Densaýlyq pen bilimge ІJÓ-niń 10% bólý týraly Elbasy tapsyrmasy jigerlendirdi - akademık

Foto: None
KÓKShETAÝ. QazAqparat  - Aldaǵy 5 jyl ishinde bilim, ǵylym, densaýlyq saqtaý salalaryna barlyq kózderden jumsalatyn qarajatty ishki jalpy ónimniń 10 paıyzyna deıin jetkizý ǵylymnyń damýyna úlken serpin ákeledi. Bul týraly «Eko-Kókshe» ekologııalyq ortalyq» QB-gi, Sh.Ýálıhanov atyndaǵy Kókshetaý memlekettik ýnıversıtetiniń professory, QR Aýyl sharýashylyǵy jáne Reseı Jaratylystaný akademııalarynyń akademıgi Ádiljan Qusaıynov aıtty, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

«Birinshiden, maǵan bul jolǵy Joldaý óziniń keńeıtilgen formatymen unady. Ásirese, dıalog retinde ótken sharada Úkimet pen qoǵam ókilderin kórdik. Ekinshiden Joldaýdyń basym bóligi elimizdiń áleýmettik-ekonomıkalyq damýyna baǵyttaldy», - deıdi Á.Qusaıynov.

Bilim, ǵylym, densaýlyq saqtaý salalaryna barlyq kózderden jumsalatyn qarajatty ishki jalpy ónimniń 10 paıyzyna deıin jetkizý ǵalymnyń kóńilinen shyqty.

«Eger bul oryndalatyn bolsa, onda ǵylymnyń damýyna úlken serpin ákeledi. Eger bilim men densaýlyq saqtaý salasyna 4 paıyz, al, ǵylymǵa 2 paıyz bólinse de úlken kómek bolary sózsiz. Meniń bilýimshe, 2018 jyly agrarlyq ǵylymǵa barlyǵy 0,12 paıyzǵa aqsha bólingen. Al, ǵylym bul progrestiń qozǵaltqyshy. Sondyqtan, eger bul bastama júzege asyrylyp jatsa, onda el ekonomıkasynyń damýyna paıdasy zor bolady», dep esepteıdi Á.Qusaıynov.

Professordyń aıtýynsha, damyǵan elderden jańa tehnologııalardy engizý otandyq ǵylymdy nazardan tys qaldyrmaıdy. Kerisinshe, sol jańa tehnologııalar jergilikti óndiris oryndarynda beıimdelýdi qajet etedi. 

«Joǵary bilimniń sapasyna qatysty kóterilgen máseleni de túsinýge bolady. Endi joǵary oqý oryndaryndaǵy bilimniń sapasy stýdentterdiń jumysqa ornalasýyna baılanysty baǵalanatyn bolady. Al, bul óz kezeginde qajetsiz mamandardyń sanyn kemitedi.     Ǵalym retinde agroónerkásip kesheniniń damýy máselesi meni tolǵandyrmaı qoımady. Keńestik dáýirde men de ǵylymnyń jetistigin óndiriske engizýmen aınalastym.  Prezıdent mysal retinde ǵylymnyń arqasynda birneshe agroqurylymdarda aýyl sharýashylyǵy daqyldary 2,7 esege, júgeri ónimdiligi 3-4 esege ulǵaıǵanyn atap ótti. Bul jerde árıne, agrarshylar men ǵalymdardyń qosyp otyrǵan úlesi zor.  Joldaýda aıtylǵandaı aýyl sharýashylyǵynda eńbek ónimdiligin 2,5 paıyzǵa ulǵaıtýda agrarly ǵylym men óndiris birikkeni mańyzdy ról atqarady.

Agroónerkásiptik keshende munyń barlyǵyn júzege asyratyn bolsaq, elimizdiń azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etýde úlken qadam bolar edi», - dedi Á.Qusaıynov.

Sonymen qatar, professor mańyzdy qujatta agroónerkásiptik keshenin damytý baǵytynda úlken jumystar kútip otyrǵanyn da atap ótti.

«Ekologııalyq jaǵdaıǵa da nazar aýdarylýy mańyzdy. Elbasy Energetıka mınıstrliginiń nazaryn qorshaǵan ortanyń sapasyn arttyrýdy baqylaýǵa, jer qoınaýyn paıdalanýshylarǵa talaptardy kúsheıtýge aýdardy. Óıtkeni, bizde qorshaǵan ortaǵa shyǵarylatyn qaldyqtarǵa talap qatty emes. Talaptardy qataıtý kerek. Qazirgi kezde kásipkerlik salasynda tekserister júrgizýge shekteý qoıylyp otyrǵany belgili. Alaıda, bul shekteýler ekologtarǵa kedergi bolmaýy tıis. Birinshi kezekte qorshaǵan ortanyń sapasyna kóńil bólinýi kerek. Qolaıly qorshaǵan ortasyz turaqty áleýmettik-ekonomıkalyq damý kórsetkishine qol jetkizý múmkin emes», - dep sózin túıindedi Á.Qusaıynov. 

Seıchas chıtaıýt