Dılıara Qaıdarova: Onkologııamen aýyrǵan 2500 naýqas koronavırýs juqtyrdy

NUR-SULTAN. QazAqparat – Qazaqstan onkologııa jáne radıologııa ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń basshysy Dılıara Qaıdarova koronavırýs indeti kezeńinde onkologııasy bar naýqastardyń koronavırýs juqtyrǵany týraly aıtty. Osyndaı naýqastarǵa em-shara qalaı júrgizilgeni týraly Dılıara Radıkqyzynyń suhbaty Strategy2050.kz saıtynda jarııalandy, dep habarlaıdy QazAqparat.

- Dılıara Radıkqyzy, onkologııasy bar naýqastar kovıd juqtyrǵan jaǵdaıda eki aýrýǵa da birdeı em qabyldaı ma?

- Joq, naýqas kovıdtan tolyq aıyqpaıynsha, arnaıy onkologııadan em-shara jasaı almaımyz. Hımııaterapııa juqpaly dert kezinde asa qaýipti. Eger onkonaýqas kovıd aýrýyna shaldyqsa, ol barlyq halyqaralyq standart boıynsha emdeýdi toqtatady. Koronavırýs juqtyrǵan naýqasqa hımıoterapııa, sáýlelik terapııa jáne hırýrgııalyq emdeý qabyldaýǵa qatań tyıym salynady. Bul aýrýdy asqyndyryp jiberedi. Naýqasta koronavırýstyń jeńil túri bolsa, ol emhanaǵa barýy kerek nemese úıde 14 kún emdelýi qajet. Sodan keıin PTR taldaýy teris nátıje kórsetkende ǵana emdeýdi jalǵastyra alady. Biz emdeýdi toqtatpaımyz, biraq test nátıjesi teris bolý kerek.

- Pandemııa kezinde onko-aýrýhanalardyń jumysynda ózgerister bolǵan shyǵar?

- 20 shildeden bastap barlyq onko aýrýlardy emdeıtin ortalyqtar shtatty rejımde jumys isteýdi bastady. Patsıentter statsıonarda da, ambýlatorııada da em qabyldaı alady. Dárigerler jeke qabyldaý da ótkizedi. Barlyq naýqastar mindetti túrde PTR test tapsyrady. Koronavırýs álbette bizdiń jumysymyzdy ózgertip jiberdi. Jańa jumys formaty qalyptasty. Onkologııalyq aýrýhanada konsýltatsııa alý úshin mindetti túrde koronavırýsqa test tapsyrylady. Bul saraptamadan bólek, VICh pen gapatıt, bıohımııa, qan taldaýy, EKG, ókpe rentgeni sııaqty analızder de bar. Munyń bárin turǵylyqty jeri boıynsha emhanada tapsyrýǵa bolady.

- Jumys barysynda koronavırýspen aýyryp júrgen onkonaýqastardy emdeý jaǵdaılary oryn aldy ma?

- Bizde qazir mynadaı algorıtm qalyptasty: eger biz naýqasty ota jasaýǵa alsaq, biz mindetti túrde ókpesine kompıýterlik tomografııa jasaımyz. Keıde koronavırýs aýrý belgilerin kórsetpeı ótedi. Bizge PTR testi teris bolyp kelgen patsıentter boldy. Alaıda, sáýleli terapııa bastalǵanda, pnevmonııa birden qozyp ketti. Endi sondaı jaǵdaılardy boldyrmaý úshin biz PTR testten bólek pnevmonııany anyqtaıtyn kompıýterlik tomografııa jasaımyz.

-Aımaqtarda onkologııalyq aýrýhanalarda dári-dármek máselesi qalaı bolyp jatyr?

- Dál qazir «SQ Farmatsııa» arqyly onkopreparattar der kezinde alynyp jatyr. Jazda aýrýdyń taralýy qatty kúsheıgende, «Bonefos» pen «Zometa» preparattary jetispedi. «Pomıdronat» atty preparatty qoldanýǵa týra keldi. Dál qazir respýblıkanyń barlyq aımaǵynda hımııaly terapııa men sáýleli terapııa júrgizýge arnalǵan barlyq preparat bar.

- Pandemııa kezinde qansha qazaqstandyq onkonaýqas koronavırýs juqtyrdy? Ólim jaǵdaıy boldy ma?

- Jalpy sany 2447 onkonaýqastyń emin toqtatýǵa májbúr boldyq. 25 naýqas ókinishke oraı qaıtys boldy. Koronavırýstan 14 kúndik em alyp jazylyp shyqqan naýqastardyń emin jalǵastyrdyq. Biz emdeý sharalaryn doǵarmaımyz. Tek koronavırýs kezinde arnaıy onkologııalyq emnen jaǵdaıdy ýshyqtyryp alýymyz múmkin. Sondyqtan ýaqytsha toqtata turamyz.

- Pandemııa kezinde koronavırýspen aýyrmaǵan onkologııasy bar naýqastardyń emi qalaı boldy?

- Olardyń emi toqtaǵan joq. Burynǵydaı emes, onkoaýrýhanaǵa kirý erejesi ózgerdi. Sanıtarlyq talaptardy kúsheıttik. Maskaly rejım engizilip, áleýmettik ara qashyqtyqty saqtaý qatań baqylaýda. Qazirdiń ózinde solaı. Barlyq naýqastar aýrýhanaǵa jatqyzyldy. Eshkim aýrýhanaǵa jatýdan bas tartqan joq. Olar syrtqa shyqpaı, artyq adammen baılanysqa túspeı em qabyldap jatyr.

- Dılıara Radıkqyzy, suhbatyńyzǵa raqmet.