COVID-19 qarsy vaktsınalardan búkil álemde 13 mıllıon adam kóz jumdy - feık
Devıd Rankýr – Ottava ýnıversıtetiniń burynǵy fızıka professory. Ol jahandyq jylynýdy joqqa shyǵarýymen tanymal, osy taqyrypta baıandamalar da jasaǵan. Degenmen, ol áriptesteriniń arasynda bedeldi bola almady, ony eshkim moıyndamady.
COVID-19 pandemııasy bastalǵaly ol engizilgen shekteýler men sanıtarlyq normalardy belsendi túrde joqqa shyǵardy. Ol maska taǵý jáne qol jýý – paıdasyz jáne aýrý juqtyrýdan saqtamaıdy degen ıdeıany belsendi nasıhattady. Bul olaı emes. Sıpattalǵan sharalar aýrýǵa shaldyǵý yqtımaldyǵyn azaıtýǵa septigin tıgizedi jáne bul ǵylymı rastalǵan. Munyń bári Rankýrdyń málimdemelerine jáne onyń pikirleriniń durystyǵyna kúmán keltiredi.
Onyń COVID-19 qarsy vaktsınalardan álemde 13 mıllıon adam qaıtys boldy degen teorııasy negizsiz. Birinshiden, ilespe aýrýlar áserinen emes, vaktsınaǵa jaǵymsyz reaktsııadan qansha adamnyń kóz jumǵany týraly naqty statıstıka joq. Ekinshiden, keıbir elderde vaktsınatsııalanǵan adamdar arasyndaǵy ólim-jitim týraly barshaǵa qol jetimdi statıstıka múldem joq.
Ashyq derekterde Eýropalyq Odaq elderinde vaktsınatsııadan keıin birden bolǵan ólim týraly statıstıka bar. Eýroparlamenttiń saıtynda jarııalanǵan aqparatta bylaı delingen: «2023 jylǵy 31 naýryzdaǵy jaǵdaı boıynsha Eýropalyq dári-dármek agenttiginiń derekterine sáıkes, eýropalyq ekonomıkalyq aımaqta (EEA) tirkelgen ólimmen aıaqtalǵan 11 823 jaǵdaı tirkelgen, bul áserdiń artýy men ýaqyttyń ótýin eskersek, kútilgen ósim».
Ashyq málimetterge sáıkes, Ulybrıtanııada COVID-19 qarsy vaktsınatsııadan keıin bolǵan 59 ólim tirkeldi, vaktsınaǵa reaktsııa 51 jaǵdaıda ólimniń negizgi sebebi retinde kórsetildi.
Sondaı-aq, 13 mıllıon – bul álem úshin de joǵary kórsetkish bolyp tabylatynyn atap ótken jón. 2022 jyly barlyq elderde 67.1 mıllıon ólim tirkeldi. ıAǵnı, 13 mıllıon – bul álemdegi bir jyldaǵy barlyq ólim-jitim jaǵdaılarynyń besten bir bóligi. Eger COVID-19 qarsy vaktsınalardan kóp adamnyń ólgeni ras bolsa, ony jasyrý nemese mundaı tendentsııany baıqamaý múmkin bolmas edi.
Alaıda, COVID-19 qarsy egilgennen keıin 13 mıllıon adamnyń kóz jumǵany týraly eshqandaı qujat nemese rastalǵan statıstıka joq.
Demek, taralǵan aqparat dálelsiz jáne oǵan senbegen jón.