CA vs USA: Beseýi bir jaq
Halyqaralyq salyq jáne ınvestıtsııa ortalyǵynyń Energetıka, ekonomıkalyq ósý jáne qaýipsizdik jónindegi halyqaralyq baǵdarlamasynyń dırektory Ýeslı Hıldiń atap ótýinshe, kóptegen amerıkalyq kompanııalar Qazaqstan men Ortalyq Azııa elderine únemi qyzyǵýshylyq tanytady, óıtkeni Shyǵys Azııa, Afrıka, Latyn Amerıkasy nemese Eýropa sııaqty álemniń basqa aımaqtarymen salystyrǵanda, bul – AQSh ınvestorlary úshin salystyrmaly túrde paıdalanylmaǵan naryq.
Osyǵan baılanysty AQSh pen Qazaqstannyń kún tártibinde Orta dálizdi ınvestıtsııalaý jáne damytý taqyryptary bolmaq.
AQSh sondaı-aq, Ortalyq Azııa elderine aımaqta ózekti bolyp otyrǵan sý máselesi jobalaryn qarjylandyrýda da kómek kórsete alady. Aýqymdy máselelerdiń biri – Ortalyq Azııadaǵy sý tapshylyǵy qaýpin tóndiretin Aýǵanstannyń ırrıgatsııalyq saıasaty. Talıban bıligi birneshe ózenge bóget turǵyza bastady, bul Iranmen shekarada qaqtyǵys týdyrdy. Kabýl sondaı-aq, Ortalyq Azııanyń múddesin qozǵaıtyn Ámýdarııa ózeninde ırrıgatsııalyq qurylystar salý josparyn jarııalady.
Aýǵanstandyq baǵytta AQSh bosqyndar daǵdarysynyń aldyn alý maqsatynda Aýǵanstanǵa kómek kórsetý, sonyń ishinde azyq-túlik jetkizý boıynsha Ortalyq Azııa elderimen yntymaqtastyqqa múddeli.
Amerıkalyq sarapshy qazaqstandyqtardy amerıkalyq oqý oryndarynda, onyń ishinde quqyq qorǵaý salasy boıynsha oqytý máseleleri de kóteriletinin aıtty.
Eýrazııa ortalyǵynyń vıtse-prezıdenti Ralf Vınnıdiń pikirinshe, AQSh úshin Qazaqstanmen qarym-qatynasyn óte joǵary deńgeıde jalǵastyrý, onyń bıznes salasyn ilgeriletý jáne shaǵyn jáne orta kompanııalardy halyqaralyq deńgeıde damytýǵa kómektesý mańyzdy.
Sarapshy BUU Bas Assambleıasyna qatysý úshin qazaqstandyq delegatsııa Qazaqstanmen ózara árekettesýge nıeti bar amerıkalyq tarappen joǵary deńgeıde ózara is-qımyl jasaıdy degen úmitin bildirdi.
Onyń pikirinshe, seriktester úshin qazaqstandyq jáne amerıkalyq shaǵyn jáne orta kompanııalarǵa tıimdi bolatyn strategııalyq ekonomıkalyq damý josparynyń bolýy mańyzdy.
AQSh-tyń aımaqta osyndaı strategııalyq jáne ekonomıkalyq qatysýy Ortalyq Azııa men onyń logıstıkasy – Orta dálizdiń qaýipsizdigi úshin zor mańyzǵa ıe bolmaq.
Osylaısha, Qazaqstan, Eýropa jáne Amerıka halyqtarynyń ıgiligine kólik dálizin ilgeriletý úshin memlekettik-jekemenshik áriptestik tetikterin paıdalaný – AQSh túshin basty qadam.
Qazaqstan men AQSh arasyndaǵy seriktestikti damytý jáne keńeıtý úshin bıznes múmkindikteriniń jańa sektorlaryn qurý ǵana emes, sonymen qatar taraptar arasyndaǵy mádenı jáne sporttyq ózara is-qımyldy qamtý qajet.
Sarapshy Qazaqstanda júrgizilip jatqan reformalarǵa oń baǵa berdi.
«Meniń oıymsha, olar durys baǵyt alǵan, buǵan ýaqyt qajet. Zań ústemdigin qurmettep, sot júıesin jetildirip, bıznes qaýymdastyǵymen jumys isteý kerek», - dedi Ralf Vınnı.
AQSh-tyń Ortalyq Azııa boıynsha Beıbitshilik ınstıtýtynyń aǵa sarapshysy Gıven Helf AQSh Qazaqstannyń kópvektorly saıasatyn qurmetteıtinin jáne qoldaýǵa daıyn ekenin atap ótti.
Investıtsııalyq salada Qazaqstan amerıkalyq tarapqa «jasyl» álemdik ekonomıkaǵa baǵyttalǵan kómirsýtegi shıkizatynan keıingi jobalardy usynýy qajet, bul – talqylanatyn taqyryptardyń biri bolýy múmkin.
Sarapshynyń pikirinshe, AQSh Qazaqstanǵa ýrannyń otyn tsıkly tehnologııasyn damytýda qoldaý kórsete alady, óıtkeni kóptegen memleketter ıadrolyq energetıkany qoldaýdy qajet etedi.
Amerıkalyq kompanııalar men olardyń ınvestıtsııalaryn tartý – talqylanatyn máselelerdiń biri bolmaq, ol Qazaqstannyń Orta dáliz arqyly syrtqy álemmen baılanysyn qoldaýǵa qatysty.
Sondaı-aq, «Orta dáliz» logıstıkasyn damytý tek AQSh úshin ǵana emes, Ortalyq Azııa arqyly Qytaı men Eýropa elderiniń saýda qatynastaryn uıymdastyrý sheńberinde Qytaı úshin de ózekti.
Qurama Shtattar Ortalyq Azııadaǵy sý máselelerin sheshýge keńes, tehnıkalyq kómek jáne saraptama arqyly kómek usyna alady.
Gıven Helftiń pikirinshe, AQSh Ortalyq Azııa elderine aımaqtyq deńgeıde tıimdirek yntymaqtastyq ornatýǵa kómektese alady. Sondyqtan, Aq úı Qazaqstannyń «HHІ ǵasyrda Ortalyq Azııany damytý jónindegi dostyq, tatý kórshilik jáne yntymaqtastyq týraly shartqa» (2022 jylǵy shilde, Cholpon-Ata) qol qoıý týraly bastamasyna zor qoldaý kórsetti.