Dýlat Isabekov: Áýezov aqsha izdep júrer me edi...

ASTANA. QazAqparat - Qazaqtyń kórnekti jazýshysy Dýlat Isabekov qaı kezde de qoǵamdyq ómirge belsene aralasyp, elde bolyp jatqan úlkendi-kishili oqıǵalarǵa óz kózqarasyn bildirip otyrady.

Qalamgerdi tolǵandyrǵan másele kóp: oqyrman men ádebıet arasyndaǵy baılanys, kúndelikti ómirdegi tosyn jáıttar men mádenıet salasyndaǵy túıtkilder...Bizdiń búgingi áńgimemiz de osy tóńirekte órbidi dep jazady «Aıqyn» gazeti. Endi basylymnyń qarymdy qalamgermen suhbatyn usynyp otyrmyz.

  - «Tamaǵy toqtyq, jumysy joqtyq azdyrar adam balasyn» deıdi hakim Abaı. Elimizde sońǵy kezderi bolyp jat­qan lańkestik áreketterdiń, túrli zań buzýshylyqtardyń, jastar ara­syndaǵy qylmystyń kóbeıýine osy Abaı atamyz aıtqan jaǵymsyz nár­seler áser etip otyrǵan joq pa? 

- Sulmanmahmuttyń: «Jaqsylyq kórsem ózimnen, jamandyq kórsem ózim­nen» degen sózi bar. Bári ózimizden bolyp jatyr. Bizge jaý syrttan kelip otyrǵan joq. Ózimiz osyndaı jaǵdaı­ǵa jetkizip aldyq. Qalaı? Óıtkeni biz sebebimen emes, saldarymen ǵana kú­resip júrmiz. Máselen, ózin-ózi óltirip jatqan balalardyń túp-tórkini, sebebi neden ekenin zerttep otyrǵan arnaıy ǵylymı ınstıtýttar bar ma? Joq. Onyń saldaryna úńilip otyrǵan da esh­kim joq. Osyndaı zertteýsiz, saldary anyqtalmaǵan jaǵdaılarda mundaı is-áreketterdiń beleń ala beretini daýsyz. Qazir jastarymyzdyń kóbi - jumys­syz. Urlyq istegen jigitten surasańyz, «jumys joq, aqsha joq, sosyn amalsyz urlyqqa bardym» deıdi. Balasyn satqan áıelden surasańyz: «kún kórisim qıyn­dap ketti, balamdy satpaǵanda ne isteı­min?» dep, ózińe qarsy saýal qoıady. Balasyn satý degen eshqandaı dinde joq nárse. Nemese satý úshin bala týý sııaq­ty dúnıeler bizde ǵana oryn alyp otyr. Osynyń báriniń túp-tórkini nede? Ju­myssyzdyq pen toıyp tamaq ishken­derdiń kesiri. Elimizde «Dıplommen - aýylǵa» baǵdarlamasy júzege asty. Osy jap-jaqsy baǵdarlamanyń ózin keıde alaýlatyp, jalaýlatyp jalǵan uranǵa aınaldyryp alǵandaımyz. Má­se­len, meniń aýylym Montaıtasta segiz júz halyq turady. Ol aýylǵa dıp­lom­men kimder barady? Aýylda tek mektep ǵana jumys istep tur. Dıplomy bar­lardyń bárin tek mektepke apara al­maı­myz ǵoı. Keńes Úkimeti taraǵannan keıin kolhoz-sovhozdardy saqtap qal­ǵan eki memleket ǵana bar. Ol - Ózbek­stan men Belorýssııa. Olardyń bárinde de jumys bar. Múmkin, aılyǵy az shy­ǵar. Bastysy, eki qolǵa bir kúrek taby­lyp tur. Búgingideı naýqan qyzyp otyr­ǵan jaǵdaıda olar qolynan ketpeni men aıyryn tastaǵan joq. Barlyǵy ju­myspen qamtylǵan. Bizde bári tarap ket­­ti. Eki qolǵa bir kúrek tabylmaı tur. Menińshe, qylmystyń kóbeıýiniń túp-tórkini osynda jatyr. Qazir elimizde túrli dinı ortalyqtar qaptap ketti. Sony kórip, bilip júrgenimizben, kúre­sýge qaýqarymyz joq. Qysqa balaq, sa­qaldylar kóp. Olar qandaı aǵymnyń ókilderi? Olar dinbuzarlar emes pe? Ony nege zerttemeımiz? Sırııaǵa kim ketip jatyr? Adasyp júrgender. Ju­mys joq, aqshasyz júrgenderdi túrli aǵymǵa alyp ketý ońaı. Olardy eń al­dymen aqshamen kózin baılaıdy. Tegin tamaq beredi, oqytady. Ary qaraı ıirim sııaqty ózine tartyp áketedi de, ońaı adastyrady. Sosyn óz qalaýyn júzege asyra beredi. Aqtóbe, Almatyda oryn al­ǵan oqıǵalardyń tamyry osynda ma dep qalamyn. Ótkende Almatyny dúr­liktirgen jalǵyz adam eken. Jalǵyz adam­nyń kesirinen jalǵyz Almaty ǵana dúrlikti me? Búkil Qazaqstannyń na­zaryn ózine aýdardy. Nege bir adam emin-erkin qımyldap júr? Osynyń bári de bizdiń kóp nársege daıyn emes­tigimizdi kórsetedi. Elbasy bastap eli­mizde tynyshtyq pen turaqtylyqty saqtap otyrǵany qýantady. Ol da du­rys. Biraq «tynyshpyz» dep alańsyz otyrýǵa taǵy bolmaıtynyn sońǵy oqı­ǵalar dáleldep berdi. 

