Tsıfrlyq bilim berýdiń jańa modelin ázirleý qajet - Nuraly Qudaıbergenuly
Búgingi kúniń eń basty máselesi - bul bolashaq mamandardy daıyndaý. Al qazirgi kezdegi eń kókeıkesti qajetti mamandardyń biri ІT salasynda bolyp otyr.
«Solardyń ishinde «Tsıfrlyq Qazaqstandy» jasaıtyn, tsıfrlandyrýǵa qatysyp, basy-qasynda júretin, iske asyratyn mamandar kerek. Jalpy, bul baǵytta elimizde dúnıejúzilik tájirıbe eskerile otyryp, qarqyndy ári jan-jaqty jumys júrgizilip jatyr. Aıtalyq, «Nur Otan» partııasy Qazaqstandaǵy, sheteldegi bilikti mamandardyń basyn qosyp, tsıfrlandyrýdyń basym baǵyttary men ІT biliktiliktiń qajettiligi jaıynda úlken onlaın konferentsııa ótkizdi. Alqaly jıynǵa qatysqan mamandar «zamanaýı tsıfrlyq Qazaqstandy jasaýda jáne tsıfrlandyrý mamandaryn daıyndaýdaǵy eń basty baǵyttardyń birin mektepten bastaý qajet» degen ortaq pikirge keldi», - dedi Nuraly Qudaıbergenuly.
Onyń atap ótýinshe, búgingi kúni elimizdiń orta bilim beretin mektepterinde ІT mamandaryn daıyndaıtyn arnaıy ortalyqtar, ІT-synyptar ashylyp jatyr. Endigi maqsat sol synyptarǵa balalardy barynsha kóptep tartý qajet. Máselen, atalǵan synypta ondaǵan myń bala ІT salasy boıynsha bilikti maman bolyp shyqsa, onda ony úlken jetistik dep aıtýǵa bolady.
Jalpy, búginde mektepte kompıýterlik baǵdarlamalaýdy úıretetetin halyqaralyq tájirıbe jetkilikti. Máselen, frantsýzdyq mıllıarder Ksaver Nıl ashqan «42» dep atalatyn kommertsııalyq emes mektep jumys isteıdi. Búginde atalǵan mekteptiń fılıaldary Frantsııa, Amerıka, Ońtústik Afrıka jáne ózge de memleketterde ashylǵan. Onda 18-ben 30 jas aralyǵyndaǵy kompıýterlik baǵdarlamalaýdan esh tájirıbesi joq qyz-jigitter tegin oqyp, salanyń qyr-syryn meńgeredi.
«Bul mekteptiń jetistigi men qatar álsiz tusy da bar. Myqty tusyna toqtalsam, jastarǵa tegin bilim beriledi jáne eń sońǵy tehnıkalyq quraldarmen jabdyqtalyp, barlyq jaǵdaı jasalǵan. Onda muǵalim, de, arnaıy baǵdarlama da joq. Jastar óz betterinshe izdenedi, úırenedi. Al álsiz jaǵyna keletin bolsa, ol jerde baǵdarlamany úırenip shyqqan jastardyń qoǵamda óz ornyn tabýda kemshin tustary bar. Aıtalyq, 2012 jyldan bergi 5-6 jyldyń ishinde osy mektepterdi birneshe myń bala bitirip shyqsa da Facebook , Google syndy myqty kompanııalarda jumysqa turǵan, tyń jobalar jasaǵan biri joq», - dedi Nuraly Qudaıbergenuly.
Osy oraıda ǵalym balalardyń qabileti men múmkindikterin asha otyryp, ekonomıkamyzǵa qajetti bilikti mamandardy daıyndaý máselesi jan-jaqty zerdelenip, taldanǵanyn atap ótti.
«Taldaý negizinde tsıfrlyq bilim berýdiń jańa modelin ázirledik. Modeldiń ereksheligi aýdandarda arnaıy ІT ortalyqtar, synyptar ashýdy kózdeıdi. Sol jerlerde ózimiz daıyndaǵan baǵdarlamamen ІT mamanyn daıyndaý qolǵa alynady. Jalpy, bizdiń basty maqsatymyz - balalardyń boıyndaǵy talanttyń kózin ashý, jany qalaıtyn ІT mamandyqqa mashyqtandyryp, baqytty etý. Abaı atamyz: «Sen de bir kirpish dúnıege, ketigin tap ta, bar qalan» demekshi, dúnıedegi óz ornyn, qoǵamdaǵy óz ornyn tapqan adam baqytty»,- dedi Akademııa basshysy.
