Biz óz jerimizge adalmyz jáne ony eshqashan tastamaımyz - Palestınanyń Qazaqstandaǵy Elshisi

<p>Búkil álem Izraıl men palestınalyq HAMAS toby arasyndaǵy jan túrshigerlik qaqtyǵysty baqylap otyr. Sodyrlardyń áreketine jaýap retinde Izraıl resmı túrde soǵys jaǵdaıyna ótip, Gaza sektoryn tolyq qorshaýǵa aldy: palestınalyq beıbit turǵyndar elektr qýatynsyz, azyq-túliksiz, otynsyz qaldy. <a href="https://kaz.inform.kz/" target="_blank" rel="noopener">Kazinform </a>agenttiginiń tilshisi eki eldiń Qazaqstandaǵy Elshilerinen Izraıl men Palestına bıliginiń resmı ustanymyn bildi. Palestınanyń Qazaqstandaǵy Elshisi Montaser Ábý Zeıd agenttik tilshisine bergen suhbatynda ózderiniń táýelsiz memleket qurýǵa zańdy quqyqtaryn talap etip otyrǵanyn aıtty.</p>

- Elshi myrza, Izraıl men HAMAS arasyndaǵy sońǵy oqıǵalar men qaqtyǵys turǵysynan Palestınadaǵy qazirgi jaǵdaıdy qalaı baǵalaısyz?

- Palestınanyń barlyq aýmaqtarynda (Gaza sektory, Palestınanyń Batys jaǵalaýy jáne Ierýsalım qalasy) bizdiń Palestına halqyna qarsy jalǵasyp kele jatqan ızraıldik okkýpatsııany toqtatý, qonystanýshylar men ızraıldik basqynshy kúshterdiń agressıvti áreketterin toqtatý, ıslam jáne hrıstıannyń qasıetti jerleri, atap aıtqanda – ál-Aqsa meshiti Qudaı tabyty hramyna shabýyldardy toqtatý – biz óz taǵdyrymyzdy sheshýge jáne egemendikke zańdy quqyǵymyzdy, 1967 jylǵy 4 maýsymdaǵy jaǵdaı boıynsha astanasy Shyǵys Ierýsalımde ornalasqan óz táýelsiz memleketimizdi qurýdy talap ete otyryp, talaı ret úndeý saldyq.

Biz Izraıldiń 1948 jyldan bastap qazirgi ýaqytqa deıin halyqaralyq legıtımdilik pen halyqaralyq quqyqtyń qararlaryn oryndaýdan bas tartýy, sondaı-aq bizdiń Palestına halqy bastan keshken ádiletsizdik pen qysymnyń jalǵasýy saldaryn eshkim toqtata almaıtyn kúrdeli jaǵdaı ornatyp otyrǵanyn atap ótemiz. Biz Izraıldiń qandy agressııasyna ushyraǵan qorǵansyz Palestına halqyna halyqaralyq qorǵaýdy qamtamasyz etý qajettigin basa aıtamyz.

- Sizdiń oıyńyzsha, jaǵdaıdyń shıelenisýine qandaı faktorlar áser etti jáne HAMAS uıymynyń narazylyǵyna ne sebep boldy? Olardyń áreketiniń negizgi sebepteri týraly aıta alasyz ba?

- Biz saıası kókjıekke tosqaýyl qoıýdyń saldary týraly birneshe ret eskerttik, barlyq aımaqtyq jáne halyqaralyq uıymdarmen baılanysyp, sońǵy oqıǵalar, Izraıl basqynshy kúshteriniń Palestına halqyna jáne onyń qasıetti jerlerine qarsy jasaǵan jáne jasap jatqan kúndelikti qylmystar, sondaı-aq ızraıldik qonystanýshylar usynǵan sıonıstik lańkestik jáne olardyń palestınalyq beıbit turǵyndar men olardyń múlkine qarsy qylmystar týraly habardar ettik.

Halyqaralyq qoǵamdastyqqa jasaǵan barlyq úndeýlerimizge qaramastan, ol estimeýdi nemese nazar aýdarmaýdy tańdady, bul osy qylmystardyń bizdiń qorǵansyz Palestına halqyna qarsy jalǵasýyna ákeldi. Biz olardy jaýlap alýshy memleketti jaýapkershilikke tartý úshin 1967 jyldan beri okkýpatsııalanǵan Palestınanyń barlyq aýmaqtarynda halqymyzǵa qarsy soǵys qylmystary men adamzatqa qarsy qujattandyrylǵan qylmys deńgeıine deıin ósken kúndelikti qylmystar úshin jaýapkershilikti alýǵa birneshe ret shaqyrdyq,

Foto: Adlet Beremkýlov/QazAqparat

- Palestına bul qaqtyǵysty sheshý úshin qandaı qadamdar jasap jatyr?

