DDU engizgen sharalar týberkýlezdiń taraýyna yqpal etedi degen aqparat jalǵan
Bul teorııany jaqtaýshylardyń aıtýynsha, oqshaýlaý men maska taǵý rejımin saqtaý qajetti bolǵandyqtan, mıllıondaǵan adam indetti juqtyrady.
Saıttaǵy derekterge qaraǵanda, Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń mamandary osy jyldyń 11 naýryzynda COVID-19 pandemııasyn jarııalady jáne elderge ınfektsııanyń taralýyn boldyrmaý úshin qajetti birqatar usynys jasady. Lokdaýn, onyń formaty men qatańdyǵy týraly sheshimdi ár eldiń úkimeti qabyldady. Alaıda, adamdardyń úıden shyǵýyna tyıym salatyn karantın rejımi búkil elderde engizilgen joq. Al, mundaı sharalar engizilgen memleketterde ol uzaqqa sozylǵan joq. Atap aıtqanda, Qazaqstandaǵy eń qatań shekteýler kezinde jumysqa barý múmkin boldy, eger qashyqtan jumys isteý múmkin bolmasa, azyq-túlik dúkenderi men dárihanalarǵa barýǵa, úı janýarlaryn serýendetýge jáne t.b. ruqsat etildi.
Sonymen qatar, «qastandyq teorııasyn» jaqtaýshylar oqshaýlaný saldarynan «tolyp ketý, tarylý jáne ylǵaldylyq» sııaqty máseleler týraly aıtady.
Birinshiden, qatań karantın kezinde el turǵyndary qanshalyqty tyǵyz bolǵandyǵy týraly qorytyndy jasaý úshin otbasynyń ortasha mólsheri men turǵyn úı alańyn bilý qajet. Lokdaýn kezinde báriniń ishi pysty dep aıtý múmkin emes.
Ekinshiden, bul ylǵaldylyqqa da qatysty. Atap aıtqanda, Qazaqstanda qatań lokdaýn jylytý maýsymynyń aıaqtalýyna jáne kóktemniń kelýimen kúnniń kúrt jylynýymen qatar keldi.
Sonymen qatar, belsendilerdiń paıymdaýynsha, glıýkokortıkoıdtar – DDU aýyr jáne óte aýyr jaǵdaıdaǵy KVI naýqastardy emdeý úshin usynǵan dári-dármekter týberkýlezben aýyrý múmkindigin arttyrady. Shyn máninde, glıýkokortıkoıdtar týberkýlezge shaldyqqan naýqastardy emdeý úshin qoldanylady.
Sonymen qatar DDU-ǵa maska astyna aılar boıy mıkrobtar jınalýy múmkin degen másele boıynshada kiná taǵylyp otyr. Shyn máninde, DDU jáne basqa da medıtsına qyzmetkerleri maskany múmkindiginshe jıi aýystyrýǵa jáne lastanýdyń izderi bolǵan jaǵdaıda, ony paıdalanbaýǵa keńes beredi.
Habarlama avtory basqa da dálelder keltiredi, olardyń basym bóligi oıdan shyǵarylǵan jáne manıpýlıatsııa bolyp tabylady.
Alaıda, «qastandyq teorııasyn» jaqtaýshylar aıqyn nárselerdi eskermeıdi: týberkýlez – jaqsy zerttelgen, ony búkil álem emdeı alady, bul úshin dári-dármekter men hattamalar bar, oǵan qarsy tıimdi vaktsına ázirlendi.
Bul aýrý adamdarǵa qaýip tóndiretinine qaramastan, DDU málimetteri boıynsha, búkil álemde týberkýlezben aýyrý jylyna shamamen 2%-ǵa tómendeıdi, al 2015-2019 jyldar aralyǵynda jıyntyq tómendeý 9% qurady.
Baǵalaý boıynsha, 2000-2019 jyldar aralyǵynda týberkýlezdi dıagnostıkalaý men emdeýdiń arqasynda 60 mıllıon adamnyń ómiri qutqaryldy degen boljam bar.
Aldaǵy 10 jylda týberkýlez aýrýshańdyǵynyń sanyn azaıtý DDU-nyń negizgi mindetteriniń biri bolyp tabylady. Bul týraly uıymnyń resmı saıtynda aıtylǵan.
Demek, DDU-ǵa qarsy dálelderdiń eshqaısysy fakti emes, buny avtor oıdan shyǵarǵan. Bolashaqta qandaı da bir aýrýdyń órshý yqtımaldyǵy týraly boljamdardy tıisti esepteýlersiz jáne zertteýlersiz negizdi dep tabýǵa bolmaıdy.