«Dombyra, qobyz jasaýǵa nesıe nege berilmeıdi?» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» basylymynda «Dombyra, qobyz jasaýǵa nesıe nege berilmeıdi?» degen maqala berilgen.
- Dombyra, qobyz jasaýmen aınalysyp kele jatqanyma 14 jyldan asty, - deıdi Baltabaı Bekboluly. - Jeke kásipker retinde tirkelgenmin. Dombyranyń barlyq túrin jasaımyn. Árıne, bul kásipti birden meńgerip ketkenimiz joq. Tájirıbe joqtyqtan opynǵan jaǵdaılar da boldy. Áli esimde... Mýzykalyq aspap jonýdy jańadan úırenip júrgen kezimde baqandaı elý dombyrany Almatyǵa aparyp, úlken bir kontserttiń kezinde satpaqshy boldym. Sonda tizilip turǵan dombyrany kórip, bir kisi buryldy. Álgi kisi dombyranyń bir-ekeýin shertip kórip: «Munyń ne? Mańqa dombyralaryńdy nemenege samsatyp ákelgensiń?» dep, teris burylyp ketip qaldy. Keıin bildim, bul - Nurǵısa Tilendıev eken. Sóıtsem dombyranyń shanaǵynan pernelerine qaraı kóz jibergende, syzǵyshpen syzǵandaı túp-túzý bolyp turýy tıis eken. Sál qısaısa, úni buzylatyn kórinedi. Nurǵısa aǵamnyń jasaǵan dúnıemdi jaratpaı tastaýy sabaq boldy. Qazir tapsyrys kóp. Tipti, keıbir dombyramyzdy 1000 AQSh dollaryna baǵalap, satyp alyp ketedi.
Jambyl oblysy, Sarysý aýdanynyń tórinen oryn tepken Igilik aýylynyń sheberi Baltabaı Dáýirbekovtiń bul kásiptegi jetistikteri týraly bilgińiz kelse, osy maqalany oqyp shyǵyńyz.
Bas basylymda « Shaǵyn sharýashylyqtardyń irilengeni durys» degen maqala jarııalandy. Keshe Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde Ulttyq kásipkerler palatasy AÓK komıteti hatshylyǵynyń hatshysy Myrzahmet Óksikbaev pen palatanyń AÓK komıtetiniń tóraǵasy Ivan Saýer brıfıng ótkizdi.
Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda Memleket basshysynyń aýylsharýashylyq ónimderin tolyq óńdeýge qatysty bergen tapsyrmalary jóninde áńgimelegen spıkerler, keıbir baǵdarlamalardyń oryndalý barysy kóńil kónshitpeı turǵanyn da jasyrmady. Áıtkenmen, negizgi jumys atqarylyp jatqan kórinedi. Máselen, qazir Májilis qaraýynda jatqan zań jetildirilip, ábden pysyqtalypty. Nátıjesinde, 5 birdeı zań bir arnada túıistirilip, sharýashylyqtardyń erkin jumys isteýine qolaıly etilipti.
Jeke sharýashylyqtar kooperatsııasyn júrgizýdi eń aldymen óńdeýshi ónerkásip salasynan bastaý qajet eken. «Májiliste kooperatsııalar týraly zań jobasy qaralyp jatyr. Búgingi kúni kooperatsııalar jumysyn retteıtin 5 zań bar. Sol zańdardyń barlyǵy biriktirilip 1 ǵana zań bolady. Onyń ústine qazir jeke kásipkerler salyǵy da ósý ústinde. Komıtetke oǵan qatysty da suraqtar kóp kelip jatyr. Ózge de máseleler bar. Hatshylyq pen komıtet birlese otyryp, salyqqa qatysty óz usynystaryn joldady. Al, shaǵyn jeke sharýashylyqtar kooperatsııasyn júrgizýdi eń aldymen óńdeýshi ónerkásip salasynda qolǵa alǵan durys dep oılaımyn», dedi M.Óksikbaev. Onyń sózine sensek, álemde aýylsharýashylyq ónimin óndirip, ony naryqqa shyǵarýda basqa jol joq kórinedi.
