Depozıtterge ótemaqy tóleý rásimi qalaı júzege asady

ASTANA. QazAqparat - Úkimet basshysy qańtar aıynda depozıtter boıynsha ótemaqy tóleý týraly qaýlyǵa qol qoıdy. Qujatqa sáıkes, depozıti bar qazaqstandyqtarǵa 10% kóleminde ótemaqy tólenedi. Salymshylar búginnen bastap depozıtinen ishinara nemese tolyǵymen aqsha ala alady. Memleket ol úshin ekinshi deńgeıli bankterge jalpy sommasy 306 mlrd teńge kóleminde aqsha aýdarǵan. Munyń jınaq, merzimdi, merzimsiz, bilim berý jınaqtaý salymdary jáne turǵyn úı qurylys jınaqtary júıesindegi salymdarǵa da qatysy bar. Ótemaqy tólenetin eń joǵary soma – 20 mıllıon teńge. Ótemaqy qandaı depozıtterge tólenedi? Ótemaqy alýdyń sharttary qandaı? Bul týraly tolyǵyraq QazAqparat sarapshysynyń materıalynda.

Ótemaqy qandaı depozıtterge tólenedi

Qarjy naryǵyndaǵy geosaıası qaterlerdiń saldarynan qarjy naryǵynyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etý jáne teńge depozıtterin qoldaý úshin Ulttyq bank Úkimetpen birlesip bıýdjet qarajatynyń esebinen jeke tulǵalardyń depozıtteri boıynsha ótemaqy tóleý jaıly baǵdarlama qabyldady. Qujat Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2022 jylǵy 27 tamyzdaǵy qaýlysymen bekitilgen. Bekitilgen normalarǵa sáıkes, «Problemalyq kredıtter qory» AQ jáne «Qazaqstannyń turaqty damý qory» AQ depozıtter týraly aqparat negizinde depozıtter boıynsha syıaqy somasyn belgilengen tártippen ekinshi deńgeıdegi bankterge aýdarady.

Baǵdarlamaǵa qatysýǵa 2022 jylǵy 23 aqpandaǵy jaǵdaı boıynsha salymdarǵa kepildik berý júıesine qatysýshy – bir nemese birneshe ekinshi deńgeıdegi bankte jáne «Otbasy bank» aktsıonerlik qoǵamynda ashylǵan jeke tulǵalardyń teńgemen jınaǵan salymdary qatysa alady. Bankter ótemaqyny 23 aqpanda shottarda bolǵan jınaq somasyna qaraı esepteıdi. Eń joǵary shek 20 mıllıon teńgeden aspaýy kerek. Aqshany ishinara alǵan jaǵdaıda paıyzdar shottaǵy qalǵan soma negizinde tólenedi.

Naqtyraq aıtsaq, mynadaı teńge salymdaryna ótemaqy tólenýi tıis:

- jınaq salymdary;

- merzimdi salymdar (turǵyn úı qurylys jınaqtary men bilim berý jınaqtaý salymdaryn qosa alǵanda).

Ótemaqy alýdyń sharttary

Tólem sharty boıynsha salymshy depozıtte qarajatty bir jyl boıy, ıaǵnı 2023 jyldyń 23 aqpanyna deıin saqtaýy kerek. Al ótemaqy tólenetin jańa depozıt ashqan kezde, ótemaqy tólenetin depozıt merzimi aıaqtalǵan kúnnen bastap jańa depozıt ashylǵan kúnge deıingi kezeń úshin operatsııalyq kún ishinde tirkelgen eń tómengi qaldyqqa tólenedi.

Foto: nalogikz.kz

Qazaqstannyń depozıtterge kepildik berý qorynyń málimetinshe, 2023 jyldyń 16 naýryzynda teńgelik salymdar boıynsha ótemaqy (syılyqaqy) esepteýge arnalǵan qarajat ekinshi deńgeıdegi bankterge kelip tústi. Syıaqy eki kúnniń ishinde 2 mln 615 myń salymshynyń shotyna túsedi. Ony depozıt ashqan bankke baryp, ótinish tastaǵandar ǵana alady. 10 paıyzdyq mólsherleme boıynsha óteletin eń joǵarǵy soma – 20 mıllıon teńge.

