. Arhıvte saqtalatyn qujattardyń negizgi bóligi elimizdiń táýelsiz memleket retinde qurylýy men damýy kezeńine jatady. Prezıdent Arhıvi táýelsizdiktiń eleń-alańynyń tarıhyn zertteý úshin materıalǵa baı. Deklaratsııany qabyldaýǵa jáne iske asyrýǵa baılanysty arhıvtik qujattardyń naqty sanyn aıta almaımyn. Ol myńdaǵan qujattardy quraıdy», - deıdi spıker.