***
«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, sarapshylardyń jıi aıta bastaǵan alǵashqy qateri «AQSh jańa tehnologııa boıynsha janarmaı óndirisin sýbsıdııalaı otyryp, álemdik bazardaǵy munaı baǵasyn barreline 10 dollarǵa deıin túsire otyryp, Reseıdi negizgi «kún kórisinen» múlde aıyrmaq» degen paıym. Eger munaı barreli 10 dollarǵa túser bolsa, onda Reseı ǵana emes, Saýd Arabııasy men Katardyń, Kýveıttiń ózine qater tóngeni. Buǵan arabtyń úsh munaıly memleketi jol bere qoıar ma eken? OPEK kartelinde negizinen arab álemi basty oıynshylar. Al bular álemdik bazarǵa satylatyn munaıdyń 40 paıyzyn óndiredi. Demek, negizgi «sózdi» aıtatyn OPEK karteli. Sondaı-aq Reseı Federatsııasynyń álemdik bazardaǵy «qara altyn» úlesi 10 paıyzdan asady. Olarmen jaqyn «dos» Venesýela sonshama munaıdy óndirip, eksporttaıdy. Qysqasy, osy 60 paıyz úleske ıe jaqtardyń ishinde ázirge Saýd Arabııasy ǵana barreldiń 20 dollarlyq baǵasyna shydas beremiz dedi. «Qalǵandary óndiristi azdap qysqarta bastady. Ol - ol ma, taǵy bir myqty oıynshy - Norvegııa óndiristi qysqartýdy júzege asyrýda. AQSh bıligine baǵynbaıtyn Total, VR sekildi transulttyq kompanııalar eshqashan shyǵynǵa jumys istemeıdi. Tipti alpaýyt eldiń Shevron, Ekson Mobıl sekildi transulttyq munaı kompanııalary da óndiris pen shtatta úlken qysqartýlar jasaǵan. Endeshe, joǵaryda aıtylǵan paıym «dolbar» ǵana bolýy ábden múmkin. Al eger shyndap osyndaı boljamdy júzege asyramyn dep kirisse, bul AQSh qolynan kele me?», - dep jazady basylym «Dollar qaterli me?» atty maqalasynda.
Osy basylymda «Sýdıalar da ádepke baǵynady» degen maqala kópshilik nazaryna usynylyp otyr. Prezıdent Nursultan Nazarbaev Joǵarǵy palataǵa Joǵarǵy sottyń eki sýdıasyn ornynan túsirý týraly usynys engizdi. Osyǵan oraı, keshe keńeıtilgen otyrysqa jınalǵan Senattyń konstıtýtsııalyq zańnama, sot júıesi jáne quqyq qorǵaý organdary komıteti buǵan ne sebep bolǵandyǵyn anyqtady. Jıynǵa qyzmetterinen ketkeli turǵan joǵarǵy sýdıalar da shaqyrylǵan eken.
Joǵarǵy sot sýdıasy Vladımır Borısov «basqa qyzmetke aýysýyna» baılanysty bosatylyp otyr. Al Elena Aqmoldaevanyń otstavkaǵa ketýi senatorlardy qaıran qaldyrdy. Óıtkeni bul bıik laýazymda qyzmet etkenine bir jyldan sál ǵana astam ýaqyt ótken edi. Joǵarǵy sottyń Azamattyq jáne ákimshilik ister jónindegi qadaǵalaýshy sot alqasynyń tóraǵasy Eleýsin Ábdiqadyrovtyń aıtýynsha, E.Aqmoldaeva ádilet jáne sot organdarynda uzaq jyl jumys jasaǵan: «Ol aýdandyq sottan Joǵarǵy sotqa deıingi sýdıa mansabynyń barlyq satysynan ótti. 2013 jyldyń jeltoqsanynda Aqmoldaeva Joǵarǵy sot sýdıasy qyzmetine saılandy. Sýdıalyq jumys ótili 28 jyldan astam. Sot korpýs aldynda ózin bilikti sýdıa, joǵarǵy moraldyq prıntsıptiń adamy retinde kórsete aldy. Ózin tolyǵymen jumysqa arnady» dedi E.Ábdiqadyrov.
Senat komıtetiniń tóraǵasy Serik Aqylbaı istiń baıybyna barýdy jón kórdi: «Erteń báribir suraq týýy múmkin, sondyqtan osy suraqty qazir qoıaıyn. Elena Aqmoldaeva, Senattyń sizdiń kandıdatýrańyzdy Joǵarǵy sot sýdıasy retinde bekitkenine kóp ýaqyt ótken joq. Endi jedel otstavkaǵa ketýińizdiń sebebi ne?
- Otstavkaǵa ketýimniń sebebi, ulym qylmystyq jaýapkershilikke tartylýda. Sondyqtan óz erkimmen ketý týraly ótinish jazdym, - dedi E.Aqmoldaeva. Senatorlar onyń jasynyń qanshada ekendigin surady. «Ol 34-te. Menimen birge turmaıdy. Burynnan jeke tirshilik etýde» dedi E.Aqmoldaeva.
***
«Ekspress-K» gazetiniń búgingi sanynda « Ne gonı « loshadeı » degen materıal berilgen. Qazaqstanda jańa kólikterdi saýdalaý naryǵy úshten bir bólikke otyryp qaldy. Avtodılerler túrli marketıngtik ádisterdi qoldanyp, suranysty qyzdyrýǵa tyrysqanymen, elimizdiń azamattary ázirge kólik satyp alýǵa asyqpaýda.
Qazaqstan avtodılerler qaýymdastyǵy sarapshylarynyń esepteýlerine qaraǵanda, qańtarda adamdar 7 774 kólikti satyp alǵan eken, bul kórsetkish ótken jeltoqsanymen salystyrǵanda 40 paıyzǵa tómen. Dılerler bundaı tómen nátıjeni rýbl devalvatsııasynan keıin Reseıden arzan kólikterdiń Qazaqstanǵa kóptep tasymaldanýymen baılanystyryp otyr.