Depýtat kómirdi jaǵý qysqartylǵanda qandaı máselelerge mán berý kerek ekenin aıtty
«Jahandyq klımattyń ózgerýi kóptegen memleketterdiń qalyptasqan aýa-raıyn ózgertip, áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaılaryna keri áser ete bastady. Bul ózgerister Qazaqstanda da baıqala bastady. Mysaly, sońǵy bes jylda Mańǵystaýda jaýyn-shashynnyń mólsheri normadan 1,5-2 esege kem túsken, Jaıyq ózeni aǵymynyń mólsheri 2,5 esege azaıǵan. Іle Alataýyndaǵy muzdyqtar 40%-ǵa qysqarǵan. Bul jaǵdaılar elimizdiń ekonomıkalyq jáne áleýmettik salalaryna keri áserin tıgize bastady. Ǵalymdar men mamandar klımattyń jahandy ózgerýi antropogendik qyzmettiń saldarynan paıda bolǵan parnık gazdardyń atmosferaǵa kóptep shyǵarylýyna baılanysty dep esepteıdi. 2020 jyldan bastap jahandyq temperatýranyń 2 gradýstan astam ósýine jol bermeý týraly Parıj kelisimin Qazaqstan 2016 jyly ratıfıkatsııalady», - dep toqtaldy E. Jańbyrshın QR Premer-Mınıstriniń orynbasary Roman Sklıardyń atyna joldaǵan saýalynda.
Onyń aıtýynsha, Úkimet «Kómirtegi beıtaraptyǵyna 2060 jylǵa deıin qol jetkizý doktrınasyn» jasaqtady jáne oǵan sáıkes sol kezeńde kómirmen jumys jasaıtyn birde-bir elektr stansasy bolmaý kerek. Qazaqstanda shyǵarylatyn SO2 ekvıvalentiniń 80% jýyǵy otyn-energetıkalyq sektordyń úlesinde, onyń 32%-y jylý jáne elektr energııasyn shyǵarýǵa tıesili. Qazaqstandaǵy elektr jáne jylý energııasyn óndirýde kómir negizgi energııa kózi bolyp otyr jáne onyń eń úlken kómirtegi izi bar.
«Kómirmen jumys jasaıtyn stantsııalar otanymyzdyń soltústik energetıkalyq aımaǵynda ornalasqan jáne osy aımaqta búkil Qazaqstannyń elektr generatsııasynyń 76% óndirilip, elektr energııasy kóleminiń úshten ekisi tutynylyp jáne halqymyzdyń 41% shoǵyrlanǵan. 2021 jyldyń basynda kómirmen jumys jasaıtyn bazalyq elektr stansalarynyń qondyrylǵan qýaty 13,4 GVt boldy. Tek bir ǵana Ekibastuzdaǵy GRES-1-diń elektr qýaty 4 GVt-ty qurap otyr. Bazalyq rejımde jumys jasaıtyn elektr stansalarynyń qýatyn 40 jyl ishinde qandaı generatsııalarmen aýystyramyz? Mundaı bazalyq qýattyń deńgeıin qandaı alternatıvalyq energııa kózderi óndire alady? Al, onyń ishinde soltústiktiń aımaqtyń tabıǵı-klımatyq jaǵdaıynda, jańartylǵan energııa kózderi turaqty jáne senimdi energııa generatsııasymen qamtamasyz ete ala ma? Sebebi 2020 jyly aqpan aıynda Tehasta aýa temperatýrasy mınýs 20 gradýsqa túsip, jel qondyrǵylarynyń qalaqtary isten shyǵyp, kún panelderin qar basyp qalǵanda úlken energetıkalyq krızıs boldy», - dedi depýtat.
Onyń sózine qaraǵanda, elimizdiń kómir jaǵatyn stansalarynda 17,5 myńnan astam, al kómir shyǵaratyn orta jáne iri kásporyndarda 40 myńǵa jýyq adam jumys jasaıdy.
«Qazaqstanda kómirdi paıdalanýdy toqtatsa, kemi 57 myńnan astam jumys oryndary qysqarady jáne osy óndiristerdiń qyzmetine baılanysty ómir súrip otyrǵan qalalar men oblystardyń jaǵdaıy ne bolmaq? Kómir óndirý men paıdalaný salalarynda jumys jasap otyrǵan adamdarǵa qandaı jańa ónerkásip oryndary ashylady? Saıyp kelgende, halyq, bolashaqta ne bolatynyn, bilý qajet qoı!
Parnıktik gazdardy azaıtý men ekologııany jaqsartý úshin alternatıvalyq energetıkany damytýymyz qajet, oǵan eshkimniń daýy joq. Biraq energetıka salasyn transformatsııalaý pragmatıkalyq tujyrymdar men naqty esepteýlerdi qajet etedi», - dedi E. Jańbyrshın.