Dúnıejúzilik bank Qazaqstandaǵy jemqorlyqty baqylaýdyń aıtarlyqtaı jaqsarǵanyn atap ótti

NUR-SULTAN. QazAqparat - Dúnıejúzilik bank jyl saıynǵy «Memlekettik basqarý ındıkatorlary» (The Worldwide Governance Indicators, WGI) zertteýin jarııalady, onyń aıasynda álemniń 214 eliniń memlekettik basqarý sapasy men tıimdiligi baǵalanǵan, dep habarlaıdy QazAqparat QR QR Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń baspasóz qyzmetine silteme jasap.

WGI alty ındıkatordy qamtıdy: «Sybaılas jemqorlyqty baqylaý», «Úkimettiń tıimdiligi», «Zańnyń ústemdigi», «Retteýshi ortanyń sapasy», «Saıası turaqtylyq», «Memlekettiń esep berýi».

Kórsetilgen barlyq baǵyttardy jınaqtaıtyn jıyntyq ındeks nemese biryńǵaı reıtıng joq – árbir ındıkator jeke baǵalanady.

WGI derekterdi kórsetý tásilderiniń biri – paıyzdyq rang shkalasy bolyp tabylady. Ol eń tómen kórsetkishteri bar elderdiń paıyzyn anyqtaý arqyly qalǵandarynyń arasynda jeke memlekettiń jaǵdaıyn kórsetedi.

2018 jyldyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstan «Sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındıkatory (SJBI) boıynsha aıtarlyqtaı ilgerileýge qol jetkizdi.

Málimetter 13 derekkózdiń negizinde esepteldi, olardyń ishinde Bertelsmann Stiftung, Freedom House, Economist Intelligence Unit, PRS Group, World Justice Project, IHS Markit, IMD, World Economic Forum, V-Dem jáne Transparency International (Álemdik sybaılas jemqorlyq barometri) sııaqty kompanııalardyń zertteý nátıjeleri bar.

Zertteýleri «Sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındıkatoryn quraıtyn kóptegen uıymdardyń Qazaqstannyń sońǵy jyldaǵy sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúrestegi kúsh-jigerin oń baǵalaǵanyn aıta ketken jón.

Mysaly, PRS Group jelisi boıynsha sońǵy jylda Qazaqstanda sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl boıynsha kórsetkish 2 esege ósti, al IMD jahandyq básekege qabilettilik reıtıngisinde osyndaı ındıkator boıynsha Qazaqstan úshin rekordtyq kórsetkish bolyp tabylatyn 29-shy orynǵa ıe boldy, ol ótken jylmen salystyrǵanda 10 pozıtsııaǵa kóterildi.

1996 jyly WGI-diń osy ındıkatoryn ólsheý bastalǵan sátten bastap Qazaqstannyń sońǵy jyly ǵana aıtarlyqtaı joǵary kórsetkishke qol jetkizgenin atap ótken jón. «Sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındıkatorynyń paıyzdyq rangi 36,06% - dy qurady, ıaǵnı álemniń osynsha memleketteriniń sybaılas jemqorlyqty baqylaý deńgeıi Qazaqstanǵa qaraǵanda nashar. Bir jyl buryn kórsetkish aıtarlyqtaı tómen boldy -19,71%.

Bul Qazaqstannyń osy reıtıngte turǵan barlyq ýaqyttaǵy eń jaqsy nátıjesi bolǵanyn atap ótken jón.

Postkeńestik keńistik elderiniń arasynda Qazaqstan: Reseı (21,15%), Ýkraına (18,27%), Ázerbaıjan (21,63%), Moldova (25,96%) Qyrǵyzstan (16,35%), Ózbekstan (12,50%) jáne Túrikmenstanǵa (8,17%) qaraǵanda aıtarlyqtaı joǵaryda tur.

Dúnıejúzilik Banktiń «Sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındıkatory álemdegi sybaılas jemqorlyqty ólsheýdiń bedeldi agregırlengen kórsetkishteri bolyp tabylady.

Onyń Transparensı Interneshnldiń «sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındeksinen ózgesheligi, Dúnıejúzilik bank paıdalanatyn bastapqy aqparat san jaǵynan da (SJBI – da 13-ten jáne IVK-da 9-dan artyq derekkózder sany), sondaı-aq sapalyq jaǵynan da erekshelenedi. Sonymen qosa, qoǵamdyq pikirdi suraý nátıjeleri paıdalanylady, al Transparensı Interneshnldiń «sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındeksi kásipkerler men sarapshylardyń sybaılas jemqorlyqty qabyldaýyn baǵalaıdy.

Transparensı Interneshnldiń «sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındeksi men «Sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındıkatoryn esepteý kezinde derekterdi óńdeýdiń ártúrli matematıkalyq-statıstıkalyq ádisteri qoldanylady.

Transparensı Interneshnldiń «sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındeksi reıtınginde Qazaqstannan joǵary bolǵan birqatar elder (mysaly, Ýkraına, Egıpet jáne Fılıppın) «Sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındıkatory zertteýleriniń qorytyndysy boıynsha Qazaqstanǵa qaraǵanda nashar nátıjeler kórsetti.

Osyndaı salystyrýlardy Transparensı Interneshnldiń «sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındeksinde Qazaqstanmen birdeı upaı jınaǵan elder boıynsha da keltirýge bolady. «Sybaılas jemqorlyqty baqylaý» ındıkatory reıtınginde olar Qazaqstannan aıtarlyqtaı tómen ornalasqan.