- Jastardyń kóp «adasýynyń» taǵy bir sebebi - biliminiń joqtyǵy­nan, saýatsyzdyqtan týyndap otyr­ǵan joq pa?

- Bilimsizdik degenimiz ne? Oqy­ma­ǵan nadandyq pa? Biraq bulardyń bar­lyǵy keminde 11 jyl mektep parta­synda otyrǵandar ǵoı. Kezinde jeti klasstyq bilimimen el basqarǵan adam­dar boldy. Ony tarıhtan bilesizder. Árip tanymaıtyn, mektepte otyrmaǵan aqsaqaldar áldeqaıda aqyldy bolǵan joq pa? Menińshe, mundaǵy eń úlken kil­tıpan - sananyń tómendigi. Sana­nyń tómendigi neden bastalady? Keshegi jigit týraly da «tártibi durys edi» de­gen pikirler aıtylyp jatyr. Ol bala­nyń adasýyna ádebıetti oqymaǵan­dy­-ǵy dep aıtar bolsaq, bir ǵana jalań sebep bolar edi. Kórkem ádebıetti kóp oqyǵan adam ondaı is-áreketke bar­maı­tyn da bolar, árıne. Biraq on bir jyl boıy partada otyrǵanda, mektep baǵ­darlamasy boıynsha ádebıet sabaǵy­nan quryǵanda birneshe shyǵarmamen tanysty ǵoı. Sondyqtan ony saýatsyz­dyqtan osyndaı is-áreketke bardy dep aıtýǵa aýzym barmaıdy. Ras, kezinde bizdiń ádebı shyǵarmalarymyz qoldan qolǵa tımedi. Tipti meniń alǵashqy ki­tabym 24 myń taralymmen jaryq kór­gen edi. Qazir sol taralym eki myńǵa túsip qaldy. «Juldyz» jýrnalynyń taralymy - 240 myń bolatyn. Qony­shyna tyǵyp alyp qoıshylar taýda oqyp júretin edi. Kitap dúkenderinde qazaq kitaptary tolyp turatyn. Kitap dúkeni bolmaǵan jaǵdaıda ortalyq dú­kenderdiń bir buryshynda kitaptar sa­tylatyn edi. Tipti kerek deseńiz, úndi shaıyna qosyp, kitap tegin taratyla­tyn. Sol sebepti de, kitap oqyǵan adam­nyń sanasy ózgeshe qalyptasty. Buza­qylyqtan aýlaq júrdi. Tártipsizdikke kóp uryna qoıǵan joq. Ári ishki tárbıe­si bólek qalyptasty. Qazir onyń bári toqtady. Rasýl Ǵamzatov bir kezde: «Ke­ńes ókimeti ózinen shirkeýdi bólip tastaǵan edi. Al táýelsiz Reseı ádebıetti bólip tastady» degen eken. Ádebıetti bólip tastaý degenimiz - adamdardyń ishki jan-dúnıesiniń degradatsııaǵa tú­sýine ákeledi. Qazir sheneýnikterdiń kóbi kitap oqymaıdy. Mektep bitirdi, joǵary oqýǵa tústi. Olardyń qosymsha bir kitaptyń betin ashpaǵanyna kámil senemin. Ózi oqymaǵan adam ózgeni qa­laı tárbıeleıdi? Olar memlekettegi eń úlken jaýapty adamdar emes pe? Adam­dardyń halin biletin, onyń muń-muh­tajyna kóz júgirte alatyn adamdar laýazymdy qyzmetke tartylatyn edi buryn. Qazir múldem kerisinshe bop ketti. Buryn ádebıet pen oqyrman bir­-ge edi. Búgin ádebıet pen halyqty bólip tastaǵandaı áser alamyn. Sonyń ke­si­rinen bilimi saıaz, sanasy tómen jastar kez kelgen aǵymǵa, kez kelgen ýaǵyzǵa ilesip kete beredi. Іshki mádenıeti qa­lyp­taspaǵan, baǵyt-baǵdarynan aıryl­ǵan jandar kórseqyzar, ilespe, ýlan­ǵysh keledi. Ekinshi jaǵynan, turmystyq áleýmettik jaǵdaıy da sebepker bop jatady. Sanany turmys bılegen zamanda «Aqsha tóleımin» dese, keıbir jastar halyqqa qarý kezenýden de taıynbaı kete me dep qaýiptenemin. 

