Darıǵa Nazarbaeva: Jeńil jáne tamaq ónerkásibi qarqyndy memlekettik qoldaýdy qajet etedi
«Jeńil ónerkásip kásiporyndarynyń «Qaz Textile Industry» ulttyq birlestigi» ózin-ózi retteý uıymy dırektorlar keńesiniń múshesi Sáýle Shaýenova elimizdiń jeńil ónerkásibi salasyndaǵy problemalyq máselelermen jan-jaqty tanystyrdy.
S.Sháýenova birinshi kezekte zańsyz ımport kólemimen kúresý maqsatyndaǵy Úkimettiń «Shartty túrde shyǵarýǵa jol berilmeıtin taýarlardyń tizbesin bekitý týraly» qaýlysy aıasyndaǵy Sharalar josparyn iske asyrý tetigindegi olqylyqtardy atap ótti.
«Qaz Textile Industry» ókili sondaı-aq joǵarydaǵy qaýly aıasynda salany qoldaý sharalary týraly óz oılaryn ortaǵa saldy. Onyń ishinde qaýlynyń oryndalýyn belgili bir memlekettik organǵa bekitý; syrtqy ekonomıkalyq qyzmettegi taýar nomenklatýrasynyń kody boıynsha erekshelikterge sáıkes qosymsha zerthanalar ashý; josyqsyz ımporttaýshylardy jazalaý sharalaryn qaıta qaraý; ulttyq standarttarǵa sáıkes mektep kıim úlgisiniń sapasyna talap qoıý kózdelip otyr. S.Sháýenova sonymen qatar shıkizatty jınaý jáne qaıta óńdeýshilerge tapsyrý jónindegi taýar óndirýshilerge qatysty Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi tarapynan erejeniń joq ekenin atap ótti, ol elimizden shıkizat resýrstaryn tezirek áketýge, sondaı-aq elimizdegi jeńil ónerkásip kásiporyndary tolyq qýatynda jumys isteı almaýyna ákep soǵatyny aıtyldy.
S.Sháýenova sondaı-aq otandyq óndirýshilerdiń ónimdi satýdaǵy ózekti máselelerin kóterdi. Búginde qazaqstandyq taýarlardyń satyp alý baǵasy men bólshek saýda baǵasynyń arasyndaǵy ústeme 3-4 ese bolyp otyr, olar saýda alańdaryna qol jetkize almaıdy. Importtyq ónim sonyń saldarynan otandyq ónimge qaraǵanda arzan ári tez satylady.
Kezdesýde sóz alǵan «Qaz Textile Industry» birlestiginiń basqarma tóraǵasy Aıgúl Dáribaeva saladaǵy tez arada sheshýdi talap etetin negizgi problemalardy atap ótti. Oǵan salanyń tehnıkalyq jáne tehnologııalyq turǵyda shet elderden artta qalǵany, onyń ishinde jabdyqtar ónimdiliginiń tómendigi, taýarlar sapasynyń tómendigi men ózindik qunynyń joǵarylyǵy; óndiris protsesterin basqarýda avtomatty júıelerdiń bolmaýy jatady.
Otandyq óndirýshilerdiń «Jasampaz» konsortsıýmy atqarýshy keńesiniń tóraıymy Gúlmıra Ýahıtova óz sózinde memlekettik qorǵanys tapsyrystaryn alýdaǵy biryńǵaı tásildiń bolmaýynan týyndaıtyn problemalarǵa jeke toqtaldy. G.Ýahıtovanyń baǵalaýynsha, kóptegen áleýetti organdar ulttyq standarttardyń zattaı múlik talaptaryn saqtamaı keledi.
«Qorǵanys mınıstrliginen basqa, áleýetti qurylymdardyń bári ımporttyq óndirýshilerdiń mata kórsetkishterin jazyp otyrady. Aqshany bir buıymǵa, bir qurylǵyǵa salady, is júzinde ol kórmeden keledi de basqa buıymǵa salynady. Al ol qymbattaýǵa ákelip soǵady. Aqsha «Jıgýlıge» salynady, keıin «Mersedes» alǵysy kep qalady», - dedi «Jasampaz» basshysy.
Gúlmıra Ýahıtova sondaı-aq memlekettik tapsyrystardy bir ýákiletti organǵa jınaqtap, taýar sapasynyń nasharlaýyn boldyrmaý úshin dempıng erejelerin retteý kerek dep sanaıdy. Ol odan basqa, qorǵanys tapsyrysyndaǵy sharttar merziminiń qysqalyǵy óndirýshilerdiń ınvestıtsııalyq belsendiligin báseńdetetinine nazar aýdardy.
Kásipkerler tapsyrys negizine tehnologııalyq úderis esepke alynbaıtynyn aıta kelip, ol qyzmet sapasyna teris áser etetinin atap ótti. Atap aıtqanda, satyp alý qyzmeti salasyndaǵy aqparatqa qol jetkizý shekteýli ekendigi aıtyldy.
«Qazaq tehnologııa jáne bıznes ýnıversıteti» AQ prezıdenti-rektory Jumataı Orazbaev óz sózinde jeńil ónerkásip kásiporyndaryn kadrlardy daıarlaý máselesinde oqý oryndarymen tyǵyz yntymaqtasýǵa mindetteýdi, onyń ishinde grantta oqyǵan túlekterdi jumyspen mindetti túrde qamtýǵa mindetteýdi usyndy. Kezdesýge qatysýshylar eńbek naryǵynyń qajettilikteri men mamandardy daıarlaý qurylymyn salystyrǵanda alshaqtyqty talqylady.
Senat tóraǵasy Darıǵa Nazarbaeva talqylaý barysynda qazaqstandyq óndiristi qorǵaý úshin ımporttalatyn taýarlarǵa mindetti túrde tańba salynýy týraly aıta kelip, shekarada sertıfıkattaý ortalyqtaryn qurý ıdeıasyna qoldaý bildirdi.
«Eger biz taýarlardyń aýqymdy bóligin Qytaı men Qyrǵyzstannan jáne Ózbekstannan ákelsek, olardyń sertıfıkattary bizdiń sertıfıkatqa degen talaptarymyzǵa sáıkes kelýi tıis. Demek, kelisim bolýy kerek, tıisti talaptardy kelisý jóninde jumystar júrgizilýi kerek», - dedi D.Nazarbaeva.
Darıǵa Nazarbaeva sharany qorytyndylaı kelip, memlekettik baǵdarlamalardy josparlaýda basym baǵyttar bolmaı otyrǵanyn atap ótti. «Jeńil ónerkásip, tamaq ónerkásibi, olar búgin basymdyqta bolýy tıis. Óıtkeni bul sala, birinshiden, ımport almastyrý máselelerinde kómegi zor, ekinshiden, bul salada jumys oryndary kóptep ashylady. Osy eki salaǵa qarqyndy memlekettik qoldaý qajet bolady», - dedi ol.
Parlament Senatynyń tóraǵasy kezdesý qorytyndysy boıynsha Ekonomıkalyq saıasat, ınnovatsııalyq damý jáne kásipkerlik komıtetine kezdesýge qatysýshylar qozǵaǵan problemalyq taqyryptardy zerdeleýdi jáne olardy Parlamenttik tyńdaýlarda talqylaýǵa daıyndaýdy tapsyrdy.