BUU Qaýipsizdik Keńesi Sırııada hımııalyq qarý qoldanýdy tekserý komıssııasynyń mandatyn uzartqan joq
Aıta keterligi, AQSh delegatsııasy Sırııanyń Han-Sheıhýn qalasynda hımııalyq qarýdyń qoldanýyna qatysty Tekserýlerdiń birlesken mehanızmi (TBM) jumysy týraly dokladtyń aıaqtalýyn kútpesten atalǵan komıssııanyń ókilettigin uzartý týraly rezolıýtsııa jobasyn Qaýipsizdik Keńesine usynǵan bolatyn. Al atalǵan máseleni qaraý jospary, sonymen birge tekserý komıssııasy mandatynyń merzimi aıaqtalýy týraly másele aldaǵy qarasha aıynyń 16-syna belgilengen. Ol úshin Qaýipsizdik Keńesiniń músheleri aldymen Tekserýlerdiń birlesken mehanızminiń (TBM) jumys qorytyndylary týraly baıandamany talqylap shyǵýy tıis edi.
Osy jumys tártibin alǵa tartqan Reseı Qaýipsizdik Keńesiniń otyrysynda AQSh-tyń merziminen buryn daýys berý týraly rezolıýtsııasyna veto qoıdy. Reseı tarapy eń birinshi kezekte Tekserýlerdiń birlesken mehanızminiń esepti kezeńdegi jumysy týraly baıandama qorytyndylaryn talqylaý qajettigin aıtyp otyr. Osylaısha, Reseı Qaýipsizdik Keńesi aıasynda bundaı veto qoıý quqyǵyn sońǵy 6 jylda 9-y ret qoldanýǵa májbúr boldy.
Al búgingi otyrysqa kelsek, AQSh usynǵan rezolıýtsııany Qaýipsizdik Keńesiniń 11 múshesi jaqtap daýys berdi. Reseı men Bolıvııa qarsy daýys berse, Qazaqstan men Qytaı daýys berýden qalys qaldy. Alaıda, Reseıdiń vetosyna sáıkes, AQSh rezolıýtsııasy qabyldanǵan joq.
Talqylaý barysynda sóz sóılegen Qazaqstannyń BUU-daǵy Turaqty ókili Qaırat Omarov hımııalyq qarý qoldanýǵa qarsy kúresti Qazaqstannyń udaıy qoldap kelgenin aıtyp, Sırııadaǵy jaǵdaıǵa baılanysty Tekserýlerdiń birlesken mehanızmi jumysynyń (TBM) tolyqqandy júrgizilýin jaqtaıtynyn atap ótti. Bul rette Qazaqstan tarapy TBM mandatynyń uzartylýyn jaqtaıdy, alaıda eń aldymen mandat komıssııasynyń buǵan deıingi jumys nətıjeleri týraly baıandama talqylanýy kerektigin alǵa tartady.
«Bul ustamdylyq pen arbıtraj tetigi, oǵan eshqandaı balama joq. Hımııalyq qarý qoldanýǵa qatysty qylmystyń áli tolyqqandy ashylmaýyna baılanysty biz tekserý komıssııasy mandatyn saqtaý jáne ony jalǵastyrý qajet dep oılaımyz. Biz TBM mandatyn jalǵastyrýǵa qatysty bastamany qoldaǵan áriptesterimizdiń tańdaýyna syılastyqpen qaraımyz. Byltyrdyń ózinde TBM-ge qatysty oryn alǵan olqylyqtar men kemshilikter bıyl taǵy qaıtalanbaýy tıis», - dep atap ótti Qaırat Omarov.
Budan bólek, Qaırat Omarov mundaı mańyzdy máselelerde Qaýipsizdik Keńesine múshe memleketterdiń arasynda konsensýstyń bolmaýyna ókinish bildirip, áriptesterin atalǵan máseleni saıasılandyrmaýǵa shaqyrdy.
Toqtala keteıik, Qazaqstan hımııalyq qarý qoldaný ıntsıdentine qatysty barlyq jaǵdaılardy tolyq tekserip, anyqtalǵanǵa deıin Tekserýlerdiń birlesken mehanızmi jumysyn úzdiksiz negizde jalǵastyrýdy ustanady. Sırııanyń Han-Sheıhýn qalasyna hımııalyq qarý 2017 jyldyń 4 sáýirinde qoldanylyp, sonyń saldarynan 89 adam qaıtys bolyp, 550-den astam adam japa shekken. Osyǵan baılanysty AQSh pen Reseı bastamasy boıynsha Sırııada hımııalyq qarý qoldanýdy tekserý maqsatynda Tekserýlerdiń birlesken mehanızmi komıssııasy qabyldanǵan bolatyn.