- Ádebıetti halyqtan bólip tas­taýdyń bir sebebi - jazýshyǵa da kelip tireletin sııaqty. Ótken ǵasyr keńestik keıipkerlerdi tárbıelese, búgingi táýelsiz ádebıette táýelsiz keıipker­ler áli týǵan joq. Sonyń bir ushy áde­bıettiń oqylmaýyna alyp keldi. Osy­dan on-jıyrma jyl buryn jazylǵan shyǵarmamen búgingi oqyrmandy tár­bıeleý múmkin be?

- Budan keıin ótken ádebıet oqyl­maıdy. Oǵan naqty kózim jetti. Ol áde­bıettiń jazylyp-jazylmaýynan emes. Jaraıdy, Muhtar Áýezov «Abaı» ro­manyn búgin jazyp bitirdi delik. Sol romandy jurt talasyp-tarmasyp oqı­dy dep oılaısyz ba? Ol kisi romanyn shyǵarý úshin aqsha izdep álek bolyp keter edi. Kitabyn bastyrý úshin, ony ózge tilge aýdarý úshin jantalasar ma edi, kim bilsin?! Sol romannyń Keńes kezinde jazylyp qalǵanyna qýana­-myn. Ol sol zamandaǵy eń úlken oqıǵa boldy da, Lenındik syılyq aldy. Odan keıin álemge tarady. Oǵan sol úshin qo­maqty qalamaqy tóledi. Qazir qalamaqy degen bar ma? Joq. Shyǵarma múldem jazylmaıdy dep aýyzdy qý shóppen súr­te almaısyz. Jaqsy shyǵarmalar áli de jazylýda. Maǵaýın «Shyńǵys­hanyn» jazdy. Beksultan Nurjekeev­tiń «Áı, dúnıe-aı» degen romany shyq­ty. Buryn da jaqsy shyǵarmalar sırek jazylǵan. «Juldyzdyń» bir sanynda bir ǵana shyǵarma oqylatyn da, qalǵany jalpylama dúnıeler bolyp ketetin. Kezinde qansha jazýshy tanyldy, qazir de solaı. Odaqqa jeti júzden astam jazýshy múshe bolsa, sonyń alpys-jet­pisi ǵana tanymal. Oqýshy ózgergen joq. Tek ómirdi turmys bılep ketkeni bolmasa. Onyń ústine, kitap oqyp oty­rýǵa adamdardyń ýaqyty da jetpeıdi. Kópshilik kúnkóristiń qamymen júr. Teatrǵa barmaǵan jurt «Tamashadan» tabylady. Óıtkeni onda bas qatyryp jat­paıdy. Kúrdeli ádebıetke, kúrdeli shyǵarmaǵa oılanǵysy kelmeıdi. Onyń ústine eki myń taralymmen shyqqan jaqsy roman kimge jetedi? Olar Bek­sul­tannyń «Áı-dúnıe-aı» romanynyń shyqqanynan da habarsyz bolýy múm­kin. Sondyqtan, búgingi ádebıet pen oqyrman birige me, birikpeı me, ol jaǵy taǵy belgisiz. Degenmen, bir nárse aqı­qat: ádebıetti kerek etetin urpaq jo­ǵalǵan joq. Taǵy bir másele, ádebıettiń jaǵdaıynyń bulaı tómendeýi bizdiń elimizde ǵana emes. Joǵaryda Rasýl Ǵam­zatovtyń pikirin tekke mysalǵa kel­tirgen joqpyn. Óıtkeni Reseıde de taralym azaıyp ketti. Buryn elý-alpys myńmen taratylatyn kitaptar qazir eki-úsh myńǵa túsip qaldy. Kitap naryǵy múldem joq. Kezinde osy máselege baı­lanysty mynadaı usynys tastaǵan edim: eshqandaı velosıped oılap tabý­dyń qajeti joq. Esh ýaqytta qalamaqy­ny kóbeıte almaısyzdar. Óıtkeni onyń mehanızmi qalyptaspaǵan. Sol úshin memlekettik bir baspany oılasty­rýymyz kerek. Alǵashqy kómek retinde belgili bir mólsherde qarjy bólýimiz kerek. Baspa qalyptasyp alǵannan keıin memleketten qarjy talap et­peı­di. Ol úshin arnaıy memlekettik jos­-par qurylýy tıis. Jospar boıynsha, ol kitapty qansha talap etedi, sonsha shy­ǵarýymyz kerek. Kitaptyń qunyn kó­terýge taǵy bolmaıdy. Baǵasy joǵary kitapty eshkim satyp almaıdy. On tórt oblystan on tórt myń taralym bolsa, jazýshyǵa sol jetedi. Mınıstrlik ta­ra­pynan arnaıy baspa isin damytatyn arnaıy departament qurylýy kerek. Ár óńirden baspa ónimderin satatyn dúkender ashylsa, quba-qup. Jaqsy ki­taptar sol dúkenge turaqty túsip tursa, jazýshy da utylmas edi, memleket te kitap taratý isin jolǵa qoıar edi.

