Bul syn ekenin túsiný kerek – sarapshy Prezıdent suhbaty týraly
Syrtqy saıasattan bastaıyq...
Danııar Áshimbaev Prezıdent, ádette, strategııalyq áriptesteri týraly sóz qozǵaıtynyn atap ótti.
Bul joly eń jaqyn ornalasqan eki alyp derjava Reseı men Qytaıǵa negizgi ekpin túsirildi, biz olarmen strategııalyq áriptestik qana emes, tatý kórshilik qarym-qatynas ornattyq. Bir qyzyǵy, Prezıdent Batysty da, Ońtústikti de ataǵan joq. Árıne, kem degende bir sóılemmen atap ótýge bolatyn edi. Bul Qazaqstannyń yntymaqtastyqta basymdyq beretin eki negizgi derjavany aıqyndaǵanyn kórsetedi, – dedi Danııar Áshimbaev.
Onyń aıtýynsha, bul kópvektorlyq saıasatynan bas tartý emes.
Degenmen, qazirgi jaǵdaıda Prezıdent kópvektorlyqty birshama naqtylap, eki negizgi baǵytty kórsetti. Sondaı-aq, suhbatta Batys elderi týraly birde-bir sóz bolǵan joq. Bul óte qyzyq. Qazaqstannyń ózge jurttyń kún tártibine jaltaqtamaı, birinshi kezekte geosaıası emes, taraptarǵa tıimdi múddelerdi negizge ala otyryp, jumys istep jatqanyn kórsetedi, – dedi saıasattanýshy.
Munyń syn ekenin túsiný kerek
Іshki saıasatqa qatysty: óte mańyzdy blok. Bul, eń aldymen, Prezıdent sońǵy eki jyl boıy aıtyp kele jatqan eńbekqorlyq, mádenıet, bilimpazdyq qundylyqtary jaıly. Mine, Memleket basshysy bizdiń qoǵamda dál osyndaı áleýmettik jańǵyrý úderisin jáne osyndaı tulǵa beınesin kórgisi keledi, – dedi sarapshy.
Onyń aıtýynsha, Prezıdent parasatty túrde jetkizgenine qaramastan, bul bılik árqashan strategııalyq seriktes retinde arqa súıeıtin elimizdiń zııaly qaýymyna ótkir syn bolǵanyn túsiný kerek.
Prezıdent suhbatynda ózin «ulttyń qaımaǵymyz» dep sanaıtyn keıbir zııaly qaýym ókilderi áleýmettik jańǵyrý men jańa qundylyqtardy túsiný deńgeıine kóterile almaǵanyn aıtty. Memleket basshysy osy qundylyqtar qoǵamda qalaı talqylanyp, nasıhattalyp jatqan deńgeıine asa rıza emes sııaqty. Ony túsinýge bolady, – dedi Danııar Áshimbaev.
Onyń aıtýynsha, bul eskertý boldy – ne «klassıkter» esin jyıady, ne memleket olarǵa nazar aýdarmaı, jastarmen jumys isteıdi,
Prezıdent qańtar oqıǵasyna jan-jaqty baǵa berdi
Buǵan deıingi aıtqandaryna kóz júgirtsek, Prezıdent negizgi sebep retinde áleýmettik-ekonomıkalyq máselelerdi atap keldi. Al, osy suhbatynda toqyraýdy tilge tıek etti. Sonymen qatar, oqıǵa hronologııasyn búlikshiler tobymen baılanystyryp, birinshi jáne ekinshi prezıdentter arasynda qaıshylyq ornatyp, qosarlanǵan bılik bar dep kórsetýge tyrysqan adamdar týraly aıtyldy. Buǵan deıin Prezıdent bylaı tolyqqandy ashyp aıtpaǵan edi, – dedi spıker.
Onyń aıtýynsha, Prezıdent 2021 jyldyń aıaǵy men 2022 jyldyń basyna qaraı bılik tranzıtine qatysty ornaǵan jaǵdaı qańtar oqıǵasyna negiz bolǵanyn ashyq aıtty.
Bul rette Qasym-Jomart Toqaev onyń saıasatyna qatysty synǵa da jaýap beredi.
Belgili bir ortanyń tarapynan syn toqtamaı otyr. Konstıtýtsııalyq reforma, adam quqyǵyn qorǵaý ınstıtýttarynyń jetildirilýi, Konstıtýtsııalyq sottyń qurylýy jáne bir rettik prezıdenttik bıliktiń engizilýi sekildi sońǵy jyldardaǵy jetistikter men qundylyqtardy keıbir adamdar baıqaǵysy kelmeıdi. Sońǵy eki jylda atqarylǵan jumystarǵa birjaqty baǵa berý Prezıdentke unamaıtynyn kórip otyrmyz. Degenmen ol synshylarǵa sırek jaýap beredi, – dep atap ótti saıasattanýshy.
Onyń aıtýynsha, Prezıdenttiń Konstıtýtsııalyq reforma jáne kezekten tys prezıdenttik saılaý ótkizý boıynsha referendým týraly qaýesetterdi taǵy da joqqa shyǵarǵany mańyzdy boldy.
Toqaev bul áńgimelerdi birden joqqa shyǵardy. Shyn máninde, Prezıdent bir merzimge saılaný jónindegi sheshimniń strategııalyq ekenin jáne qaıta qaraýǵa jatpaıtynyn taǵy bir ret eske salyp otyr, – dep atap ótti Áshimbaev.
Atom energetıkasy týraly
Bıyl elde atom elektr stantsııasyn salýǵa qatysty referendým bolatyn sekildi. Prezıdent qoǵamda ıadrolyq qarýǵa qarsy pikir qalyptasqanyn túsine otyryp, bul jobany qoldaıdy. ...Semeı polıgonynyń máselesi bir bólek, atom elektr stantsııasyn salý basqa másele ekenin túsiný kerek, – dep atap ótti sarapshy.
Degenmen, onyń aıtýynsha, Qazaqstannyń birneshe ondaǵan jyl boıy ıadrolyq reaktorlardy apatsyz paıdalaný tájirıbesi bar ekenin eskerý qajet.
Mysaly, Mańǵystaý atom elektr kombınatynyń BN-350 reaktoryn paıdalanýy, Kýrchatovtaǵy Ulttyq ıadrolyq ortalyq pen Almatydaǵy ıAdrolyq fızıka ınstıtýtyndaǵy ǵylymı-zertteý reaktorlarynyń jumysyna jaqsy negiz bar. Bul Qazaqstannyń óz tájirıbesi, ǵylymı-tehnıkalyq bazasy bar salanyń biri. Al ótken jyldyń sońynda bizdiń ıadrolyq fızıkter ujymy ǵylym salasyndaǵy memlekettik syılyqty aldy. Al, atom elektr stantsııalaryndaǵy apattarǵa kelsek, ondaı problema bolǵan joq, – dep atap ótti Danııar Áshimbaev.
Sóz sońynda, sarapshy obektıvti, ashyq, syndarly jáne kásibı dıalog arqyly qoǵamdaǵy atom elektr stantsııasynyń qurylysyna qatysty kóptegen alańdaýshylyq artta qalatynyn jáne Prezıdent máseleni talqylaýǵa daıyn ekenin atap ótti.
Eske salaıyq, 2024 jylǵy 3 qańtarda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Egemen Qazaqstan gazetine kólemdi suhbat berip, ótken jyldardaǵy eldegi atqarylǵan jumysty qorytyndylap, aldaǵy strategııasyn bólisti.