N.Qudaıbergenulynyń aıtýynsha, balalardy obekti-baǵyttalǵan baǵdarlama jazý sııaqty deńgeıden sýbekti-baǵyttalǵan kompıýterlik jobalaýmen, qazirgi zamanǵy tsıfrlyq tehnologııalarǵa saı oqytý qajet. Bul rette eń mańyzdysy - balalardyń tek qana kompıýterlik kod jazýy emes, málele sheshetin, nátıje beretin, qoǵamǵa qajetti jumystardy atqara biletin azamat tárbıeleý.
«Aıtalyq, bir aýdannyń ákimshiligin aqparattandyrý, avtomattandyrý nemese ony baǵdarlamamen qamtyp, avtomattyq júıe jasaý kerek delik. Demek, bizge sol júıeni jasaı alatyn mamandar daıyndaý arqyly máseleni sheshý qajet. Búgingi ІT mamany strategııalyq oılap, taktıkalyq esepterdi sheshe alýy, máseleni aqparattyq tehnologııalardyń sońǵy jetistikterimen qalaı sheshý kerektigin, jobalardy qalaı jasaý kerektigin, oǵan qandaı platformalardy paıdalanýdy bilýi tıis. Sonda ǵana biz durys baǵytta ilgerileımiz. Dál osy máselelerdi sheshý úshin arnaıy baǵdarlama ázirledik. Bul bir jaǵynan bolashaq mamandardy mektepten bastap daıyndaýdy kózdep otyrǵan «Nur Otan» partııasynyń úlken strategııalyq baǵyty. Mine osy baǵytta jumys jasap jatyrmyz», - dedi ol.
Onyń atap ótýinshe, ótken jyly «Nur Otan» partııasy Tóraǵasynyń birinshi orynbasary Máýlen Áshimbaevqa Qyzylorda qalasyndaǵy bir mektepte ashylǵan ІT synyp tanystyrylǵan.
«Sol kezde Máýlen Saǵatulyna «Nur Otan» partııasynyń alǵan baǵytynyń tereńdigin, mańyzdylyǵyn múmkindiginshe ashyp kórsetýge tyrystyq. Kompıýterlik baǵdalama jasaý, aqparattandyrý salasyndaǵy mamandar men júıelik ınjenerlerdi daıyndaýdaǵy úlken bastama ekendigin kórsettik. Máýlen Saǵatuly oǵan dán rıza bolyp, meni Astanaǵa osy sala boıynsha «Nur Otanǵa» shaqyrǵan bolatyn. Endi osy salaǵa erekshe kóńil bólip, jas mamandardy daıyndaý salasynda jańa baǵyttar, usynystar daıyndap otyrmyn», - dedi Nuraly Qudaıbergenuly.
Munan bólek ol qazirgi kezde Nazarbaev Zııatkerlik mektepteriniń zamanaýı laboratorııalarmen, kompıýterlermen, robot tehnıkasymen, óz qoldarymen ártúrli zat jasaı alatyn synyptarmen jabdyqtalǵanyn eskere otyryp, jalpy orta mektepterge sol úlgini taratý máselesin sheshý úshin jańa joba jasaǵan. Sol joba boıynsha «Ǵylymı synyp», «Tsıfrlyq synyp», «Kreatıvti synyp» kabınetteri qarastyrylǵan. Qarjylyq tıimdi, sapalyq dárejesi joǵary, ınnovatsııalyq deńgeıi bıik sheshim. Jalpy, bul bilim berý salasynda respýblıkalyq deńgeıde júzege asyrylyp, balalardy bolashaqtaǵy qajetti mamandyqtarǵa baýlýdaǵy qosar úlestiń biri bolary aıqyn.
«Osy rette Bilim jáne ǵylym mınıstri qyzmetine Kúlásh Shámshıdınovanyń taǵaıyndalýy qýantarlyq jaıt. Ol «Nazarbaev zııatkerlik mektepteri» qurylǵan sátten basshylyqta bolyp, mekteptiń qurylysyn, jabdyqtalýyn, barlyq oqý baǵdarlamalaryn bekitip, joǵary álemdik deńgeıge kótere aldy. Endi mınıstr bolyp taǵaıyndalǵannan keıin bilim salasynda áserli, óte úlken ózgerister bolady jáne bul salanyń mán-maǵynasy, dárejesi jaǵynan jańa beleske kóteriledi degen úmitimiz bar. Osy rette Kúlásh Noǵataıqyzyna bul iste úlken tabys jáne nátıjeli eńbeginiń jemisin kórýin tileımiz», - dedi ǵalym.