Býrabaıda balyqtyń qyrylýyna qatysty tekseris qorytyndysy jarııalandy
«Býrabaı» MUTP baspasóz qyzmetiniń málimetinshe, zertteý qorytyndysy kórsetkendeı, Úlken Shabaqty kólinde balyqtyń ólýine adamı faktordyń áseri joq. Balyq kól túbinen shyqqan tabıǵı gazdan nemese sý qoımasyndaǵy ósimdikterdiń maýsymdyq gúldeýiniń áserinen ólýi yqtımal.
«2022 jyldyń 14 tamyzynda Úlken Shabaqty kólinen alynǵan synamalarda tuz quramy, rN mólsheri, ftorıd, hımııalyq ottegi kólemi joǵary bolǵany anyqtaldy. Balyq ólgen tusta jáne solǵa qaraı 300 metr aýmaqta sýdyń rN quramy 9,06-9,08 boldy (shekti mólsher 6-9 deńgeıinde bolýǵa tıis). Ólgen balyqtar tabylǵan jáne sonyń oń jaq tusynda hımııalyq ottegi kólemi 33-38 mgO2/l ekeni anyqtaldy, qalypty jaǵdaıda ol 30 mgO2/l shamasynda bolýy tıis. Bıohımııalyq ottegi de shekti mólsherden asyp tústi. Ftorıd quramy – 7,31 - 8,52 mg/l, onyń qalypty normasy – 1,5 mg/l. Alaıda bul kórsetkishter tabıǵı sıpatqa ıe, sý qoımasy lastandy degendi bildirmeıdi. Tuzdylyǵynyń joǵarylaýy da tabıǵı qubylys», - delingen zertteý qorytyndysynda.
Ózge de hımııalyq kórsetkishter boıynsha nátıje: erigen ottegi mólsheriniń dıapazony qalypty – 9,0-den 10,9 mg/l (qalypty norma – 4 mg/l kem emes). Ammonıı azoty 1,40-1,98 mg/l aralyǵynda, onyń shekti kontsentratsııasy – 2 mg/l. Ammonıı azotynyń joǵarylaýy jaz maýsymynda sý qoımasynda ósimdikterdiń gúldeýimen baılanysty bolýy múmkin.
«Balyq qyrylǵan aımaqta antropogendik áser anyqtalmady. Bul aýmaqta ónerkásiptik kásiporyndar men eldi mekender joq»,– dep túsindirdi Aqmola oblystyq Ekologııa departamenti zerthanalyq-analıtıkalyq baqylaý bóliminiń bastyǵy Maksım Shlymov.
Sý qoımasyn zertteý barysynda «Býrabaı» MUTP ıhtıologymen birge kóldiń úsh jerine Mark-302m erigen ottegi analızatory qurylǵysy arqyly erigen otteginiń mólsherin, qanyǵý deńgeıin jáne temperatýralyq jaǵdaıyn anyqtaý úshin zertteý júrgizildi.
«Úsh synamada da kórsetkish normaǵa saı bolyp shyqty, balyqtyń ólýine áser etýi múmkin qaýipti deńgeıge jetken joq. Qyrylǵan balyqtardyń jelbezegi men ishki aǵzalarynyń patologııasyn jáne ólýine sebep bolýy múmkin basqa da belgilerdi anyqtaý úshin tekserý júrgizildi. Eshqaısysynan kózge kórinetin patologııa anyqtalmady, jelbezekteri qyzyl, ishki aǵzalarynda (baýyr, uıqy bezi, ót qaby jáne t.b.) kózge kórinetin ózgeris joq, túsi men kólemi tabıǵı qalpynda.
Joǵaryda aıtylǵandardy eskere kelip, sý qoımasyna sharýashylyq-turmystyq sýdyń quıylmaǵanyn, sondaı-aq kóldiń tektonıkalyq tabıǵatyn eskere otyryp, balyq sý túbinen tabıǵı gazdyń shyǵýynan ólýi múmkin dep boljaýǵa bolady», – dep qorytyndy shyǵaryp otyr «Balyq sharýashylyǵy ǵylymı-óndiristik ortalyǵy» JShS Soltústik fılıalynyń ǵylymı qyzmetkeri Denıs Býrkov.
Degenmen, «Býrabaı» MUTP dırektsııasy kóldi tereńirek zertteý jáne qosymsha ǵylymı jumys júrgizý sheshimin qabyldap otyr. Osyǵan oraı qyrkúıek aıynda Balyq sharýashylyǵy ǵylymı-óndiristik ortalyǵynyń toby kelmekshi.
Buǵan deıin Býrabaıdaǵy Úlken Shabaqty kólinde balyqtardyń qyrylý sebebi anyqtalyp jatqanyn jazǵan edik.