«Problemalyq kredıtter qory» AQ pen «Qazaqstannyń ornyqtylyq qory» AQ aqshalardy bankterge aýdardy. Aýdarylǵan qarajattardyń jalpy somasy 306,6 mlrd teńge boldy. Qaǵıdalarǵa sáıkes, ekinshi deńgeıdegi bankter eki jumys kúni ishinde (2023 jylǵy 20 naýryzǵa deıin) tıesili syılyqaqyny ótinish bergen depozıtorlardyń shottaryna aýdarady.

«Ótemaqy tóleý rásiminiń aıaqtalyp kele jatqandyǵyn qýana habarlaımyz. Qazaqstannyń depozıtterge kepildik berý qory 15 naýryzda bankterden salymshylardyń aqtyq tizilimin alyp, olardy operatorǵa joldady. Jaqyn kúnderi bankter tólemderdi tolyq kólemde aıaqtaıdy», - dedi QDKBQ Tóraǵasynyń orynbasary Almas Qudaıbergenov.

Otbasy bank salymshylarynyń depozıtteri boıynsha tólenetin ótemaqy

«Otbasy bank» AQ ortalyq fılıalynyń dırektory Jansultan Mataı bank teńge depozıtterin qorǵaý boıynsha ótemaqy berý baǵdarlamasyna qatysyp jatqanyn málimdegen bolatyn. Jeke tulǵalardyń Otbasy bankinde ashylǵan depozıtteri boıynsha respýblıkalyq bıýdjet esebinen 10% mólsherinde ótemaqy qarastyrylǵan. Aıta keteıik, tólengen ótemaqy somasyna memlekettik syıaqy eseptelmeıdi.

«Bul jerde nesıe jınap jatqan, ázirge baspana almaǵan adam da baǵdarlamaǵa qatysa alady. Oǵan da 10 paıyz ótemaqy beriledi. Sondaı-aq 2022 jyldyń 20 aqpanyna deıin bizden aralyq jáne aldyn ala zaım alǵan, bizdegi kepilde turǵan depozıtterge de 10 paıyz ústine qosylady», - dedi Jansultan Mataı.

Teńge depozıtterine 10% ótemaqy tóleý ózin aqtady ma

Táýelsiz qarjy sarapshysy Andreı Chebotarev teńge depozıtterine 10% ótemaqy tóleý sharasyn sátti rásim retinde baǵalady. Ol sózinde ótemaqyǵa tólenetin aqshanyń Ulttyq qordan emes, memlekettik bıýdjetten alynǵanyn erekshe atap ótti.

«Búgin salymshylarǵa naqty aqsha aýdaryla bastady. Baǵdarlama ózin aqtady. Bir jyl buryn daǵdarys kezinde depozıtterdiń aýytqýy tirkelgen joq. Kerisinshe, rekordtyq kólemde jańa depozıtter paıda boldy. Depozıtterdiń dollarlanýy bolǵan joq. Osynyń bárin eskerip, baǵdarlama sátti aıaqtaldy deýge bolady. Óıtkeni óz mindetin oryndady», - dedi Andreı Chebotarev.

Qosymsha suraqtarmen qaıda júginýge bolady

Salymshylar ótemaqy talaptaryna baılanysty konsýltatsııalar alý úshin «1477» nómiri boıynsha Qazaqstan Ulttyq Bankiniń baılanys ortalyǵyna habarlasa alady. Al qarjylyq qyzmetter alý kezinde quqyǵym buzyldy dep esepteıtin azamattar QR Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigine A15S9T5, Almaty qalasy, Kóktem-3 shaǵyn aýdany, 21 úı mekenjaıy boıynsha jazbasha aryz túsire alady. Sondaı-aq, Egov.kz elektrondyq úkimet portaly arqyly aryzdanýǵa bolady. Qarjy retteýshisine ótinish jazý boıynsha konsýltatsııalar alý úshin salymshylar «1459» nómiri boıynsha Agenttiktiń call-ortalyǵyna qońyraý shalýǵa nemese «Fingramota Online» mobıldik qosymshasy arqyly suraqtaryn qoıa alady. Sondaı-aq mobıldik qosymshanyń veb-nusqasy qoljetimdi.

Esterińizge sala keteıik, bankter syılyqaqy tóleýge ótinishterdi bes aı boıy - 2022 jyldyń qyrkúıeginen 2023 jyldyń aqpanyna deıin qabyldady. Ótinishterdi qabyldaý aǵymdaǵy jyldyń 10 aqpanynda aıaqtalǵan bolatyn.