- Damyǵan memleketterde kitap ta­ratý isimen ádebı agentter aına­ly­sa­dy. Máselen, sizdiń «Qarǵyn» ro­many­ńyz shyqty delik. Roman shyqpas buryn agentter onyń nasıhatymen aına­lysady. Sol arqyly jazýshy qy­rýar paıda tabady. Al jazýshy tek jazýmen aınalysady. Múmkin, sizge ádebı agent qajet shyǵar. Qalaı oı­laısyz?

- Ádebı agent bolýy úshin shet el­derden úırenetinimiz kóp áli. Biz ony qa­zir úırene almaıtyn sııaqtymyz. Óıtkeni ol salanyń maıyn ishken, sony jetildire alatyn mamandar kerek. Qur paıda tabamyn degen «jolbıkeler» buǵan jaramaıdy. Ol tynbaı eńbek etýdi talap etedi. Máselen, meniń ádebı agentim bar delik. Ol áýeli myqty bas­pamen kelisim-shartqa otyrady. ıAǵnı, kitabymdy aldyn ala satady. Búgingi ádebı agent ony jasaı ala ma? Joq. Ónim bar, biraq sony kim satyp alady? Jańa shyǵarma jazsam, ony tegin alǵysy keletinder kóp. Sońǵy ret shy­ǵarǵan bir kitabyma 168 myń teńge qa­lamaqy aldym. Jylaǵym keledi. Biz­de baspalar ámbebap. Balalar ádebıetin de, mýzykalyq shyǵarmalardy da, saıası ádebıetti de basa beredi. Salalyq bas­palar joqtyń qasy. «Ámbebap» baspa­lardyń kózdegeni ne? Ońaı jolmen paıda tabý ǵana. Ár baspanyń naqty bir baǵyty bolýy kerek. Sol naqty bir ba­ǵytpen jumys isteıtin baspalar aýk­tsıon uıymdastyrýy tıis. Máselen, Muh­tan Maǵaýınniń «Shyńǵyshanyn», Beksultan Nurjekeevtiń «Áı, dúnıe-aıyn», Tólen Ábdiktiń «Parasat maı­danyn» alaıyq. Úsh kitapty birdeı aýktsıonǵa shyǵaraıyq. Qaısysyna su­ra­nys bar? Baspalar áýeli sony anyq­tap alady. Kommertsııa degenimiz - osy. Aýktsıonǵa qatysqan shyǵarmalardy kimder satyp alady? Qaltaly aza­mat­tar. Qaltaly azamattar shyǵarǵan qar­jysyn aqtaý úshin bar kúshin salady. 

- Aýktsıonǵa qatysqan shyǵarma sa­tylǵan soń, avtordyń quqyǵy joǵal­maı ma?

