COVID-2019: Álemdegi ahýal qandaı

NUR-SULTAN. QazAqparat - Ótken jyldyń jeltoqsan aıynyń sońyna qaraı Qytaıdyń ortalyǵyndaǵy Hýbeı ólkesine qarasty Ýhan qalasynda shyǵý tegi belgisiz ókpe qabynýynyń alǵashqy jaǵdaıy tirkelgen bolatyn. Sol kezdiń ózinde-aq vırýstyń jergilikti jan-janýarlar men teńiz ónimderimen baılanysty ekendigi aıtyldy. 2019 jyldyń 31 jeltoqsanynda Qytaı bıligi Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymyna el ishinde belgisiz ókpe qabynýynyń órship turǵandyǵyn habarlaýǵa májbúr boldy. Al 2020 jyldyń 30 qańtarynda DDSU jańa koronavırýstyń taraýyna qatysty jaǵdaıdy halyqaralyq deńgedegi qoǵamdyq densaýlyq saqtaý salasyna tóngen tótenshe jaǵdaı retinde moıyndady. 11 aqpanda koronavırýs indetine COVID-2019 ataýy berildi.

Búginde búkil álem jurtshylyǵy shyǵý tarıhy osyndaı bul indetpen ymyrasyz kúres júrgizip jatqanyna qaramastan onyń basyla qoıar túri joq. Koronavırýsty emdeıtin preparatty da álem ǵalymdary daıyndap úlgergen emes. Iá, vaktsına daıyndaý baǵytynda Qytaı, AQSh, Reseı, Japonııa syndy eldermen qatar Qazaqstan ǵalymdary da kúni-túni aınalysyp jatyr. Keıbir elder, onyń ishinde Qazaqstan da koronavırýsqa qarsy egiletin vaktsınany qazirgi ýaqytta ony ázirleýshi ǵalymdardyń ózderine salyp, synaqtan ótkizip jatqany belgili. Degenmen, vaktsına keler jyl ǵana daıyn bolýy múmkin.

Mine, osyndaı aýrýǵa búgingi kúnge deıin álemde sońǵy derekterge sáıkes 20 mıllıonnan astam shaldyǵyp, 734 myń adam kóz jumǵan. Al emdelip shyqqandardyń sany 13 mıllıon adamǵa jaqyndap qaldy. 6,4 mıllıonǵa jýyq adam em alyp jatsa, olardyń ishinde 65 myńǵa jýyq adamnyń jaǵdaıy óte aýyr retinde baǵalanyp otyr.

Koronavırýs indetiniń taralý qarqyny qazirgi ýaqytta joǵary bolyp turǵan elderge keler bolsaq, AQSh kósh bastap tur. Bul elde osy ýaqytqa deıin Covid-19 juqtyrýdyń 5 199 444 jaǵdaıy dáleldengen. Ótken táýliktiń ózinde ǵana vırýs juqtyrǵandar sany 18 374 adamǵa artty. Qaza tapqandar sany 165 617 boldy. Búginde 2 369 126 adam em alyp jatsa, sonyń 17 812-siniń jaǵdaıy óte aýyr.

Ekinshi orynda turǵan Brazılııada bir táýlikte 17 296 adam vırýs juqtyryp, jalpy koronavırýsqa shaldyqqandar sany 3 035 582 adamǵa jetti. Onyń ishinde 2 118 460 adam emdelip shyqsa, qaza tapqandar sany 101 136 adamǵa bolyp otyr. 815 986 dárigerlerdiń jiti baqylaýymen em alyp jatyr.

Úndistanda osy ýaqytqa deıin koronavırýs indetin juqtyrýdyń 2 217 645 jaǵdaıy tirkelip, 44 499 adam aýrýdan qaza tapty. 1 536 259 adam emdelip shyqsa, búginde em alyp jatqandardyń sany - 636 887 adam. Tórtinshi orynda turǵan Reseıde 892 654 adamnyń koronavırýs juqtyrǵany belgili. Tek sońǵy táýlikte ǵana 5 118 adamnan vırýs anyqtalyp otyr. 696 681 adam emdelip shyqsa, 180 972 adam em alý ústinde. Munan keıingi orynda turǵan Ońtústik Afrıka Respýblıkasynda ótken táýlikte Covid-19 juqtyrǵan naýqas tirkelmegenimen osyǵan deıin indetke 559 859 adam shaldyqqany belgili. Bul elde 10 408 adam koronavırýs qurbany boldy. Qazirgi ýaqytta 137 977 adam em alyp jatyr. Olardyń 539-ynyń jaǵdaıyn dárigerler óte aýyr dep baǵalaýda. Al emdelip shyqqandar sany - 411 474 adam.

Koronavırýs indeti eń kóp taraǵan 10 eldiń tizimine atalǵan memleketterden bólek Meksıka, Perý, Kolýmbııa, Chılı, Ispanııa kiredi. Sońǵy eki memlekette sońǵy táýlikte koronavırýs juqtyrǵan naýqas tirkelmegen. Al Meksıkada ótken táýlikte ǵana 4 376, Perýde 7 012, Kolýmbııada 10 611 adam vırýs juqtyryp alǵan.

Al Qazaqstanda jaǵdaı birshama turaqtalyp keledi. Oǵan Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń tikeleı tapsyrmasymen shilde aıynyń 5-inde engizilgen bir aılyq qatańdatylǵan karantın sharalary óz septigin tıgizgeni sózsiz. Máselen, osydan 1 aı buryn elimizde kúndelikti vırýs juqtyrǵandar sany 1 500-1 600 adamdy qursa, búginde ol eki esege qysqardy. Aıtalyq ótken táýlikte elimizde 741 adam koronavırýs indetimen aýyrǵany belgili boldy. Jalpy el boıynsha aýyrǵandar sany - 99 442 adam. Jazylǵandar sany – 72 523 adam. Ókinishke oraı qaýipti dert 1 058 adamnyń ómirin jalmap ketti.