- Bul jerde biz Palestına Prezıdenti Mahmud Abbas bastaǵan el basshylyǵynyń álem kóshbasshylarymen baılanys arqyly aımaqtyq jáne halyqaralyq áreketterdi júzege asyrýdaǵy kúsh-jigerin atap ótkimiz keledi. Onyń maqsaty – Palestına halqyna qarsy basyp alý men agressııany toqtatý, Izraıldi BUU Qaýipsizdik Keńesi jáne BUU Bas Assambleıasy qabyldaǵan barlyq qarardy oryndaýǵa mindetteý.

- Palestınanyń basty maqsattarynyń biri – táýelsizdikke qol jetkizý. Izraıl tarapynan qaqtyǵystar men soǵys qımyldarynyń kúsheıýi jaǵdaıynda bul maqsatqa jetýdiń qandaı múmkindikteri bar?

- Izraıldiń qol qoıylǵan kelisimderdi oryndaýdan bas tartýy jáne halyqaralyq quqyq rezolıýtsııalaryn oryndamaýy bitimgershilik protsesiniń joıylýyna, Palestına máselesiniń sheshimin tappaýyna, 75 jyl boıy azap pen adasýǵa, qos standart saıasatynyń jalǵasýyna ákeldi. Izraıl basqynshy kúshteriniń Palestına halqyna qarsy qylmystyq jáne násilshildik áreketterine qatysty halyqaralyq qaýymdastyqtyń únsiz qalýy jáne Palestına halqynyń áli kúnge deıin kórgen ádiletsizdigi men qysymy – asa kúrdeli jaǵdaı men beıbitshiliktiń bolmaýynyń sebebi osy. Beıbitshilik protsess bizdiń Palestına halqy úshin ádildikti, erkindik pen táýelsizdikti, bosqyndardy qaıtarýdy jáne halyqaralyq zańdylyqqa sáıkes qararlardyń tolyq oryndalýyn talap etedi.

- Qazirgi ýaqytta ásirese osy jaǵdaıdyń gýmanıtarlyq aspektileri men jazyqsyz adamdardyń azap shegýin eskere otyryp, Palestına men Izraıl arasynda beıbit kelisimderge qol jetkizýge baǵyttalǵan kelissózder bar ma?

- AQSh-tyń Vashıngton qalasynda Aq úıde qol qoıylǵan, biraq keıin Izraıl tarapynan toqtatylǵan Oslo kelisiminen 30 jyl ýaqyt ótken soń, biz halyqaralyq qaýymdastyq Palestına jerindegi ızraıldik okkýpatsııany toqtatýǵa, 1967 jylǵy 4 maýsymdaǵy shekaralarda astanasy Shyǵys Ierýsalımde ornalasqan táýelsiz jáne tolyq egemendi Palestına memleketin qurýǵa jáne Palestınanyń bosqyndar máselesine sáıkes halyqaralyq legıtımdilik rezolıýtsııalary, atap aıtqanda Bas Assambleıanyń №194 qararymen, sondaı-aq Bas Assambleıa men Qaýipsizdik Keńesiniń qararlarymen, olardyń barlyǵy Izraıl okkýpatsııasynyń jáne eldi mekenderdiń zańsyzdyǵyn rastaıtyn, atap aıtqanda 2016 jylǵy № 2334 qarar retinde, sondaı-aq 2002 jyly Beırýtta arab elderi qoldaǵan Arab beıbitshilik bastamasy sheshim qabyldaýǵa úndeıtin BUU Qaýipsizdik Keńesi men BUU Bas Assambleıasynyń qararlaryn oryndaı alady dep úmittenemiz.

- Izraıl Gaza sektoryna janarmaı men basqa da taýarlar jetkizýdi toqtatty. Gaza sektoryndaǵy qazirgi jaǵdaı qandaı jáne ol beıbit turǵyndarǵa qalaı áser etti?

- Qazirgi jaǵdaı óte qaıǵyly jáne halyqaralyq jáne gýmanıtarlyq quqyqpen jazalanatyn áskerı qylmystar sanatyna jatady. Izraıldik okkýpatsııa kúshteri Gaza sektoryndaǵy elektr qýaty men sýdy toqtatyp, eń qajetti taýarlardyń jetkizilýine tosqaýyl qoıdy.

- Qansha adam kómekke jáne bosqyn retinde basqa elderge qonystaný múmkindigine muqtaj?

- Biz búkil Palestına halqy sııaqty óz jerimizge adalmyz jáne ony eshqashan tastamaımyz.