- Aýktsıonda shyǵarma qansha aq­shaǵa baǵalanady? Sol aqsha avtorǵa be­riledi. Shyǵarmanyń odan keıingi taǵdyryn jazýshy sheshpeıdi. Bizdiń bas­palarda qandaı tendentsııa qalyp­tasqan? Tenderge qatysady. Ol tender jyl bitip jatqan kezde baspaǵa beri­ledi. Sosyn baspa apaı-topaı shyǵarady da, onyń maǵynasyna, mazmunyna mán berip jatpaıdy. Bastysy, memleketten bólingen qarjyny aqtasa bolǵany. Me­nińshe, memlekettik satyp alý júıe­sin qaıta qaraý qajet sekildi. Ony durys kózqaraspen qalyptastyrmaı, kórkem ádebıettiń hal-ahýaly jaqsarmaıdy. Jekemenshik baspalar kúnkóris úshin shópti de, shóńgeni de shyǵaryp jatyr. Osylaısha, olar ádebıetti bylǵaıdy, oqyrmandy búldiredi. Eger memlekettik baspa qurylyp, jylyna elý kitap shy­ǵarylyp otyrsa, sonyń ózinen kóp nárse utar edik. 

- Osydan úsh jyl buryn Londonda kitabyńyz shyqty. Londonda pesa­ńyz qoıyldy. Odan qanshalyqty paı­da taba aldyńyz?

- Kóp paıda taptym dep aıta al­maı­myn. Tipti paıda taba almaısyń. Azyn-aýlaq birdeńe túsedi. Ol úshin ádebı agentińniń ózinde qor bolýy kerek. Sonda ǵana baryp ol seniń kitabyńdy taratý isimen aınalysady. Aqshany aqsha tabady. Kitabyń shyqty delik, ony saýdaǵa shyǵarý isi múldem bólek. Ony kelisim-shart boıynsha jasaıdy. Aqshasynyń qaıtarymy bolmasa, ádebı agent jumys istemeıdi. Shyndyǵyn aıt­qanda, sol kitaptyń qansha taralymmen shyqqanyn da bilmeımin. Naryqqa shyq­ty ma, joq pa, ol jaǵy beımaǵlum. Aǵylshyndar ne isteıdi? Ol óz kitaby­nyń qaıda, qansha taralymmen shyqqa­nynan habardar bolyp otyrady. Bizde onyń qalyptasqan mehanızmi joq. Sondyqtan, kitaptan da, spektaklden de habarsyzbyn. Ázirge «sabyr saq­ta­ńyz» degen aldamshy úmitpen ómir súrip jatyrmyz. Aǵylshyn álemi degen múl­dem beımálim dúnıe ǵoı. Aǵylshyn álemi­ne sińisý kóp júgiristi qajet ete­tin sııaqty. Kelesi jyly korol teatry meniń pesamdy qoımaq. Olar ol úshin ne isteıdi? Bir jyl buryn akterlermen kelisim-shartqa otyrady. Kelisim-shart­qa otyrǵan ártisterdiń sebepsizden se­bepsiz suranýyna, «aýrýyna» múmkin­dik joq. Olardyń árbir mınýty - aqsha. Ol aqshadan aırylmaý úshin baryn sa­lady. Kúndiz-túni eńbek etedi. Kelisim-sharttyń ýaqyty bitken soń, kelesi bir teatrmen jumys isteýdi bastap ketedi. Akterlerdiń bos sendelip, jumyssyz júrgenin kórmeısiń.

- «Іshki mádenıeti qalyptaspaǵan» kópshilikke arnap, «Mádenıet» jýr­nalyn shyǵarý qıyn emes pe?

- «Mádenıetti» shyǵarýǵa úırenip aldyq. Ózimizdiń qalyptasqan avtor­larymyz bar. Buryn azyn-aýlaq aqsha tólep otyrýshy edik. Qazir ol da joq. Qalamaqy toqtap qalǵany qıyn bop qaldy. Avtorlardy tegin ustap otyra almaımyz. Degenmen, jýrnalda aıyna eki nemese úsh jaqsy maqala shyqsa, oqyrmandy tárbıeleýge sonyń ózi zor múmkindik. 

- Mádenıet demekshi, sońǵy kezderi Mádenıet jáne sport mınıstri Arys­tanbek Muhamedıulyna qatysty daý-damaı kóbeıip ketti. Mádenıet mı­nıstrine sóz erýi qanshalyqty durys?

