Búrkitbaı Aıaǵan: Elbasy mańaıyna myqty ǵalymdar men ekonomısterdi toptastyra bilgen tulǵa

NUR-SULTAN. QazAqparat - Nursultan Nazarbaev naryqqa jaqyn, demokratııany biletin, saıası protsesterdi shuǵyl ańǵaratyn adam retinde Qazaqstandy tez arada damyǵan, zaıyrly, demokratııalyq elderdiń qataryna qosty. Elbasynyń táýelsiz Qazaqstan tarıhyndaǵy róline belgili tarıhshy, Memleket tarıhy ınstıtýtynyń dırektory Búrkitbaı Aıaǵan osyndaı baǵa berdi, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

«Álemdik protsesterde, memleketterdiń tarıhynda saıası tulǵalardyń róli, máni óte zor bolady. Mysaly, ótken zamandy alyp qaraıtyn bolsaq, Frantsııadaǵy Sharl de Gol, Ulybrıtanııadaǵy Ýınston Cherchıl sekildi tulǵalar barshylyq. Aıtyp otyrǵanym beker emes, sebebi tulǵalardyń mádenıeti, olardyń alǵa qoıǵan maqsaty - bútindeı bir halyqty tyǵyryqtan alyp shyǵady. Dál sondaı tulǵa Qazaqstanǵa da buıyrdy. 1989 jyly 22 maýsymda ótken, 154 adam qatysqan plenýmda mańyzdy másele sheshilip, Nursultan Nazarbaev birinshi hatshy bolyp saılandy. Sodan beri 30 jyl ótti. Ol kisiniń ózi naryqqa jaqyn, demokratııany biletin, saıası protsesterdi shuǵyl ańǵaratyn adam retinde Qazaqstandy tez arada damyǵan, zaıyrly, demokratııalyq elderdiń biri qylyp shyǵardy», - deıdi professor.

Búrkitbaı Aıaǵannyń aıtýyna qaraǵanda, toqsanynshy jyldary sheshilgen óte ózekti máselelerdiń biri - azamattarǵa menshiktik quqyqty alyp berýi bolǵan.

«Jekeshelendirý protsesi júrgizildi. Burynǵy KPSS-tiń monopolııasy joıylyp, onyń ornyna kóppartııalyq parlamenttik respýblıka ornady. Elbasynyń bastaýymen astana aýystyryldy. Tarıhı salaǵa kelsek, Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵynyń ótkizilýin erekshe atap ótý kerek. Odan keıin «Rýhanı jańǵyrý» men «Uly dalanyń jeti qyry» sekildi memlekettik baǵdarlamardy engizdi. Árıne, Nursultan Nazarbaev komandasyn jınaı bildi. Jaqsy ekonomısterdi, ǵalymdardy mańaıyna toptastyrdy», - deıdi ol.

Professor sonymen birge bir máseleni este ustaý kerektigin erekshe atap ótti.

«Eger konservatıvtik kózqarastaǵy azamat el bıligine kelse jaǵdaı basqa bolar edi. Saıası turǵyda durys pispegen adamnyń qıyndyqtardy eńsere almaýy múmkin. Kavkazda, Moldavııada bolǵan jaǵdaılardy bilesizder. Shalt basqan qadam elimizdi daǵdarysqa alyp kelýi ábden múmkin edi. Allaǵa shúkir, shekaramyzdy belgilep, 30 jyldyń ishinde zaıyrly memleket boldyq. Tarıhqa kóz júgirtseńiz: 1917 jyly bolshevıkter bılikke keldi. Araǵa otyz jyl salyp, SSSR 1947 jylǵa qaraı 50 mln adamynan aıyryldy. Repressııa, ashtyq, soǵys sebep boldy. Al biz dál sol otyz jylda qantógissiz, bekem elderdiń birin qurdyq», - dep túıdi Búrkitbaı Aıaǵan.