- Jalpy, mádenıet mınıstrligi bolǵaly beri daý-damaıdan aýlaq bolǵan emes. Tipti keńestik kezeńniń ózinde Mádenıet salasy daýdan arylmaıtyn. Jurttyń ermek qylatyn salasy da - osy mádenıet jaǵy. Baıaǵyda reper­týarlyq redkollegııa degen boldy. So­nyń mańaıynda pikirtalas tolas­tamaıtyn. Ázirbaıjan Mámbetovtiń ózin synaýshylar óte kóp boldy. «Reper­týarlyq redkollegııany qurtý kerek» dep júrip, sonyń bárin taratyp edi, qazir qaıta shýlap jatyr: «repertýar redkollegııasyn qaıta qurý kerek» dep. Sol kezdegi daý-damaıdyń kóbi drama­týrgııanyń aınalasynda bolatyn. «Orys teatrlary, ózge teatrlar qazaq dramatýrgterin qoımaıdy» dep shýyl­daıtyn top qazir orys teatrynda qazaq shyǵarmasy sahnalanyp jatsa da, únde­meıdi. Pesalarym Túrkııada, Londonda qoıyldy. Soǵan qýanǵan qazaqty kór­genim joq. Kórdińiz be? Sondyqtan, Má­denıet mınıstrine qatysty daý-da­maıdyń bolýy men úshin jańalyq emes. Óıtkeni mundaı daýlar bunymen toqtap qalmaıdy. Arystanbekke deıin de mun­daı dúnıeler bolǵan. Budan keıin de bolady. Kezinde Ermuhamet Ertisbaevty qalaı synadyq? «Qazaqsha bilmeıdi» dedik. Qazaqsha biletin Arystanbek Muhamedıuly kelip edi, ony da san-saq­qa júgirtip jatyrmyz. Osylardyń aýzyn­daǵy sózdi ańdyp otyra ma, bil­meımin. Menińshe, Arystanbek osy salada janyn salyp jumys istep júr. Ári qazaqy tárbıe alǵan jigit. Ekin­shi­den, qazaqy rýhy bar. Úshinshiden, qa­zaqtyń rýhanı dúnıesi jaqsarsa dep shyryldap júr. Onyń ústine, qazir qar­jylyq daǵdarys ta beleń alyp tur. Teatrǵa da, kınoǵa da aqsha jetpeı jatady. Máselen, Qyzylorda oblys­tyq teatrynda jylyna bes spektakl qoıylatyn bolsa, qazir onyń ekeýin qys­qartýǵa májbúr. Osyndaı jaǵ­daıda, jalǵyz mınıstr ne isteýi kerek? Munyń bárin kópshilik mınıstrden kóretin sekildi. Taǵy bir dúnıe, mı­nıstr­diń mádenıet salasyna qabileti joq dep aıta almaısyń. Óıtkeni ol osy ónerdiń ishinde ósken adam. Ansambldi basqardy. Óner akademııasyn basqardy. Mınıstr oryntaǵyna otyrǵan sátten bastap, ony daý-damaıdyń ortalyǵyna aınaldyryp jiberdi. Qazir mınıstrlik Kıno týraly zańdy qaıta qarap jatyr. Ol Zańdy qaıta jóndemesek bolmaı­-dy. Sondyqtan jumys isteıtin adamǵa múmkindik bergenimiz jón.

- Qadyr Myrza Áliniń «Iirimi» bar. Qalıhan Ysqaq «Kelmes kún­derdiń elesin» jazyp qaldyrdy. Qa­tar júrgen qalamger dostaryńyz jó­ninde estelik jazý oıyńyzda bar ma?

- Jazǵym-aq keledi. Asqar Súleı­menov týraly «Emıgrantty» jazǵan edim. Sony jalǵastyrsam degen oıym bar. Keıde solarǵa arnap, hat ta jazǵym keledi. Ásirese, Oralhan men Aqseleýge muńymdy shaqsam deımin. «Nege ketip qaldyńdar? Nege erte asyqtyńdar? Biz­ben birge halyqtyń jaqsylyǵyn da, jamandyǵyn da birge kórýleriń kerek edi ǵoı» dep jazsam deımin. Olarǵa aıtar oıym, shaǵar muńym bar. Ózegimdi órteıtin dúnıeniń bárin jazyp, aq­ta­rylǵym keledi.Qazir ishtegi yzany tó­getin adamym da joq. Sondyqtan, bári mıda pisip jatyr. Qaǵazǵa qashan túse­tinin bilmeımin...